گزارش نشست «تحلیل نظریه‌پردازانه وقایع اخیر ایران؛ ریشه‌ها و روایت‌ها» + گزارش تصویری

اولین نشست از سلسله‌ نشست‌های گفتگوی انتقادی با عنوان «تحلیل نظریه‌پردازانه وقایع اخیر ایران (ریشه‌ها و روایت‌ها)» روز سه‌شنبه 12 مهرماه 1401 با حضور جمعی از پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های مختلف حوزه علوم انسانی در سالن اندیشه پژوهشگاه برگزار شد. در این نشست دکتر موسی نجفی (استاد علوم سیاسی و رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، دکتر محمّدعلی فتح‌الهی (استادیار علوم سیاسی و رئیس پژوهشکده مطالعات سیاسی، بین‌المللی و حقوقی)، دکتر محمدسالار کسرایی (دانشیار جامعه‌شناسی و رئیس پژوهشکده مطالعات اجتماعی)، دکتر سیده‌زهرا اجاق (استادیار علوم ارتباطات و رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات) و دکتر سیدجواد میری (دانشیار جامعه‌شناسی تطبیقی) به سخنرانی پرداختد و دیدگاه‌ها و نظرات خود را دربارۀ وقایع اخیر کشور مطرح کردند. 

دکتر موسی نجفی: نسبت به استقلال کشور و حرکت در چارچوب قانون اساسی تعصب داریم
در ابتدای جلسه دکتر نجفی، رئیس پژوهشگاه، با سلام و درود بر پیامبر گرامی اسلام صلّ ا... علیه و آله و سلّم و اهل بیت علیهم السّلام، ضمن خوشامدگویی به حاضران، با اشاره به برنامه‌ریزی پژوهشگاه برای برگزاری سلسله‌نشست‌هایی انتقادی ناظر به مسائل و چالش‌های پیش روی کشور، گفت: ازجمله وظایف و مأموریت‌های پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به عنوان بزرگترین مرکز پژوهشی علوم انسانی در کشور این است که به آسیب‌شناسی مسائل و چالش‌های مختلف کشور بپردازد و بر همین اساس اولین نشست از این سلسله نشست‌ها، به دلیل تقارن با وقایع اخیر، به تحلیل و ارزیابی ریشه‌ها و روایت‌های صورت گرفته از این وقایع اختصاص یافت.
رئیس پژوهشگاه متذکر شد: در این راه نسبت به استقلال کشور و حرکت در چارچوب قانون اساسی تعصب داشته و خطوط قرمزی که از سوی خارج‌نشینان طرح می‌شود، موضوعیتی نخواهد داشت. خط قرمزهایی که از سوی رسانه‌ها و مراکز خارج از کشور به صورت کاذب ترسیم می‌شود، مورد پذیرش نبوده و ضرورت دارد اندیشمندان و پژوهشگران داخل کشور، با صورت‌بندی درونی مسئله‌ای که با آن مواجه هستیم، ابعاد و زوایای مختلف موضوع را مورد بررسی و واکاوی قرار دهند.

دکتر مالک شجاعی: پژوهشگران و استادان علوم انسانی نباید نسبت به آنچه در جامعه روی می-دهد بی‌تفاوت باشند
سپس دکتر مالک شجاعی جشوقانی (استادیار فلسفه و رئیس مرکز تحقیقات امام علی(ع))، به‌عنوان دبیر نشست ضمن اشاره به سوابق پژوهشی و علمی سخنرانان این نشست، با اشاره به توصیه امام علی (ع) در نامه 53 نهج‌البلاغه به مالک اشتر (معروف به عهدنامه مالک اشتر) مبنی بر اینکه «أَکْثِر مُدَارَسَةَ‌ الْعُلَمَاءِ وَ مُنَاقَشَةَ الْحُکَمَاءِ، فِی تَثبْیِتِ مَا صَلَحَ عَلَیْهِ أَمْرُ بِلاَدِکَ، وَ إِقَامَةِ مَا اسْتَقَامَ بِهِ النَّاسُ قَبْلَکَ»، (ترجمه: «و با دانشمندان و حکیمان، فراوان گفتگو کن، در تثبیت آنچه امور بلاد تو را به صلاح مى‌آورد و آن نظم و آیین که مردم پیش از تو بر پاى داشته‌اند»)، گفت: اگرچه تاکنون تحلیل‌ها و ارزیابی‌های مختلفی از سوی پژوهشگران حوزه‌های مختلف همچون جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، علوم ارتباطات، فلسفه، روان‌شناسی و... از وقایع اخیر ارائه شده است، همچنان این انتظار از پژوهشگران، استادان و دانشجویان علوم انسانی می‌رود که به عنوان یک کنشکر و عضوی از جامعه نسبت به آنچه در جامعه روی می‌دهد بی‌تفاوت نباشند و اقدام پژوهشگاه در برگزاری نشست حاضر برای تحلیل وقایع و حوادث اخیر کشور شایسته قدردانی است. دکتر شجاعی با اشاره به وجود پژوهشکده‌های مختلف پژوهشگاه و ظرفیت‌های آنها برای بررسی این مسئله از ابعاد و زوایای مختلف، تأکید کرد: در این نشست انتظار می‌رود ضمن تشریح و ریشه‌یابی وقایع رخ داده، به روایت‌های مختلف از این حوادث و وقایع پرداخته شود و علاوه بر آن، راهکارها و راه‌حل‌هایی از سوی سخنرانان به منظور رفع نگرانی‌ها و تلخ‌کامی‌های روی داده در جامعه ارائه شود.

دکتر محمّدعلی فتح‌الهی: ملت ایران ثابت کرده توان عبور از مشکلات را دارد
سپس دکتر محمّدعلی فتح‌الهی، استادیار علوم سیاسی و رئیس پژوهشکده مطالعات سیاسی، بین‌المللی و حقوقی پژوهشگاه به سخنرانی پرداخت و نگاه مسئولان کشور به مردم و نحوۀ نقش‌آفرینی آنها در سیاست را دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای دانست. دکتر فتح‌الهی با اشاره به روایت‌های مختلف از معصومین علیهم السلام دربارۀ فطری بودن قدرت شناخت خوب از بد در انسان‌ها، گفت: در درون وجدان و فطرت انسان‌ها این قدرت نهاده شده است که بتوانند خوب و بد را از هم تشخیص دهند و متعاقب آن انتخاب کنند که به چه صورت زندگی خود را سامان دهند، البته وجود پیامبران و معصومین علیهم السلام برای روشنتر کردن، دقیقتر کردن و نشان دادن مسیر زندگی انسان‌ها به سوی انتخاب خیر و نیکی ضروری است و آنان نقش راهنما و یاری‌رسان مردم را ایفا می‌کنند. 
این پژوهشگر مسائل سیاسی تأکید کرد: وقوع انقلاب اسلامی ایران نیز حاصل همین درک و شناخت مردم انقلابی ایران بود و آنان در مسیر برگزیدن خیر و زندگی بهتر، دست به انتخابی بزرگ و ملّی زده و انقلاب را پدید آوردند. اما باید توجه داشت که هیچ حرکتی بدون مشکل و دشواری نبوده و نخواهد بود. هر حرکت عظیمی می‌تواند از مشکلات و چالش‌های مختلفی که در مسیر و پیش‌روی آن قرار دارد عبور کند. ملت ایران نیز در مسیر انقلاب با مشکلات فراوان و بسیاری روبه‌رو بوده است که جنگ تحمیلی و... از آن جمله بوده و پس از آن نیز مشکلات پیچیده‌تری برای کشور از سوی مخالفان آن ایجاد شده است. اما مهم این است که بدانیم: رسیدن به اهداف توأم بادست و پنجه نرم کردن با مشکلات و دشواری‌هاست و رسیدن به مقصد به سادگی میسر نخواهد نشد. 

دکتر فتح‌الهی یادآور شد: ازجمله مسائلی که پس از انقلاب شکل گرفت مسئله ادارۀ مردم‌سالارانه کشور به عنوان یکی از آرمان‌های انقلاب اسلامی بود که دشواری‌ها و مسائل مختلفی را پدید آورد. برگزاری انتخابات و تشکیل دولت‌های مختلف و متفاوت در جمهوری اسلامی که سیاست‌های هریک با دیگری تمایز و تفاوت‌های بسیاری داشت از نتایج این حرکت بود و این نکته حائز اهمیت است که بدانیم خود این تغییرات و تفاوت‌ها، از سوی مردم مورد پذیرش بوده و ارزشمند تلقی می‌شوند. درواقع هر تغییری قدمی ارزشمند در مسیر حرکت به سوی هدفی است که از سوی مردم انتخاب شده است و بدیهی است مردم با انتخاب‌های خود، آگاهانه نتایج آن را پذیرفته و بر مشکلات و چالش‌های پیش روی فائق خواهند آمد. وی در پایان سخنان خود با اشاره به کاستی‌ها و ضعف‌های مختلف مدیریتی در دوران شاه، بر آگاهی مردم از انتخاب درست مسیر انقلاب و تداوم حفظ آن به رغم مشکلات و چالش‌های پیش رو تأکید کرد و گفت: تجربه تاریخی نشان می‌دهد ظرفیت‌های موجود در مردم ایران ازجمله توان دینی، تاریخی، فرهنگی و... باعث می‌شود که آنها توان عبور از مشکلات را داشته باشند و در این مسیر وحدت ملّی در ایران به طور قابل اطمینانی آسیب نخواهد دید و حتی می‌توان با عبور از این چالش‌ها، به وحدت ملی قوی‌تری نیز دست یافت.

دکتر محمدسالار کسرایی: کشورهای غربی نمی‌خواهند در منطقه آرامش و امنیت وجود داشته باشد
دکتر محمدسالار کسرایی، دانشیار جامعه‌شناسی و رئیس پژوهشکده مطالعات اجتماعی، به‌عنوان دومین سخنران این نشست، با تشریح اساس تحلیل خود از وقایع اخیر از دیدگاه اقتصاد سیاسی، گفت: براساس این رویکرد، اگرچه این اتفاقات دارای ابعاد و لایه‌های متفاوتی است، اما می‌توان یکی از ریشه‌های آن را ناشی از مشکلات مختلف مردم ازجمله نابرابری‌ها و کاستی‌های اقتصادی، فقر، بیکاری و... قلمداد کرد. این پژوهشگر حوزه مسائل اجتماعی با اشاره به تورم موجود در کشور در سال‌های مختلف از یکسو و ورود نفت به مناسبات اقتصادی از سوی دیگر، نقش آفرینی دولت به عنوان مالک بزرگ در مناسبات اقتصادی را دارای این پیامد مهم دانست که همه بخش‌های جامعه به دولت وابسته شدند. این مسئله دو نتیجه را در جامعه ایرانی در پی داشت: 1. تضعیف بخش خصوصی اقتصاد و 2. تضعیف جامعه مدنی. دکتر کسرایی دو سیاست دیگر کشور شامل تقسیم اراضی و ملّی کردن صنایع را نیز از جمله عواملی دانست که در تضعیف هرچه بیشتر بخش خصوصی مؤثر بودند و چالش‌ها و پیامدهای بسیاری را در کشور ایجاد کردند که در نهایت به تضعیف اقتصاد و شکل‌گیری هرچه بیشتر نابرابری‌های اجتماعی منجر شد.
دکتر کسرایی در پایان سخنان خود با اشاره به اینکه هر کشوری دارای مشکلاتی است و طبیعتاً این مشکلات عکس‌‌العمل ایجاد خواهند کرد، تأکید کرد: باید به این نکته مهم توجه داشت که بدون تردید هیچ کشور غربی از یکسو نمی‌خواهد در خاورمیانه کشوری قدرتمند وجود داشته باشد و همچنین کشورهای غربی نمی‌خواهند در منطقه آرامش و امنیت وجود داشته باشد و به دنبال این هستند که همواره بحران یا بحران‌هایی در منطقه ایجاد کنند. در این میان باید بتوانیم با درایت و تدبیر با مسائل و چالش‌های مختلف مواجه شویم، و آنها را فرصتی مغتنم در جهت پیشرفت و شناخت هرچه بهتر وضعیت خود بدانیم.

دکتر سید جواد میری: تبیین نسبت امر اجتماعی با امر سیاسی ضرورت دارد
دکتر سید جواد میری، عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی پژوهشگاه، سومین سخنران این نشست بود و به بیان نکاتی درباره این اعتراضات و ریشه‌های آن پرداخت و گفت: این اتفاق یک رویداد ساده نبوده و تک بعدی نیست و نمی‌توان با ساده‌سازی به تحلیل آن پرداخت. این اعتراضات دارای یک بعد ملی و یک بعد بین‌المللی است که هریک زوایا و جوانب مختلفی دارند. به عنوان مثال تقارن این وقایع با گفتگوهای برجام و سیاست‌های تهدید و تحریم غرب علیه ایران، که البته ریشه در ادوار تاریخی مختلف ایران از زمان نادرشاه تا کنون داشته، از ابعاد بین‌المللی این اتفاقات است.
دکتر میری با تشریح ضرروت تبیین نسبت امر اجتماعی با امر سیاسی و اشاره به پیشرفت گفتمان جمهوری اسلامی در کشورهای محور مقاومت به رغم مخالفت‌های مختلف با آن و توفیق کمتر گفتمان دولت در داخل کشور، گفت: در تحلیل به خشونت کشیده شدن اعتراضات اخیر می‌توان چنین صورت‌بندی‌ای داشت که در ایران سه درک و تخیّل از امر جمعی مبتنی بر امر باستانی، امر دینی و امر متجدد وجود دارد. چگونگی سنتز (به قول هگل) و قرار گرفتن آنها در سطح عالی‌تر می‌تواند در ریشه‌یابی شکل‌گیری این خشونت یاری‌رسان باشد.

در نگاه اروپامحورانه، ساحت سیاست ساحت سلطه بوده و اقتصاد و جامعه و سیاست مبتنی بر سلطه شکل می‌گیرند و جامعه مدرن غربی مبتنی بر این نگاه پدید آمده است اما در نظام ولایی، این ادعا مطرح است که سیاست بر ولایت ابتناء دارد. در اینجا سوال مهم این است که آیا جامعه نیز ولایت دارد که در سنت اسلامی پاسخ مثبت است و مسئله بعدی و متعاقب آن این است که چگونه جامعه می‌تواند ولایت خود را بدون خشونت اعمال کند و وارد سیاست شود؟ وی با اشاره به آیه 148 سوره نساء از قرآن کریم که خداوند متعال می‌فرماید: «لَا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ» (ترجمه: خدا دوست نمی‌دارد که کسی به گفتار زشت (به عیب خلق) صدا بلند کند مگر آن که ظلمی به او رسیده باشد)، این آیه را مبنای دینی و اعتقادی طرح اعتراض مدنی در قرآن برشمرد که می‌توان با توسّل به آن، در ساختار قانون اساسی به مثابه میثاق میان ملت و دولت (حاکمیت) بندهایی مرتبط با اعتراض مدنی را مورد اندیشه و واکاوی قرار داد.
دکتر میری در پایان سخنان خود با اشاره به امکان مواجهه با چالش‌ها و مسائل اجتماعی به شکل‌های مختلف، بر ضرورت اتخاذ رویکردها مبتنی بر دیدگاه‌های کارشناسی تأکید و مهم تلقی کرد تا براساس چنین رویکردهایی بتوان با ارزیابی و تحلیل‌های مختلف، واکنش‌ها یا بازخوردهای محتمل را مورد توجه قرار داد.

دکتر سیده زهرا اجاق: رسانه‌ها در انعکاس مسائل باید صدای همگان باشند
دکتر سیده زهرا اجاق، استادیار علوم ارتباطات و رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات، به عنوان چهارمین سخنران این نشست، به تشریح نقش رسانه در تغییر فضای اجتماعی ایران به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در حوزه عمومی پرداخت و گفت: در مباحث مرتبط با مدیریت ارتباطات بحران بهترین زمان واکنش درست و مناسب به یک اتفاق بین یک تا پنج ساعت است و در صورت عدم کنشگری مناسب موضوع تبدیل به بحران خواهد شد. وی گفت: به نظر می‌رسد در کشور ما در عرصه رسانه، به عنوان یکی از بازیگران حوزه عمومی در کنار انجمن‌ها و نهادهای مختلف و... که سازندۀ حوزه عمومی هستند، مدیریت و سیاست‌گذاری صحیحی حاکم نیست. دکتر اجاق ادامه داد: حوزۀ عمومی حوزه‌ای بین حوزۀ خصوصی و حوزه دولتی و حاکمیت است که اگر تضعیف یا حذف شود، عملاً فاصله بین دولت و حوزه خصوصی از میان رفته و تنش‌ها و چالش‌های مختلف منجر به رویارویی آنها می‌شود، در حالیکه می‌توان با سیاستگذاری درست و دقیق در حوزه رسانه‌ها، نقش آنها را در هدایت و انعکاس مسائل و مشکلات مردم برجسته‌تر کرد و از این طریق رسانه‌ها به عنوان معبری برای طرح دیدگاه‌ها و آراء مردم باشند. 

این پژوهشگر حوزه علوم ارتباطات، رسانه‌های فعلی کشور را فاقد این مزیت دانست و اظهار کرد: در رسانه‌های کشور شاهد ویژگی‌هایی هستیم ازجمله: 
- ایجاد دوقطبی سازی و تعریف نظم نوین اجتماعی؛ 
- عدم توجه به نارضایتی‌های اجتماعی در جامعه: مثلاً تعریف حکم فقهی امر به معروف در برخی رسانه‌ها به شکلی صورت می‌گیرد که متناسب با معیارهای آن رسانه است و با واقعیت دینی جامعه ایرانی همخوان نیست؛ 
- لزوم توجه رسانه‌ها به تغییرات ارزشی و عدم توجه صرف تغییرات مادی (مبتنی بر تئوری‌پردازی انقلاب خاموش)
- عدم توجه کافی به مسائلی نظیر فقر، رانت و...
- ضرورت انعکاس سخن افراد به حاشیه رانده شده
دکتر اجاق تأکید کرد: عدم پرداختن صحیح به این موارد است که رسانه‌ها را از کنشگری صحیح میان دولت و ملت دور کرده و باعث می‌شود آنها نقشی پوشالی در این میان داشته باشند و درواقع رسانه‌هراسی نیز نتیجه همین عدم نقش‌آفرینی صحیح آنها در ارتباط و انعکاس روابط میان دولت و ملت است، در حالیکه رسانه می‌تواند نقشی مؤثر در انسجام اجتماعی ایفا کند و ضرورت دارد با سیاست‌گذاری صحیح از سوی دولتمردان، به نقش‌آفرینی هرچه مؤثرتر رسانه‌ها یاری رساند. وی در پایان سخنان خود بر اهمیت توجه رسانه‌ها به صدای همگان و دوری از تک صدایی از یکسو و از سوی دیگر توجه به خیر و دوستی، چنانکه ارسطو در آثار سیاسی خود به آنها پرداخته است، در یافتن راه نجات از بحران‌ها را مورد تأکید قرار داد.

دکتر موسی نجفی: عقلانیت، معنویت و عدالت‌خواهی سه ویژگی جامعه ایرانی است
دکتر موسی نجفی، استاد علوم سیاسی و رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، به عنوان پنجمین و آخرین سخنران این نشست، با تأکید بر رویکرد خود در تحلیل وقایع اخیر با تکیه بر تاریخ سیاسی و فلسفه سیاسی به منظور شناخت ریشه خشونت‌ها و وقایع اخیر و نقطه کور این حوادث، گفت: البته به نظر من خشونت از طرف کسانی است که در حاکمیت نیستند و درواقع در جریان انقلاب اسلامی نیز ما شاهد آتش زدن و تخریب اموال شخصی یا آسیب زدن به افراد مخالف انقلاب نبودیم. وی با اشاره به تمایز میان تحلیل بر مبنای نظریه‌های سیاسی، که در آنها به حل بحران‌ها پرداخته می‌شود، با تحلیل براساس تاریخ و فلسفه سیاسی بر اهمیت ارائه نظریه‌های سیاسی بر مبنای تاریخ و فلسفه سیاسی کشور که یک نظام دینی است، تأکید و اظهار کرد: در مباحث مرتبط با نظام‌های سیاسی، هر نظامی گفتمان خود را دارد و در تحلیل اینکه ریشه این خشونت‌ها از کجاست نیز باید با تحلیل جامعه ایرانی انطباق داشته باشد. جامعه ایرانی دارای سه محور و ویژگی عقلانیت، معنویت و عدالتخواهی است و برخلاف برخی روایت‌ها از نحوۀ پذیرش اسلام در ایران با شمشیر، وجود همین عناصر در اسلام بود که موجب پذیرش اسلام از سوی ایرانیان شد.

وی ادامه داد: ورود مدرنیزاسیون به ایران، دارای سه لایه و قسمت ابزاری، سیاسی و فرهنگی بود که دو قسمت اول پذیرفته شد ولی قسمت فرهنگی که از اجزاء اخلاقی، اعتقادی و... تشکیل شده است، پذیرفته نشد. در دوره مشروطه بین سه قسمت مدرنیزاسیون تفکیک شد و در انقلاب اسلامی، فرهنگ و تمدن برتری پدید آمد و می‌توان گفت ذات و پیرامون به یکدیگر رسیدند، اما نقطۀ کور نزدیک شدن فرهنگ مدرن به ذات جامعه ایرانی بود. این پژوهشگر حوزه مسائل سیاسی تأکید کرد: این قسمت سوم (فرهنگی) از مدرنیزاسیون با مخفی شدن در پشت دو قسمت ابزاری و سیاسی، منجر به شکل‌گیری نقطه کوری در ارتباط میان ذات جامعه ایرانی با فرهنگ مدرن بود. عدم موفقیت کامل حرکت‌های انقلابی دیگر همچون لیبرال‌ها، سوسیالیست‌ها یا ناسیونالیست‌ها و تقابل آنها با انقلاب اسلامی که تمدن و فرهنگی برتر پدید آورده است، منجر به تقابل آنها با انقلاب و سعی در به انحراف کشیدن مسیر این انقلاب دارند و با تبلیغات گسترده در شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای و مجازی سعی در دعوت به خشونت و به آشوب کشاندن اعتراض‌ها دارند. دکتر نجفی با اشاره به فقر واژگانی حرکت‌های غربی ذکر شده در مقابل انقلاب اسلامی و سعی در شکست این انقلاب که در مقابل فرهنگ غرب ایستاده،  توسل به حرکت‌های افراطی و خشونت را ناشی از فقری دانست که غربی‌ها در مقابل انقلاب به آن دچار هستند دانست.

دکتر نجفی در پایان سخنان خود با برشمردن صورت‌بندی‌ها و دوقطبی‌های ممکن میان دیدگاه‌های خود با مخالفان انقلاب، گفت: می‌توان تقابل‌هایی را به شکل زیر میان این دو دیدگاه برشمرد:
- از نظر مخالفان انقلاب اسلامی واقعه‌ای روی داده که قرار است باعث شکل‌گیری یک جریان و موج خواهد شد و در نهایت به تغییر منجر می‌شود اما از دیدگاه بنده چنین نیست. 
- در این واقعه و اعتراضات، دوگانه آزادی و استبداد از سوی مخالفان انقلاب برجسته و مطرح می‌شود درحالیکه بحث دربارۀ آزادی و استقلال است.
- مخالفان انقلاب از ارتباط انقلاب ملی و بنیادگرایی مذهبی صحبت می‌کنند در حالیکه در ایران و با تشیع، بنیادگرایی معنایی ندارد.
- در مقابل دعوت انقلاب اسلامی به عقلانیت و اعتدال، مخالفان انقلاب به خشونت و غارت‌گری دعوت می‌کنند. درواقع مباحث ناظر به انقلاب یا اصلاح در میان دیدگاه‌های غربی کمونیستی و لیبرالیستی مطرح است و نه در انقلاب اسلامی.
- در وقایع اخیر بحثی به عنوان ملت مجازی در مقابل آنچه واقعی است، پدید آمده اما این ملت مجازی، غیرواقعی و ساختگی است.

- در پدید آمدن این وقایع و اتفاقات، توصیه بنده این است که ملت و اقوام مختلف کشور از جمله کردها باید به حافظه تاریخی خود رجوع کنند که چه کسانی فجایع حلبچه و کشتار 5 هزار نفر را رقم زدند و اکنون نقش دلسوزان آنها را بازی می‌کنند؟ مردم کرد عراق نیز باید متذکر ماجرای سقوط شهرهای اربیل در مقابل داعش باشند که چه کسی آنها را از شر داعشی‌ها نجات داد و حفظ کرد و اکنون مناطق و زمین‌های آنها در اختیار مخالفان این انقلاب قرار گرفته است؟
همچنین در داخل کشور ضرورت دارد مسئولان کشور و دولتمردان به جوانان توجه داشته باشند و در جهت رفع مشکلات و مسائل آنان تلاشی مضاعف داشته باشند و جوانان نیز از سطحی‌اندیشی پرهیز کرده و قدر استقلال، آزادی و اقتدار و امنیت کشور را بدانند.

در بخش پایانی این نشست پژوهشگران و دانشجویان حاضر به طرح دیدگاه‌های خود ناظر به مطالب طرح شده از سوی سخنرانان و موضوع نشست پرداختند. 
دکتر حمیدرضا دالوند: باید از بیگانگی با خویشتن خویش بپرهیزیم
دکتر حمیدرضا دالوند، عضو هیأت علمی پژوهشکده زبان‌شناسی پژوهشگاه، با اشاره به حوادث و رویدادهای اخیر در کشور و مواجهه برادران و خواهران و فرزندان این کشور، گفت: به نظر می‌رسد فقدان یک روایت درست از هویت ایرانی، از مسائل مهمی است که در تحلیل رویدادهای دو سه دهه اخیر به آن توجه نشده است. وی متذکر شد ضرورت دارد در توجه به هویت ایرانی، به تاریخ چند هزارساله کشور و ابعاد مختلف هویت ایرانی توجه کافی و شایسته داشته باشیم و ارائه کلان روایتی از خودمان، از بیگانگی با خویشتن خویش بپرهیزیم و در حفظ دستاوردها و آرمان‌های انقلاب کوشا و از تجزیه کشور و توهین به قهرمان‌های ملی خود همچون سردار سلیمانی جلوگیری کنیم.

دکتر فریبا سادات محسنی: دشمنان می‌خواهند موفقیت‌های جمهوری اسلامی کم‌رنگ شود 
سپس خانم دکتر فریبا سادات محسنی، عضو هیأت علمی پژوهشکده اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی، با اشاره به اهمیت توجه به همزمانی این رویدادها با توفیقات مختلف کشور در عرصه مذاکرات هسته‌ای و برجام و نیز راهپیمائی باشکوه اربعین و...، گفت: به نظر می‌رسد همزمانی این عملیات‌ها و رخدادها به منظور تحت تأثیر قرار دادن موفقیت‌هایی است که جمهوری اسلامی در عرصه‌های مختلف کسب می‌کند، و مخالفان انقلاب اسلامی در تلاش هستند تا روایت‌های خود را از حوادث و وقایع مختلف کشور شکل دهند. دکتر محسنیبا اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر اهمیت جهاد تبیینی، بر ضرورت توجه اصحاب علوم انسانی و نقش‌آفرینی موثر در این عرصه در حوزه‌های مختلف تأکید کرد.

دکتر مهدی معین‌زاده: حاکمیت به مسائل طرح شده از سوی دانشگاهیان توجه کند
دکتر مهدی معین‌زاده، مدیر پژوهشی پژوهشگاه نیز با تأکید بر اهمیت توجه حاکمیت به مطالب و مسائل طرح شده از سوی دانشگاهیان و اساتید درباره مسائل کلان و جزئی کشور، گفت: کار فلسفه پرداختن به بنیادهاست و در این مسیر، مهم‌ترین نکته توجه به این مسئله است که شاید اتفاقی بیفتد و در لحظه نخست معنای درست خود را نشان ندهد و در بسط بعدی آن بتوان وجوه و ابعاد مختلف آن را ملاحظه کرد. به نظر می‌رسد در حال حاضر ضروری‌ترین کار، ایضاح آن چیزی است که در مطالب سخنرانان نشست تحت عنوان ولایت جماعت مطرح شد و ضرورت دارد به نسبت بین امر ولایت و نصرت جماعت بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

آقای علی پاشا غفاری: نباید مسائل را تک بعدی تحلیل کرد
آقای علی پاشا غفاری، از دانشجویان پژوهشگاه نیز بر تک بعدی ندیدن مسائل و قضایا تأکید کرد و بخش عمده مشکلات کشور را ناشی از اتخاذ چنین رویه‌ای دانست و گفت: ضرورت اصلی در جامعه دانشگاهی این است که از نگاه تک بعدی و یک جانبه به قضایا خودداری کنیم.

دکتر آزیتا افراشی: توجه به عواطف و احساسات عمومی ضرورت دارد
در ادامه، خانم دکتر آزیتا افراشی، عضو هیأت علمی و رئیس پژوهشکده دانشنامه‌نگاری پژوهشگاه، بر ضرورت توجه به عواطف و احساسات عمومی در تبیین و تشریح علل وقایع اخیر در کنار سه ویژگی عقلانیت، عدالت و معنویت جامعه ایرانی تأکید کرد و گفت: از آنجا که در یک طرف حوادث اخیر، نسل جوان کشور طرف مسئله است، باید توجه داشت که در دیدگاه‌ها و جهت‌گیری‌های این نسل مسائل هیجانی، احساسی و عاطفی نقشی به سزا دارند.

دکتر سید روح‌ا... شهابی: تحلیل صحیح و روانشناسانه از خشم عمومی ضرورت دارد
سپس دکتر سید روح‌ا... شهابی، رئیس پژوهشکده اخلاق و تربیت پژوهشگاه نیز بر اهمیت توجه به مسئله خشم عمومی، که در مباحث روانشناسی مطرح است، و نقش آن در وقایع اخیر و نحوۀ مواجهه درست و مناسب با آن را متذکر شد.

دکتر سمیه سادات شفیعی: باید به نقش زنان در ساختارهای کشور توجه بیشتری شود
در پایان این نشست، دکتر سمیه سادات شفیعی، عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی پژوهشگاه، بر ضرورت توجه به نقش زنان در ساختارهای کشور تأکید کرد و گفت: زنان در دوره‌ها و عرصه‌های مختلف کشور همچون انقلاب و جنگ تحمیلی و... نقشی بی‌بدیل و بسیار مؤثر داشتند و ضرورت دارد مسئولان کشور به زنان به عنوان بخشی از جامعه توجه بیشتری داشته و از آنان در تدوین قوانین و سیاست‌های مختلف کشور به‌ویژه ناظر به مسائل زنان یاری گرفته و بانوان کشور در عرصه‌های مدیریتی و سیاستگذاری نقش بیشتری ایفا کنند.

گزارش تصویری (تصاویر منتخب) این نشست از نظرتان می‌گذرد: