شکل‌گیری توازن جدید قدرت در منطقه خلیج‌فارس

یادداشت: ملاحظاتی بر توافق جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی
شکل‌گیری توازن جدید قدرت در منطقه خلیج‌فارس
دکتر حمیدرضا اکبری (عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات سیاسی و روابط بین‌الملل و حقوق پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)

  توافق اخیر جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی یکی از اخباری بود که در کشور بازتاب زیادی داشت. دکتر اکبری، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در خصوص این توافق یادداشتی نوشته است که از نظرتان می‌گذرد:

1-    توافق اخیر جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی بازتاب وسیعی در رسانه‌های بین‌المللی و رسانه‌های داخلی ایران داشت، اما تاکنون انعکاس چندانی در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی سعودی  نداشته و با احتیاط در این خصوص اظهار نظر می‌کنند.
2-     اخیراً ریاض سیاست تنش‌زدایی منطقه‌ای را برای پیش‌برد سریع‌تر برنامه 2030 در پیش گرفته، لذا عمل ایران به توافق امنیتی 2001 برای این کشور ضروری است. در تداوم این مسیر عادی‌سازی روابط با سوریه نیز در دستور کار سعودی‌ها است.
3-    توافق جامع بازرگانی و ورزشی و... که در زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی در سال 1377 به امضاء رسید، همان موقع نیز سرانجام نداشت، لذا اجرای آن با تردید جدی روبه‌روست.
4-    اجرای توافق امنیتی برای سعودی‌ها اهمیت بیشتری دارد تا برای ایران، اما می‌تواند  فشار منطقه‌ای بر ایران را کاهش داده، اوضاع یمن و لبنان را به سمت ثبات سوق دهد و هزینه‌های منطقه‌ای ایران را کاهش دهد.
5-    این توافق که با وساطت چینی‌ها انجام شده، اولین میانجی‌گری  مؤثر قدرت‌های شرقی در چنین سطحی در منطقه خلیج‌فارس است که نشان از شکل‌گیری توازن جدید قدرت در منطقه خلیج‌فارس هست و علاوه بر تندتر شدن دشمنی اسرائیل، فشارها و کارشکنی‌های آمریکا و غرب علیه کشورهای منطقه را در پی خواهد داشت.
6-    این توافق  مشکلات موجود در روابط میان ایران با بحرین و برخی کشورهای عربی را تا میزان قابل توجهی کاهش خواهد داد. در مجموع می‌توان گفت، این توافق بیش از آن که مشکلات جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی را تقلیل دهد، موجب ایجاد نوعی ثبات و آرامش در سطح منطقه خلیج‌فارس خواهد شد و این موضوع بیشتر موجب رضایت قدرت‌های شرقی از جمله چین و روسیه خواهد شد، تا اروپا و آمریکا. لذا این ارتقاء روابط سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشورهای حوزه خلیج فارس با قدرت‌های شرقی از دستاوردهای این توافق خواهد بود./پایان