دو عضو پژوهشگاه علوم انسانی در هیأتداوران پنجمین جایزۀ «فارسینما»
هیأتداوران پنجمین جایزۀ «فارسینما» در چهلودومین جشنوارۀ فیلم فجر با صدور بیانیهای فیلمهای درخور تقدیر جشنواره از لحاظ کاربرد زبان فارسی را معرفی کرد که دکتر آزیتا افراشی و دکتر احمد شاکری دو عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در هیأتداوران پنجمین جایزۀ «فارسینما» حضور داشتند.
متن بیانیه این هیأت متشکل از آزیتا افراشی، محمود توسلیان، مجید رضابالا، احمد شاکری، مهدی صالحی، ناصر فیض، هادی مقدمدوست و یوسفعلی میرشکاک به این شرح است:
به نام چاشنیبخش زبانها/ حلاوتسنج معنی در بیانها
در دنیای امروز، بسیاری از صاحبنظران عرصۀ رسانه، سینما را رسانۀ بسیار اثرگذار در زندگی شهروندان میدانند. این قدرت تأثیر، برآمده از همنشینی هنرها و عناصر گوناگون، ازجمله بهرهگیری از زبان است. متخصصان علومِ شناختی، زبان را پیچیدهترین قوهٔ شناختی انسان و زبانشناسان آن را پیچیدهترین نظام نشانهای میدانند که بشر از طریق آن ارتباط برقرار میکند. اطلاق همین صفات به زبان، نقش آن را در بازنمودِ حالات و تجربیات بشری خوش مینمایاند و بر اهمیت انکارناپذیر آن تأکید میورزد.
هیأت داوران جایزه «فارسینما؛ زبان فارسی در سینما» پس از برگزاری جلسات بحث و گفتوگو دربارۀ نسبت زبان و سینما و معیارهای داوری زبانی فیلمها، جلسهٔ نهایی خود را در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۴۰۲ با حضور اعضا برگزار کرد. داوران محترم پس از مشاهده و بررسی زبانی دقیق فیلمهای چهلودومین جشنوارهٔ فیلم فجر و در این نشست، دربارۀ فیلمها بحث و گفتوگوهای طولانی خود را ادامه دادند و در داوریها به معیارهای بسیاری از جمله این معیارها توجه کردند: کاربرد توانشهای زبانی در پرورش شخصیتها؛ تناسب زبان و پیام فیلم؛ بهکارگیری بجا و یکدست گونههای زبانی در ساخت شخصیت و در کل فیلم و بسته به زمان و مکان و اقلیم آن؛ بهکارگیری بجا و دقیق لهجهها و گویشها؛ بهرهگیری بجا از شعر و توانشهای ادبی؛ نوآوریهای زبانی؛ نداشتن گرتهبرداریهای زبانی و دیگر خطاهای زبانی، دقت زیرنویسها (فارسی، انگلیسی).
در این جلسه از میان فیلمهای حاضر در این دوره از جشنوارۀ فیلم فجر، نزدیک به دوسوم فیلمها از دور قضاوت خارج شدند؛ زیرا یا از زبان استفاده سینمایی نکرده بودند یا در لایهای بسیار ضعیف، زبانی ناپخته و نامربوط به داستان و سینما و شخصیتپردازی را به کار گرفته بودند. در میان فیلمهای باقیمانده و پس از بررسی مقایسهای، هیچ فیلمی نتوانست امتیاز کامل و عالی و اجماع نظر داوران را به دست آورد. هر یک از فیلمها، از جهاتی ضعفهای جدی و خطاهای فاحش زبانی داشتند. در انتها، چهار فیلم که هریک از جهاتی و در زمینههایی درخششهای زبانی خود را داشتند، درخور ستایش و تقدیر شناخته شدند:
۱. «آغوش باز» به دلیل توجه و بهکارگیری مناسب زبان در بازنمایی تحولات نسلی؛
۲. «پروین» بهسبب تلاش برای بهکارگیری شعر و ادبیات در تصویرسازی از یک شخصیت ادبی معاصر؛
۳. «پرویزخان» بهدلیل توجه دقیق و بجا و بهاندازه به گویشها و لهجهها و همچنین بهکارگیری نشانههای ویژه در راستای تقویت روحیۀ ملی و میهنی؛
4. «صبح اعدام» بهسبب توجه به توانشهای زبانی در شخصیتپردازی متناسب با شخصیتهای یک مقطع تاریخی در راستای پیام فیلم.
نظر شما :