گزارش نشست «پژوهش‌هایی درباره گویش‌های کردی»

دومین نشست از سلسله نشست‌های گویش‌های ایرانی با عنوان «پژوهش‌هایی درباره گویش‌های کردی»، 25 دی‌ماه 401 برگزار شد. در این نشست چهار سخنران، دیدگاه‌ها و ایده‌های خود را مطرح کردند که خلاصه‌ای از گفته‌های ایشان از نظرتان می‌گذرد:
دکتر زانیار نقش‌بندی
 کارکرد ساخت‌شدگی در توصیف نظام‌مند تغییرات گویشی: شواهدی از گویش‌های کردی
توصیف نظام‌مند داده‌های گویشی همواره یکی از چالش‌های اصلی مطالعات گویش‌شناختی بوده است. با گسترش امکانات نرم‌افزاری و انفورماتیک بسیاری از مشکلات روش‌شناختی موجود در حوزه جمع‌آوری، طبقه‌بندی و فرآوری داده‌ها مرتفع شده است. با این حال اتخاذ بهترین رویکرد ممکن برای توصیف داده‌ها و روندهای به‌دست آمده از تحلیل داده‌های گویشی هنوز یکی از اصلی‌ترین چالش‌های موجود در حوزه مطالعات گویش‌شناختی است. بسیاری از پژوهشگران کوشیده‌اند تا برای توصیف و بازنمایی داده‌های گویشی از رویکردهای سنتی بهره بگیرند و داده‌های جمع‌آوری شده را در قالب سیستم‌های دستورنویسی سنتی و براساس مفاهیم تخصصی رایج در این رویکردها به‌صورتی نظام‌مند ارائه دهند. دسته‌ای دیگر از محققان می‌کوشند تا داده‌های گویشی را در قالب چارچوب‌های نظریه بنیاد تحلیل کنند. در این دسته از پژوهش‌ها نه توصیف داده‌های گویشی که محک زدن امکانات نظری چارچوب‌های نظری در اولویت است. پژوهش حاضر درصدد است تا از امکانات رویکرد ساخت‌شدگی برای بازنمایی و توصیف نظام‌مند تنوعات گویشی و نیز تبیین برخی پدیده‌های زبانی در هورامی بهره بگیرد.
دکتر یادگار کریمی
تنوع گویشی در استان کردستان: گزارشی از اطلس زبان کردی (اطلس دانشگاه کردستان)
ترسیم اطلس زبان کردی یکی از اولین تلاش‌های اختصاصی و جدی درخصوص ثبت و بازنمایی ریز تنوع‌های گویشی در زبان کردی در ایران است. به‌طور مشخص، فاز نخست اطلس مذکور به بازنمایی مختصات گویشی زبان کردی در استان کردستان اختصاص دارد. در ترسیم اطلس کردی تلاش شده است با بهره‌گیری از دانش بومی زبانی و زبان‌شناختی مجریان، متغیرهای صرفی_نحوی، واژگانی و آوایی به صورتی زبان_ویژه و اختصاصی گزینش و استخراج شوند؛ به گونه‌ای‌که بتوان با بررسی ارزش این متغیرها در یک منطقه جغرافیایی خاص مرزهای فراگویی دقیق و واقعی را به‌شکلی بهینه ترسیم کرد. در ارائه حاضر، نخست به شیوه تعیین متغیرها و طراحی پرسش‌نامه، گردآوری داده‌ها و معرفی مختصات گویشی اطلس مذکور، و نحوه بازنمایی ریزتنوع‌ها، پرداخته خواهد شد. سپس به ذکر پاره‌ای از مشکلات نظری در طراحی اطلس‌های گویشی پرداخته خواهد شد که بالقوه می‌تواند مانعی جدی در ترسیم اطلس‌های ایرانی مبتنی بر ریزتنوع‌ها قلمداد شود.
دکتر سارا بللی
 مقابله با تماس زبانی در منطقه کردی جنوبی
تماس زبانی و تأثیرات آن بر گونه‌های متفاوت زبان کردی موضوعی است که در تاریخ مطالعات زبان‌شناسی بر گروه زبان کردی کمتر مورد توجه بوده است. هدف از تحقیق حاضر ارائه خلاصه‌ای از خط سیر تحقیقات مرتبط با تماس زبانی در محدوده پراکندگی گونه‌های زبان اسلوواک است که به‌واسطه ترکیبات زبانی گوناگون خود زمینه مساعدی را برای مشاهده لایه‌بندی تاریخیِ انواع متفاوت تأثیرات حاصل از تماس زبانی را در داخل و خارج خانواده زبان‌های ایرانی فراهم می‌آورد. در ابتدا تعریفی از زبان کردی جنوبی و منطقه جغرافیایی آن ارائه می‌شود، سپس به توصیف تماس‌های زبانی منفرد و توزیع آنها می‌پردازم. در نهایت فهرستی از مطالعات موردی جالب توجه ارائه می‌دهم که برخی از آنها در چارچوب پروژه تعامل فرهنگی و تماس‌های زبانی: تماس زبان‌های ایرانی و غیر ایرانی از گذشته تاکنون برگزیده شده‌اند. این پروژه با همکاری مشترک دانشگاه توسکیا ویتربو، دانشگاه له اورینتال نپال و دانشگاه لا سَپینزا رم در دست بررسی است.
سامان میهمی
ساختار نحوی ساخت‌های سببی در کردی سورانی
ساخت سببی ابزاری در کردی سورانی در قالب یک فرافکن حرف اضافه تجلی می‌یابد که در آن مسبَب (با فتحه) متمم حرف اضافه است .ادعای این پژوهش به این صورت است که فرافکن حرف اضافه با vP به‌عنوان یک افزونه ادغام می‌شود بدین معنا که Sirwan در مثال (1b) در توصیف‌گر هسته فعلی کوچک ادغام نمی‌شود، هرچند که کنش‌گر رویداد است. برای این مدعا سه استدلال مطرح می‌شود: ۱. قیود؛ محدوده‌ای که قیدها می‌توانند تحت پوشش معنایی قرار دهند و نمی‌تواند بین سبب و رویداد مبهم باشد. ۲. محدوده نفی؛ نمی‌توان سبب را بدون رویداد یا بالعکس منفی کرد. ۳. عطف؛ فرافکن حرف اضافه‎ای که شامل کنش‌گر است را می‌توان با یک فرافکن حرف اضافه دیگر که یک ابزار واقعی را معرفی می‌کند با استفاده از حروف عطف ارتباط داد. بدین ترتیب، افزونه‌بودگی گروه حرف اضافه شامل کنش‌گر نشان داده می‌شود.

(1)
a. Sirwan ʃiʃ-ækæ=j   ʃkand
  S.  glass-def=3sg break.pst
  ‘Sirwan broke the glass.’
b. Sirwan kʊtʃk-ækæ=j  xɪst
  S.  stone-def=3sg throw.pst
  ‘Sirwan threw the stone.’

بخش چندرسانه‌ای (ویدیو یا صوت نشست‌ها و سخنرانی‌های پژوهشگاه)