گزارش نشست «آشنایی با ظرفیت‌های آرشیوی و مراکز تحقیقاتی ایرلند در مطالعات ایران‌شناسی»
نشست «آشنایی با ظرفیت‌های آرشیوی و مراکز تحقیقاتی ایرلند در مطالعات ایران‌شناسی» به همت گروه تاریخ اجتماعی و اقتصادی پژوهشکده تاریخ ایران در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و با همکاری سفارت جمهوری اسلامی ایران در ایرلند، بیستم اسفندماه 1402 برگزار شد.
در ابتدای این نشست، دکتر صفورا برومند، مدیر گروه تاریخ اجتماعی و اقتصادی پژوهشکده تاریخ ایران، ضمن اشاره به پیشینه درخور توجه مطالعات ایران‌شناسی و ضرورت بررسی آن، به معرفی پیشینه مطالعات ایران‌شناسی و ارتباط آن با ایرلند پرداخت و متقدمین ایران‌شناسان ایرلندی را معرفی کرد. ازجمله برادران اوزلی یعنی سر ویلیام اوزلی و سر گور اوزلی که در کالج ترینیتی دوبلین تحصیل کردند و جزو اولین ایرلندی‌هایی بودند که در قرن نوزدهم میلادی، در حوزه ایران مطالعاتی را انجام دادند. وی سپس به ادامه این مطالعات تا دوران معاصر پرداخت و تأکید کرد که کمابیش پژوهش‌هایی انجام شده است. ازجمله پروفسور «برنارد اوکین» اسلام‌شناس و ایران‌شناس که در حوزه شرق‌شناسی و مطالعات هنر اسلامی پژوهش‌های متعدد انجام داده‌اند و آثار ایشان بارها در جشنواره‌های علمی_بین‌المللی در ایران، جوایزی را کسب کردند که از آن‌جمله می‌توان به جایزه جشنواره فارابی و جوایز کتاب سال اشاره کرد. به همین علت با همکاری دکتر کاظم شریف‌کاظمی و با مشورت ایشان درصدد برآمدیم تا با برگزاری این نشست، با ظرفیت‌های آرشیوی ایرلند آشنا شویم و در مطالعات ایران‌شناسی از دستاوردهای آنها استفاده کنیم.
اهمیت دیپلماسی علمی در توسعۀ روابط فرهنگی و علمی بامروری بر ظرفیت‌های مطالعات ایران‌شناسی ایرلند
در ادامه نشست، دکتر الهام ملک‌زاده، عضو گروه تاریخ اجتماعی و اقتصادی پژوهشکده تاریخ ایران پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سخنان خود را ذیل عنوان «اهمیت دیپلماسی علمی در توسعۀ روابط فرهنگی و علمی بامروری بر ظرفیت‌های مطالعات ایران‌شناسی ایرلند» آغاز کرد و بر این نکته تأکید کرد که ایران‌شناسی در جهان تاریخی بس دراز دارد، از روزی که پای جهانگردان به ایران باز شد، ایران‌شناسی نیز پا گرفت. از روزگار صفوی به این‌سو که ثباتی سیاسی و رونق اقتصادی در ایران پدید آمد، توجه فرنگیان به ایران افزون‌تر از گذشته شد و فرنگیانِ رهسپار شده به ایران، گزارش سفرهایشان را در قالب سفرنامه، یادداشت منتشر می‌کردند. پس از زمانی چند خاورشناسی به‌ویژه ایران‌شناسی در قالب باستان‌شناسی، اسطوره‌شناسی و رشته‌هایی از این دست، از رشته‌های دانشگاه‌های گوناگون جهان شد که از همین ره‌گذر خاورشناسان و ایران‌شناسان بسیاری در این دانشگاه‌ها پرورش یافتند.
دکتر ملک‌زاده ادامه داد: ایران‌شناسی یا مطالعات ایرانی، به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های خاورشناسی، در طول تاریخ خود تابعی از رویکردهای حاکم بر جریان خاورشناسی بوده، اما با توجه به این‌که ایران هیچ‌گاه مستعمره هیچ کشوری نبوده دانش ایران‌شناسی در ایران بیشتر صورت علمی به خود داشته است و بسیاری از دانشمندان ایران‌شناس به فرهنگ و تاریخ ایران علاقه‌مند بوده‌اند و به‌شکلی استعمارگرانه به آن نگاه نکرده‌اند. مردم مغرب‌زمین از دیرباز با شرق به‌معنای اعم و ایران، به‌معنای اخص از طریق نوشته‌های سیاحان، فیلسوفان و اندیشه‌گران روزگار کهن همچون هردوت، گرنفون، استرابون و دیگران آشنایی داشته‌اند. این شناخت در سده‌های میانه و پس از ظهور اسلام نیز کم‌وبیش تداوم داشته است.
ملک‌زاده سپس به خاورشناسی اشاره کرد و گفت: خاورشناسی در مفهوم پژوهش و شناخت دانش‌ها و آداب‌و‌رسوم مردم خاورزمین، دارای پیشینه‌ای طولانی است، اما تولد خاورشناسی یا شرق‌شناسی در مفهوم مطالعه شرق توسط غربیان و پایه‌گذاری آن، به سال ۱۳۱۲ میلادی و تصمیم شورای رهبری دینی در وین مبنی بر ایجاد کرسی‌هایی برای تدریس زبان‌های شرقی نظیر عربی در شهرهای بزرگی مانند پاریس و سالامانکا برمی‌گردد. آشنایی اروپاییان با مشرق‌زمین به‌واسطه دریانوردی، جنگ‌های صلیبی و آغاز استعمار فرانسه و انگلیس بر ممالک شرقی را می‌توان ادامه این روند دانست. پس از لشکرکشی ناپلئون به مصر درواقع شرق‌شناسی به‌صورت علمی مطرح شد. این باور که برای اداره هر سرزمینی باید با فرهنگ و زبان مردم آن آشنایی داشت باعث شد که کشورهای استعمارگر دانشمندان خود را به یادگیری زبان‌های شرقی ترغیب کنند از جمله یادگیری زبان فارسی، توسط کمپانی هند شرقی مورد حمایت قرار داشت. بزرگی گفته است که تجارت و دین پدر و مادرخوانده خاورشناسی‌اند. پس شرق‌شناسی در ابتدا با اهداف تجاری، تبشیری (تبلیغ مسیحیت) و استعماری آغاز شد، اما در آغاز سده ۱۹ و با استقلال یافتن برخی از مستعمرات، شرق‌شناسی وجهه علمی بیشتری پیدا کرد و شرق‌شناسان به شناسایی ادبیات و آثار تاریخی ملل شرق پرداختند. بخش دیگری از سخنان ملک‌زاده به این موضوع اختصاص داشت که ایران‌شناسی لفظ نسبتاً نوساخته‌ای است که آغاز کاربرد آن در جهان خاورشناسی بوده. در دنیای مدرن و متغیر کنونی علوم و فناوری با قدرت بسیار زیادی رو به توسعه هستند. توسعه علمی پیش‌شرط رشد و لازمه توسعه همه جانبه و پایدار است. کشورهای مختلف تلاش می‌کنند منافع خود را از طریق گسترش ارتباطات علمی بین‌المللی ارتقاء دهند چراکه بدون چنین روابطی دست‌یابی به رشد و توسعه امکان‌پذیر نیست. روابط علمی بین‌المللی از مهمترین ابزار توسعه همکاری‌های بین‌المللی است. با چنین ارتباطاتی می‌توان کلیه علوم و اطلاعاتی را که در جهان وجود دارد، به‌دست آورد و از آنها استفاده کرد. درواقع با توجه به تحولات سریع و پیچیدگی روزافزون سازوکارهای ارتباطات بین‌المللی در زمینه‌های مختلف که منحصر به مرزهای جغرافیایی کشورها نیست و نیز با توجه به پدیدار شدن مفاهیم جدیدی از دیپلماسی مانند دیپلماسی رسانه‌ای و دیپلماسی فرهنگی، برای تنظیم مناسبات بین‌المللی در حیطه علم و فناوری نیز مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها، سازوکارها، و عوامل مورد نیاز است که در مجموع از آن می‌توان به «دیپلماسی علمی» تعبیر کرد.
دکتر ملک‌زاده در پایان سخنان خود با توجه به فرصت بهره‌برداری بهینه از بستر مهیای موقعیت مثبت نهادهای جمهوری اسلامی ایران در ایرلند و با ملاحظه اهمیت جایگاه مراکز علمی و نهادهای ایران‌شناسی و تحقیقاتی ایرلند، پیشنهاد کرد، تلاقی این دو عامل مغفول واقع نشود. درواقع تلاش برای فراهم‌کردن منابع خوب از آثار معتبر علمی مربوط به تمدن، فرهنگ و تاریخ ایران، موجود در مراکز تحقیقاتی جهان از جمله منابع موجود در ایرلند، بستر پژوهشی مغتنمی برای دانشجویان، محققان و علاقه‌مندان به تاریخ و تمدن ایران است که نتیجۀ مستقیم آن علاوه بر تبادلات علمی و تعاملات فرهنگی میان محققان دو کشور؛ توسعه ایران‌شناسی در حوزه‌های مختلف را در پی خواهد داشت. امری که حاصل نهایی آن پاسداری از هویت ایرانی_اسلامی خواهد بود، ضمن این‌که در ساختار جهانی‌شدن به ارتقاء تعاملات علمی در این ساحت منجر می‌شود.
برگزاری نشست مجازی مشترک با موزه مهاجرت ایرلند با موضوع قحطی
سخنران بعدی دکتر کاظم شریف‌کاظمی، سرپرست سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوبلین ایرلند، ضمن تشکر از اعضای گروه تاریخ اجتماعی و اقتصادی پژوهشکده تاریخ و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برای برگزاری این نشست، به تبیین مباحث در سه بخش پرداخت. مبحث نخست به نسبت تاریخ و سیاست خارجی اختصاص داشت. وی در این خصوص چنین گفت: این موضوع نه تنها در ایران بلکه در کل جهان حائز اهمیت است و به آن پرداخته می‌شود و کشوری مانند ایران با قدمت تاریخی و آرشیوی، از ظرفیت ویژه‌ای برخوردار است، اما همچنان جای کار وجود دارد.
دکتر شریف‌کاظمی به‌عنوان مثال به برگزاری نشست مجازی مشترک با موزه مهاجرت ایرلند با موضوع قحطی اشاره کرد که با حضور دکتر ملک‌زاده برگزار شد و ایشان درخصوص قحطی صحبت کردند که شرایط مشابه آن در ایرلند نیز رخ داده است. بدین ترتیب، ضرورت‌های همکاری در این نشست مشخص شد. وی سپس بر این نکته تأکید کرد که برای گسترش ارتباطات بین دو کشور و ایجاد تنوع در مناسبات طرفین، شناختی که از طریق دیپلماسی علمی ایجاد می‌شود به‌شکل دیگری امکان‌پذیر نیست. این دیپلماسی زمانی شکل می‌گیرد که بر جزئیات بایگانی (آرشیوی) مسلط باشیم.
بخش دوم سخنان سرپرست سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوبلین بر چگونگی وضعیت فعلی متمرکز بود. وی به این نکته اشاره کرد: مناسبات علمی و فرهنگی درخصوص ایرلند شاید تا حدودی فراموش شده است و بیشتر در حوزه افراد متخصص و مرتبط با ظرفیت‌های تاریخی فرهنگی و مردمی دو کشور متداول بوده است. دکتر شریف‌کاظمی همچنین یادآور شد: این آگاهی در حوزه روابط تعریف نشده و به تدوین یک کتاب و جزوات اکتفاء شده است. در حالی‌که برگردان این ظرفیت‌ها باید در روابط و همایش‌ها مشاهده شود. شرایط موجود شاید به این علت است که اروپا متأسفانه در افکار عمومی به چند کشور مهم مثل اتریش، آلمان، فرانسه، انگلیس یا هلند خلاصه شده است. کتاب‌هایی درخصوص تاریخ مناسبات یا بزرگداشت روابط با این کشورها منتشر شده است، اما کشورهایی مثل ایرلند فاقد این اطلاعاتند. دکتر شریف‌کاظمی سپس چنین گفت: دنیای امروز، دنیای پیچیده در عرصه روابط خارجی، اقتصادی، امنیتی و سیاسی... است و دیپلمات‌ها باید با کلیاتی از تاریخ روابط آشنا باشند، اما این امکان وجود ندارد که یک دیپلمات بتواند با تکیه بر سند و بر مبنای آرشیو به این تسلط دست یابد. از این‌رو، باید به افراد متخصص مراجعه شود و از پژوهشکده‌ها و مراکز تاریخی و تخصص آنها استفاده و تعاملاتی بین پژوهش‌های تاریخی با حوزه روابط خارجی برقرار شود. تجربه گفت‌وگو با دیپلمات‌ها در ایرلند نیز مبین این امر است که آشنایی با تاریخ این کشور و ارائه مثال‌هایی در این خصوص، در ایجاد تعامل بیشتر نقش دارد.
وی یادآور شد: بخش‌های دانشگاهی و استادان تاریخ ایرلند به‌خوبی این موارد را پوشش می‌دهند و هم‌افزایی شکل گرفته است. این امر در ایران نیز به‌خوبی در جریان است و برگزاری سالانه همایش روابط خارجی با حضور استادان دانشگاه، گامی در این عرصه است. نقش اصلی در این حوزه با استادان محترم بخش تاریخ است. نکته دیگر کاربردی‌سازی تاریخ است. بسیاری از پژوهش‌های تاریخی ارزشمند انجام می‌شود، اما محصول آنها در تاریخ روابط خارجی اثرگذار نمی‌شود و شناختی را ایجاد نمی‌کند و اگر بتوانیم این شناخت را از مرزها به خارج ببریم، آن موقع است که نگاه به ایران تغییر می‌کند. این امر در حالی‌است‌که تاکنون نتوانستیم نگاه به ایران را در دست خودمان شکل دهیم و در مقابل، رسانه‌هایی اغلب به‌صورت هدفمند موقعیت ایران را مصور می‌کنند. از این‌رو، اگر این پژوهش‌ها انجام و از مرزها خارج شود، تصویر دقیق‌تری از ایران ارائه می‌شود.
سرپرست سفارت ایران در ایرلند سپس با بیان این مقدمه به تبیین زمینه‌های ارتباط فرهنگی با این کشور پرداخت و چنین گفت: ایرلند مانند ایران تاریخ پرفرازونشیب داشته است و اگر با جزئیات تاریخ ایرلند آشنا شویم، حس مشترکی با تاریخ ایران پیدا می‌کنیم و اگر بتوانیم این حس را به فراتر از دانستن به یک حس مشترک تبدیل کنیم، در حوزه تأثیرگذاری و فهم حوزه‌های مشترک می‌تواند بستر همکاری را ایجاد کند. برای مثال، ایرلند 700 سال تاریخ مبازره ضد استعماری دارد. ایرلند اگرچه در سال 1921 از انگلستان جدا شد، اما همچنان شش استان از جزیره ایرلند بخشی از انگلستان محسوب می‌شوند و از نظر برخی تاریخدانان ایرلند، این استقلال هنوز کامل نشده است. این فرازوفرود تاریخ معاصر در استقلال و کارهای دیگر که صورت گرفته است، با تاریخ معاصر ایران شباهت‌هایی دارد. یک مورد، قحطی بزرگ است که در ایران و ایرلند با شباهت‌های بسیار وجود داشته است. پس از بررسی اسنادی که انجام دادم و بر اساس همان مستندات و اسناد با ایرلندیها صحبت می‌کنم، متعجب می‌شوند و بدین ترتیب است که صحبت با آنها در این عرصه بسیار برایشان جالب است و سیاست خارجی ایران برای آنها شناخته‌تر می‌شود. مورد دیگر که از نوع روایت‌گری قحطی در ایرلند دریافتم و جالب بود که با تاریخدانان ایرلند این نظر به اشتراک گذاشتم و تأیید کردند، این است که ایرلند پس از استقلال یا باید در حوزه مبارزات تاریخی می‌زیست و سیاست خارجی را بر همان اساس شکل می‌داد یا فراموش می‌کرد و در حقیقت رابطه جدیدی را با انگلستان یا دیگر کشورها ایجاد می‌کرد، اما تلفیقی از این دو کار را انجام داد. نوشتن تاریخ مملو از جنگ با انگلیس را به تاریخدانان و دانشجویان تاریخ سپرد و روابط سیاسی (دیپلماتیک) را با بر اساس نیازهای روز شکل داد. بدین‌ترتیب، شاید بسیاری از صحبت‌های تاریخدانان ایرلند را از زبان دیپلمات‌ها یا ایرلندیها نمی‌شنویم، اما به‌خوبی این موضوع تفکیک و روایت‌سازی‌شده است. بر این اساس است که در سال 1998 با همین ادبیات برای اولین بار انگلستان را وادار کردند درخصوص قحطی بزرگ و کشته‌شدن یک‌میلیون نفر در ایرلند و پدیده‌ای که به رخداد یک‌میلیون مهاجرت منجر شد، عذرخواهی کند.
سومین بخش سخنان دکتر شریف‌کاظمی، به معرفی مراکز آرشیوی و موزه‌های ایرلند اختصاص داشت. وی در ادامه بحث قحطی به این نکته اشاره کرد که: سه موزه در ایرلند روایت دقیق و ایرلندی از قحطی بزرگ ارائه می‌دهند و در یک موزه نیز روایت انگلیسی مطرح شده است که آن موزه ملی ایرلند است و جمع‌بندی از این رخداد را به بازدیدکننده واگذار می‌کند. سرپرست سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوبلین یادآور شد: پس از بازدید از این موزه، درخصوص چرایی این رویکرد و روایت، پرسشی را مطرح کردم و پاسخ این بود که ما به نتایج قحطی واقفیم، اما باید روایت انگلیسی را مطرح کنیم که مخاطب خود، روایت را انتخاب کند. درحالی‌که قحطی بزرگ صرفاً یک بیماری مرتبط با سیب‌زمینی بود و این آفت باعث مرگ بسیاری از ایرلندیها شد. اگر همان زمان به تاریخ انگلیس مراجعه کنیم، ایرلند بخشی از انگلیس بوده و در هیچ جای انگلیس کشته‌ای ثبت نشده است و بروز این قحطی به علت اجرای این سیاست بود تا اقلیت انگلیسی را در ایرلند افزایش دهند و قحطی این فرصت را در تغییر بافت جمعیتی فراهم کرد. روایت‌سازی قوی برای قانع‌کردن مخاطب بسیار مهم است. ایرلند با هوش تاریخی که داشته است توانسته تاریخ را به‌خوبی بیان کند و در معرض آگاهی دیاسپورای ایرلند قرار دهد. وی سپس یادآور شد که بدین ترتیب، اگر از اسناد و تاریخ به‌خوبی استفاده شود، می‌تواند بسیار فراتر از حوزه تاریخ تأثیرگذار باشد و تاریخ به عاملی برای چگونه زیستن و چگونه ارتباط برقرار کردن با سطوح مختلف مخاطبان در جهان تبدیل شود.
سرپرست سفارت جمهوری اسلامی ایران در ایرلند سپس درخصوص شش مرکز تحقیقاتی و پژوهشی ایرلند مرتبط با ایران‌شناسی چنین گفت: یکی از مراکز بسیار مهم، کتابخانه چستر بیتی است که مهمترین مرکز ایران‌شناسی و منابع ایرانی در دوبلین به‌شمار می‌رود. این کتابخانه توسط سر آلفرد چستر بیتی تأسیس شد که مهندس معدن‌کار بود. نسخه‌های خطی و آثار ادبی و سفرنامه‌ها در این کتابخانه نگهداری می‌شود که از سراسر دنیا ازجمله ازبکستان و هند و آسیای مرکزی... گردآوری شده است. آسیب‌شناسی این نهاد نشان می‌دهد که مناسبات آن تا حدود دو تا سه دهه قبل بیشتر با نهادهای داخلی ایران بوده، اما از میزان این ارتباط کاسته شده است. مادامی که نهادهای ایران‌شناسی و شرق‌شناسی در خارج از کشور فعالند و اگر این تولید محتوا با کشور مادر که ایران است متصل نباشد، کامل نیست و ممکن است روایت ناقصی را تولید کند. جای تأسف است که این کتابخانه با پژوهشگران ایرانی ارتباط ندارد. حدود چهار سال پیش توانستیم یادداشت‌تفاهمی بین این کتابخانه و کاخ‌موزه گلستان منعقد کنیم و یکی_دو کار مشترک نمایشگاهی نیز انجام شد، اما اینها کافی نیست. نکته آخر در مورد چستر بیتی این است که 25 سال قبل 400 نسخه میکروفیلم از موزه دریافت شده است. یکی از کتابخانه‌های ایران این میکروفیلم را دریافت کرد. پیگیری‌ها حاکی از این است که کاری درخصوص این آثار برای انجام پژوهش یا برگزاری رخداد تاریخی انجام نشده است. در حالی‌که، اگر دوباره بخواهیم این 400 نسخه را دریافت کنیم، شاید به سهولت قبل امکان‌پذیر نباشد. بنابراین باید خروجی پژوهش‌ها در روابط و رخدادهای فرهنگی نمایان شود.
دومین نهادی که دکتر شریف‌کاظمی به معرفی آن پرداخت، آکادمی سلطنتی ایرلند بود. مبنی بر این‌که ارتباط آن با ایران تا حدود 20 سال پیش برقرار بوده است. حدود 40 تا 50 اثر درخصوص ایران در این آکادمی نگهداری می‌شود. تعداد منابع این نهاد زیاد نیست. اما از نظر کیفیت بسیار مهم هستند. ازجمله سفرنامه‌ای از میرزا ابوالحسن‌خان که یک ایرلندی راهنمای اوست و او این سفرنامه را به زبان انگلیسی نگاشته است. مجموعه‌ای از نقشه‌ها با نام خلیج‌فارس نیز در این آکادمی نگهداری می‌شود که حائز اهمیتند. نقشه دیگری نیز در این آکادمی موجود است که به حدود 500 سال پیش تعلق دارد و در این نقشه هرات بخشی از ایران قلمداد شده است. سرپرست سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوبلین سپس به نمونه‌ای از تأثیرپذیری ادبی ایرلند از ایران اشاره کرد و گفت: توماس مور با تأثیرپذیری از نظامی گنجوی، منظومه لاله رخ را تألیف کرد. این کتاب ادبی صرف نیست بلکه کتاب سیاسی_اجتماعی است. کتابخانه مارش سومین مرکز در دوبلین بود که دکتر شریف‌کاظمی به معرفی آن پرداخت و یادآور شد که در سال ۱۷۰۷ به‌عنوان نخستین کتابخانه دوبلین تأسیس شده و حدود 50 اثر از ایران را نگهداری می‌کند که بخشی به زبان فارسی و بخشی به زبان‌های دیگر است. نقشه‌هایی از ایران با درج نام خلیج‌فارس با قدمتی حدود 400 سال و کتابی درباره ابوعلی‌سینا به زبان انگلیسی و لاتین از آثار کتابخانه مارش است.
چهارمین مرکز مرتبط با مطالعات ایران‌شناسی در ایرلند که دکتر شریف‌کاظمی به معرفی آن پرداخت، کتابخانه دانشگاه ترینیتی است که از قدیم‌ترین دانشگاه‌های ایرلند به‌شمار می‌رود و در اواخر قرن شانزدهم میلادی تأسیس شده است. بیش از شش‌میلیون کتاب و نسخه خطی در این کتابخانه نگهداری می‌شود. ازجمله این آثار می‌توان به نسخه‌ای از شاهنامه اشاره کرد. با جست‌وجوی نام Persia در این کتابخانه 155329 نتیجه و حدود چهارمیلیون نتیجه برای جست‌وجو با واژه Iran به‌دست می‌آید. این کتابخانه از منظر مطالعات ایران‌شناختی، از آرشیو ملی و موزه ملی ایرلند مهم‌تر است. همچنین از میر اولاد علی یاد شد که حدود 200 سال پیش در دانشگاه ترینیتی تدریس می‌کرد. وی ایرانی‌زاده ساکن هند و مدرس فارسی و عربی در این دانشگاه بود و در دوبلین به خاک سپرده شده است.
دکتر شریف‌کاظمی از موزه ادبیات ایرلند به‌عنوان پنجمین مرکز برای مطالعات ایران‌شناسی یاد کرد و یادآور شد که ادبیات در ایرلند از جایگاه حائز اهمیتی برخوردار است و ایرلندیها داستان‌سراهای مشهوری به‌شمار می‌روند. یکی از دلایل شکست انگلیس از ایرلند نیز ادبیات این کشور بوده است. در این موزه، ادبیات و تاریخ باهم تلفیق شده‌اند و در حوزه ادبیات ایران و ایرلند جای کار وجود دارد و می‌توان جلسه مجزایی را به این موضوع اختصاص داد. وی سپس به داستانی ایرلندی و مشابه روایت رستم و سهراب اشاره کرد و یادآور شد که به علت این وجوه مشترک، در سال 1354 نیز مقاله‌ای در ایران به زبان فارسی در این خصوص نگاشته شده است. این مورد برای ایرلندیها بسیار جالب است. اشعار «جیمز جویس» درخصوص انقلاب ۱۹۱۶ و شکست نیروهای مقاومت ایرلندی و تأثیرپذیری «ویلیام باتلر ییتس» از حافظ می‌تواند دست‌مایه نشست‌های مشترک باشد. ششمین مرکز که سرپرست سفارت جمهوری اسلامی ایران به معرفی آن پرداخت، موزه ملی ایرلند بود که نسبت به دیگر مراکز آثار کم‌تری درخصوص ایران در آن موجود است. وی سپس به این موضوع پرداخت که نکته آخر دانشگاه‌هاست و اگر بدانیم و بتوانیم با آنها ارتباط برخی برقرار کنیم به‌خصوص با توجه به فرصت‌هایی که بعد از کرونا ایجاد شد، می‌توان با بخش تاریخ دانشگاه‌ها و استادان آنها ارتباط برقرار کرد و این امر در راستای دیپلماسی علمی است که دکتر ملک‌زاده به آن اشاره کرد. سه دانشگاه ایرلند از بخش تاریخ قوی برخوردارند. ازجمله دانشگاه کورک که اسنادی از ابن‌سینا در آنجا پیدا شده است و اواخر آوریل نمایشگاه 40 سالگی سفارت با نمایش این اسناد برگزار می‌شود. وی سپس به این موضوع پرداخت که در برخی کتابخانه‌های دانشگاه‌های ایرلند، منابعی مرتبط با ایران موجود است، اما بخشی از پژوهش‌های جدید آنها متأسفانه جانبدارانه است و برخی از این پژوهش‌های غیردقیق، منشاء ایرانی دارد که تاریخ در آنها به صورت سیاست‌زده تعریف شده است. دکتر شریف‌کاظمی در پایان سخنان بر این نکته تأکید کرد که این ظرفیت‌ها وجود دارد و ضرورتی است که ارتباطاتی شکل بگیرد. ایده‌هایی مدنظر است و در سال جدید با همکاری دکتر ملک‌زاده می‌تواند محقق شود. بخش دیگر سخنان پایانی سرپرست سفارت جمهوری اسلامی ایران در ایرلند بر اهمیت ادبیات و سینمای این کشور و سپهر فرهنگی برای ایجاد بستر همکاری متمرکز بود. وی همچنین تأکید کرد که در صورت آمادگی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با برگزاری وبینار مشترک با کالج دانشگاهی دوبلین (UCD) و امضای تفاهم‌نامه برای همکاری مشترک، امکان این تعامل فرهنگی وجود دارد. بخش پایانی این نشست، به گفت‌وگوی سخنرانان و حاضرین جلسه اختصاص یافت./پایان
نظر شما :