دکتر نصیری: با کتاب‌خوانی جلوی دریافت اطلاعات به سبک فست‌فودی را بگیریم
پس از فراخوان معاونت کاربردی‌سازی علوم انسانی و فرهنگی به‌مناسبت هفته کتاب و کتاب‌خوانی و استقبال همکاران از این فراخوان، معاونت بر آن شد تا در نشستی، میزبان همکاران علاقه‌مند باشد و زمینه‌ای را برای گفت‌وگو درباره تجربه مشترک خواندن کتاب «محدودیت صفر» و تبادل دیدگاه‌ها و برداشت‌ها از محتوای این کتاب فراهم سازد.
به‌گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در این مراسم که پنجم بهمن‌ماه 1401 برگزار شد، دکتر بهاره نصیری طی سخنانی تأکید کرد: به‌تجربه نیز دریافته‌ایم، معرفت و بینش عمیق در زندگی، تنها از راه مطالعه به‌دست می‌آید و دست‌کم تاکنون هیچ مسیری جایگزین خواندن کتاب نشده است.
ما همانیم که می‌خوانیم
دکتر نصیری طی سخنانی ضمن اشاره به اهمیت و جایگاه کتاب‌خوانی، گزارشی از روند اجرای این فراخوان ارائه کرد و پس از قدردانی از همکاران برای استقبال از این فراخوان، در توضیحات خود از فرایند انتخاب کتاب و حسن‌نظر و همراهی دکتر سیدرضا حسینی، معاون کاربردی‌سازی علوم انسانی و فرهنگی در این فرایند سخن گفت. وی اضافه کرد: سی‌امین دوره هفتۀ کتاب، با شعار «ما همانیم که می‌خوانیم» برگزار شد، گرچه برای ما همه فرصت‌هایی که با کتاب در ارتباطیم، ارج گذاردن به کتاب و کتاب‌خوانی است و چنانکه از کودکی در جان ما ریشه دوانده است، یار مهربان ما همانا کتاب است.
«کتاب» مادر تمام رسانه‌هاست
مدیر برنامه‌ریزی فرهنگی در ادامه به ریشه دوری از کتاب در عصر حاضر که عصر دیجیتال و عصر ارتباطات نام گرفته است، اشاره کرد و گفت: علت را باید در عادت امروز به دسترسی فوری و بدون زحمت به مطالب کوتاه و چکیده جست‌وجو کرد. برنامه‌های کاربردی (اپلیکیشن) رنگارنگ و شبکه‌های اجتماعی که با ارائه محتواهای مختلف سرگرمی، آموزشی، خبری و... در دسترس همگان به ویژه نوجوانان هستند، ما را به سمت دریافت اطلاعات به سبک فست‌فودی برده است و این گرچه منجر به گسترده‌شدن مساحت اطلاعات ما شده است، اما این گستره از عمق چندانی برخوردار نیست. این وضعیتی است که باعث شده ما دیگر حس نیاز به کتاب‌خواندن نکنیم و دچار این تصور شویم که به آنچه دانستنی است، دست یافته‌ایم و بالاتر از آن تصور کنیم «همه‌چیزدان» شده‌ایم و اگر پرسشی داریم در میان همین بستر اطلاعاتی به‌دنبال پاسخ آن هستیم. به این ترتیب، «تواضع سقراطی» تبدیل به خیال‌اندیشی و بلکه توهم همه‌چیز دانی شده است. این معضل عصر ماست که برطرف کردن آن نیاز به زمان دارد، گرچه ما اهالی پژوهش از این اقبال برخورداریم که دریافته‌ایم «سواد» جز از طریق مطالعه، تحقیق و زندگی در بین کتاب‌ها به دست نمی‌آید. در واقع ما به تجربه نیز دریافته‌ایم که معرفت و بینش عمیق تنها از راه مطالعه به دست می‌آید و دست‌کم تاکنون هیچ مسیری جایگزین خواندن نشده است، چنانکه استادان رشته ارتباطات که تخصص آنها رسانه است نیز تأکید دارند، «کتاب» مادر تمام رسانه‌هاست و بهره بردن از همه رسانه‌ها در گرو بهره‌مندی از سواد رسانه‌ای است.
درباره کتاب «محدودیت صفر»
دکتر نصیری پس از طرح موضوع اهمیت کتاب‌خوانی در عصر حاضر به صحبت دربارۀ کتاب منتخب مسابقه پرداخت. کتاب «محدودیت صفر» بیشتر به یک روش پاکسازی از طریق آنچه تجربه بومیان هاوایی بوده، پرداخته و در صدد است به خواننده بیاموزد که در زندگی عینک جدیدی بزند تا تمام ظرفیت‌های وجودی‌اش را فعال کند. نکته قابل توجه و جالب در مورد این کتاب، این است که اگرچه در آن با رویکرد جدیدی مواجهیم، اما می‌توانیم مشابهت با آموزه‌های اسلامی و قرآنی را در آن بیابیم. در این کتاب سخن از پاکسازی روح و اتصال به سرچشمه روح الهی و بهره‌بردن از تمامی ظرفیت‌های وجودی انسان در میان است. از آموزه‌های این کتاب شکرگزاری بابت آن چیزی است که داریم و آن چیزی است که هستیم. آنچه در این کتاب آمده برای ما جدید و ناشناخته نیست، اما گویا ما نیاز داریم همواره چهار اصلی که در این کتاب است را تکرار کنیم و آن چهار اصل عبارت است از: متأسفم، مرا ببخش، سپاسگزارم، دوستتت دارم.
این طلب بخشش در آموزه‌های دینی ما را به یاد عبارت «استغفرالله ربی و‌اتوب علیه» می‌اندازد. این تشابه‌ها در چکیده‌هایی که همکاران محترم نگاشته بودند نیز به وفور ذکر شده است.
وجه اشتراک چکیده‌ها
مدیر برنامه‌ریزی فرهنگی پژوهشگاه در ادامه گزارش خود از روند برنامه کتاب‌خوانی به چکیده‌های دریافتی شرکت‌کنندگان پرداخت و توضیح داد که چکیده‌های دریافتی به دو دسته کلی تقسیم می‌شود. دسته اول برگرفته از عبارات و جملات خود کتاب است. دسته دوم چکیده‌هایی است که تحلیل خواننده از محتوای کتاب به قلم خودشان به‌رشته تحریر درآمده است. در دسته دوم، بینش و جهان‌بینی و پیشینه‌های فکری و تربیتی خواننده کتاب هم قابل مشاهده است. وجه اشتراک اکثر قریب به اتفاق این چکیده‌ها ارجاع به آیات قرآنی، ضرب‌المثل‌ها و حکایات ایرانی و اشعار غنی فارسی به‌ویژه اشعار عرفانی مولاناست. در این بین حتی نقل‌قول‌های کهن که بیشتر از زبان مادربزرگان شنیده‌ایم نیز دیده می‌شود. این موارد نشان می‌دهد که همکاران محترم با دل و جان کتاب را خوانده‌اند و با آن ارتباط برقرار کرده‌اند و دریافت عمیقی از محتوای آن داشته‌اند.
تجلیل از نفرات برتر
در پایان این نشست، پنج چکیده از همکاران به عنوان صاحبان چکیده‌های برگزیده معرفی شدند(مهلا آرین‌پور، گوهر نصرتی، زهرا نخبه‌زعیم، زهرا نوایی‌لواسانی، افسانه زارعی دهباغی، مرضیه نیکوکار) و هدایایی ازسوی معاونت کاربردی‌سازی علوم انسانی و فرهنگی دریافت کردند و همچنین از دیگر شرکت‌کنندگان مسابقه کتاب‌خوانی با اهداء تقدیرنامه و یک جلد کتاب قدردانی شد./پایان
نظر شما :