شورای متون چگونه می‌تواند مسیر تحول علوم انسانی را هموار سازد؟

«شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی» به‌عنوان نهادی با سابقه ۲۷ ساله در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی که با رویکرد تقویت تفکر انتقادی در بدنه علوم انسانی و نقد وضعیت موجود علوم انسانی تأسیس شده است، از تأثیرگذارترین نهادها در فضای علوم انسانی کشور است. به جهت اهمیت این شورا و با توجه به تغییر و تحول‌های شورا پس از شروع دوره ریاست جدید پژوهشگاه، برای اطلاع از اهداف و چشم‌انداز جدید آن با دکتر محمدحسن نیلی، به‌عنوان نماینده رئیس پژوهشگاه در شورای بررسی کتب و متون علوم انسانی گفت‌و‌گو کرده‌ایم. دکتر نیلی در این مصاحبه با تأکید بر این که نقد متون علوم انسانی باید در حوزه عمومی صورت بگیرد، به برنامه جدید شورا در نقد کتب تراز و جریان‌ساز اشاره کرد که مشروح آن از نظر می‌گذرد.

•    بعد از تغییر ساختار پژوهشگاه و همین‌طور تغییر ریاست پژوهشگاه به‌نظر ضروری می‌رسد که با حضرتعالی به‌عنوان نماینده رئیس پژوهشگاه در دبیرخانه شورای بررسی کتب و متون علوم انسانی گفت‌وگویی داشته باشیم تا هم خوانندگان مصاحبه در جریان فعالیت‌ها، تحولات و برنامه‌های این دبیرخانه قرار بگیرند و هم اعضای پژوهشگاه و محققین خارج از پژوهشگاه با شما آشنایی پیدا کنند. در ابتدا اگر معرفی‌ای از خودتان، سوابق علمی و اجرایی‌تان داشته باشید، ممنون می‌شویم.
 
-    بسم‌الله الرحمن الرحیم، با تشکر از شما؛ این فرصت برای بنده و همکاران گرامی بنده در دبیرخانه شورای بررسی متون هم مغتنم است، چون زمان زیادی بود که قصد داشتیم کارهایی که در شورا انجام می‌شود را به همکاران در پژوهشگاه و همچنین استادان و بزرگوارانی که در بخش‌های مختلف شورای بررسی متون فعال بودند، اطلاع‌رسانی کنیم، اما این فرصت پیش نمی‌آمد.
از باب معرفی که فرمودید، بنده محمدحسن نیلی، فارغ‌التحصیل دوره دکتری فلسفه علم و فناوری از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی هستم. از آبان‌ماه که حکم خود را از آقای دکتر نجفی به‌عنوان نماینده رئیس در شورای بررسی متون دریافت کردم، به امور مربوط به شورا می‌پردازم. البته شخصاً از قبل اصولاً درگیر مسئله علوم انسانی بوده و رشته و رساله‌ام را نیز با همین دغدغه انتخاب و تعریف کرده بودم. به‌علاوه پیش از این در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای مدیریت تحول علوم انسانی در ستاد نقشه جامع علمی کشور، عضو و نقش‌آفرین بودم و فعالیت‌های مدیریتی و پژوهشی دیگری نیز در دانشگاه شریف در زمینه علوم انسانی و نسبت آن با توسعه داشته‌ام. دکتر نجفی به واسطه موقعیت شورای بررسی متون به بنده لطف داشتند و از من خواستند که این مسئولیت را بر عهده بگیرم و من هم آگاهانه پذیرفتم تا ان‌شاء‌الله بتوانیم به توفیق الهی و با کمک دیگر اصحاب این عرصه در تحول علوم انسانی و پیشرفت کشور و انقلاب نقش‌آفرین باشیم.

•    با توجه به توضیحاتی که فرمودید و با نظر به سوابق شما و هدفی که از حضور شما در شورا تعریف شده است، به‌نظر شما شورای بررسی متون چه جایگاهی در پیشبرد و تحول علوم انسانی در کشور دارد؟

-    در ابتدا قبل از اینکه بخواهیم از جایگاه شورای بررسی متون در وضعیت توسعه و تحول علوم انسانی در کشور صحبت کنیم باید تحلیلی از وضعیت علوم انسانی در ایران داشته باشیم و اینکه چه اتفاقی در این عرصه در حال روی‌دادن است. علوم انسانی در کشور ما از مسائل زیادی رنج می‌برد و به نحوی نتوانسته است موقعیت خودش را پیدا کند. اما اگر بخواهیم روی نقاط اصلی مسئله علوم انسانی متمرکز شویم، یکی از مهمترین نکات اصلی در این عرصه این است که در بسیاری از موارد پژوهشگران حوزه علوم انسانی وارد مسائل اصلی این حوزه نمی‌شوند یعنی به‌نحوی با فاصله درگیر مسائل علوم انسانی می‌شوند.
باید گفت، با در نظر گرفتن مباحثاتی که در عرصه علوم انسانی در دنیا برقرار است و اتفاقاتی که در حال رخ دادن است، ما باوجود سنت تاریخی‌مان و رویکرد خاصی که در سنت تاریخی خودمان در مورد انسان و تأمل در مورد انسان داریم، نتوانستیم جایگاه درستی برای خودمان پیدا کنیم و همواره گویی با ترس یا با بی‌اعتنایی با مسئله علوم انسانی مواجه شدیم.

•    ممکن است درباره این گزاره که «علوم انسانی در کشور ما از مسائل زیادی رنج می‌برد»، بیشتر توضیح دهید؟

برای نمونه، یکی از مشکلات ما در علوم انسانی این است که غیر از تعدادی از استادان برجسته، بسیاری از اصحاب علوم انسانی، «کتاب‌های اصلی علوم انسانی» را نخوانده‌اند یا از بسیاری جهت‌گیری‌های متفاوت که در دنیا ذیل مسائل مختلف علوم انسانی شکل گرفته است، اطلاع کافی ندارند. از طرفی گاهی یک جریان در علوم انسانی به‌شدت رشد می‌کند و جریان‌های مقابل و جریان‌هایی که با آن گفت‌وگو می‌کنند، نادیده گرفته می‌شوند.
مسئله دیگر فاصله زبانی است؛ از آنجا که معمولاً محققین ما فقط با زبان انگلیسی آشنا هستند، طبیعتاً بیشتر مباحثاتی که در حوزه انگلیسی‌زبان در علوم انسانی مطرح است، دیده می‌شود و بسیاری از مباحثاتی که در زبان‌های دیگر اتفاق می‌افتد، دیده نمی‌شود. از حیث دیگری ما در این زمینه در ارتباطات منطقه‌ای نیز ضعف داریم. یعنی در مورد گفت‌وگوهایی که در بحث‌های مربوط به منطقه و جهان اسلام در حال رخ‌دادن است از قوت کافی برخوردار نیستیم. این وضعیتی است که می‌توان گفت، حاصل آن این است که در علوم انسانی دیدگاه تازه‌ای شکل نمی‌گیرد و دلیل آن مسئله نداشتن نیست، اتفاقاً ما پر از مسئله‌ایم و محقق قابل هم در این عرصه فراوان داریم؛ اما ورود به مباحث علوم انسانی مدخلی می‌خواهد، همچون دریایی که باید با قایقی خود را به میانه آن برسانی و برای خودت راهی پیدا کنی و ما قطعاً راه داریم؛ ایده‌هایی که در سنت تاریخی‌مان در گفتمان انقلاب و در مواجهه با مسائل انسانی_اجتماعی داریم، آن‌قدر بدیع، غنی و مولد هستند که بتوانند به مباحثات تازه منجر شوند.
به‌نظر می‌رسد در دنیا برای این چهارچوب، مدخل‌هایی پیدا می‌کنند که معمولاً به آن بازخوانی انتقادی یا محققانه کتاب می‌گویند. بازخوانی انتقادی‌ای که اعتبارش تضمین شده است، راهی برای این است کسی که وارد این عرصه می‌شود بداند کجا می‌رود. گویی یک تصویر هوایی از ماجرا پیدا کند و بداند الان کجاست و کجا می‌خواهد برود. در ایران خیلی از اوقات اصحاب علوم انسانی ما از داشته‌های خودمان بی‌خبرند، چون زمینه آن پیش نیامده که کتاب‌های خودمان را بخوانند. Book Review از این کتاب‌ها راهی است برای بازگشت به سنت خودمان و پیدا کردن راه تازه از آن.
جایگاه شورای بررسی متون از همین حیث مهم و حساس است، یعنی اگر شورای بررسی متون به رسالت خودش بپردازد و بتواند مدخل ورودی پژوهشگران، استادان، محققین و دانشجویان به مباحث حوزه علوم انسانی را به نحو تضمین‌شده فراهم کند، مسیر مهمی را برای تحول علوم انسانی هموارکرده است و ما از این حیث برای ارتقاء و تحول علوم انسانی باید به جایگاه شورای بررسی متون توجه ویژه کنیم. مخصوصاً با توجه به اینکه نهاد شورای بررسی متون با اینکه در پژوهشگاه قرار دارد اما یک نهاد فراپژوهشگاهی است، چرا که شبکه‌‌ای از پژوهشگران، استادان و محققان در سراسر کشور با شورای بررسی متون مرتبطند و از این حیث یک نهاد مدنی در اینجا شکل گرفته است که اگر به وظایف و اقتضائات اصلی خودش عمل کند می‌تواند خیلی مؤثر باشد.

•    با توجه به توضیحات شما در مورد رسالت و فعالیت‌های شورا، ارزیابی شما از فعالیت‌های پیشین شورا چیست؟

-    شورای بررسی متون یک نهاد نسبتاً سابقه‌دار در میان نهادهای مربوط به حوزه علوم انسانی پس از انقلاب است. ما شورای تحول علوم انسانی را داریم که از حدود سال 1388 در شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل گرفت، اما سابقه شورای بررسی متون به دهه هفتاد باز می‌گردد و ازقضا خیلی هم مورد توجه بوده است. در این سال‌ها شورا دو دیدار با رهبر معظم انقلاب داشته است. (سال‌های 85 و 90) شورا یک نهاد ریشه‌دار و مؤثر در فضای علوم انسانی است. یکی از ویژگی‌هایش هم همین است که با شبکه‌ مهمی از استادان مرتبط است و امور را در حوزه نقد طرح می‌کند.
از آنجا که شورای بررسی متون در نیمه دهه هفتاد شکل گرفته است، بر اساس موقعیت آن زمان، اقتضائاتی را دنبال می‌کرده است. مهمترین هدف شورا کتب درسی علوم انسانی بوده است، یعنی تمرکز بر کتاب‌های درسی دانشگاهی بوده است و در مرتبه بعد بعضاً بر کتاب‌های پژوهشی، کتب تراز و جریان‌ساز و حتی کتب عامه‌پسند در علوم انسانی یا کتاب‌های درسی مدارس نیز توجه شده است. در تصور آن زمان و گفتمان حاکم بر تحول علوم انسانی که پس از انقلاب مورد توجه بوده است، تحول علوم انسانی را بیشتر از طریق تحول برنامه درسی دنبال می‌کردند. یعنی ایده‌آل این بود که با تغییر برنامه درسی، تحول علوم انسانی و تربیت دانشجویان اتفاق می‌افتد، اما به‌تدریج هم نقص این دیدگاه روشن شد و هم امکان آن از بین رفت. یعنی در حال حاضر وضعیت علوم انسانی در کشور به‌گونه‌ای نیست که یک نهاد، کتاب درسی منتشر کند یا به نحو از پیش تعیین‌شده‌ای کتاب‌ها معلوم باشد، بلکه منابع درسی خیلی استادمحور است و نمی‌توان کتاب‌های مشخص و ناشر مشخص تعیین کرد؛ مثلاً آن‌طور که قبلاً انتشارات سمت چنین موقعیتی داشت. از طرفی چنانکه ذکر شد موضع و رسالت درستی که شورای بررسی متون با توجه به تحول علوم انسانی می‌تواند دنبال کند این است که مدخلی برای ورود به بحث‌های علوم انسانی فراهم کند.
تحول در علوم انسانی را بیشتر باید از طریق نقد و بررسی کتاب‌های تراز و جریان‌ساز دنبال کرد تا کتب درسی. در این مسیر، نقد جریان،‌ نقد گفتمان و نقد تجمیعی آثار نیز خواهیم داشت. در واقع کتب درسی خودشان بازخوانی آموزشی از آن کتب اصلی محسوب می‌شوند. یعنی اگر بخواهیم کتب درسی را نقد و بررسی کنیم، حداکثر یک کار درجه سه و حتی درجه چهار و با فاصله انجام داده‌ایم. در نتیجه، ایرادی که به گذشته وارد می‌شود این است که برای هدف تحول علوم انسانی بر برنامه درسی و کتاب‌های درسی تمرکز کرده‌ بودند، در حالی که به‌جای آن باید بر کتب اصلی و تحول آفرین متمرکز می‌شدند. البته این‌طور نیست که اصلاً این توجه نشده باشد و توجه به کتب تراز هم بوده است، اما با توجه به سنت و ذهنیت اصحاب این عرصه عملاً خروجی متمرکز بر کتب تراز نبوده و لذا فعالیت‌ها بدون توجه به حوزه عمومی بوده است.

•    پس شما در دوره جدید فعالیت شورای بررسی متون، به حوزه عمومی توجه ویژه خواهید داشت؟

بله، می‌توان گفت یکی از ایرادات اصلی وارد به شورا در دوره قبل کم‌توجهی به حوزه عمومی بوده است، یعنی مخاطب این کاری که با نقد و بازخوانی کتاب در حوزه علوم انسانی انجام می‌دهیم، کیست؟ مخاطب باید حوزه عمومی نخبگان علوم انسانی باشد و نه صرفاً نویسنده یا ناشر یک کتاب. بسیاری از ارزیابی‌های کتاب‌هایی که انجام شده است، در دسترس عموم علاقه‌مندان در حوزه عمومی نیست که بتواند جریان نقد علمی را تقویت کند. یعنی ما انبوهی از داشته‌های دانشی در این عرصه داریم که دسترسی به آن ممکن نیست و صرفاً انباشت و انبار شده است. در حالی‌که نقد پشت درهای بسته طبیعتاً منجر به هیچ تحولی نخواهد شد.
بنابراین، یک کاستی مهم، فقدان توجه کافی به حوزه عمومی بوده است. ایرادات فنی و ساختاری مختلفی وجود داشته است. برای مثال: در مورد نسبت پژوهش‌نامه به‌عنوان نشریه شورای بررسی متون و ساختار شورای بررسی متون این نسبت و اتصالات می‌توانستند بهتر باشند و مانع یکسری مشکلات شوند.

•    با توجه به این توضیحات شما قصد دارید چه اقداماتی در راستای ارتقاء علوم انسانی انجام دهید یا تاکنون انجام داده‌اید و این فعالیت‌ها با فعالیت‌های گذشته شورا چه نسبتی دارد و آیا فعالیت‌های گذشته را مورد توجه قرار داده‌اید؟

-    در حدودِ شش ماهی که در شورای بررسی متون بودم، علاوه بر فعالیت‌های عادی جاری، گفت‌وگوهای مفصلی با استادان و صاحب‌نظران حوزه علوم انسانی در مورد وضعیت شورای بررسی متون داشتیم. تحلیل امروز ما از وضعیت شورای بررسی متون و نقشی که این شورا می‌تواند ایفا کند، حاصل ساعت‌ها مباحثه با استادان و تحقیق است. این کار مفصلی بود و در حال حاضر ما به جایگاه تازه‌ای از گروه‌های شورای بررسی متون رسیدیم، همچنین به تنظیم تازه‌ای از وظایف در احکام جدید رؤسا و دبیران در شورای بررسی متون رسیدیم و استادان را به شکل تازه‌ای انتخاب کردیم که هرکدام نیازمند توضیح است.
 برای مثال: موقعیت دبیران را از یک موقعیت اجرایی به یک موقعیت علمی تغییر داده‌ایم و در حال حاضر دبیران گروه‌های شورا همگی در عرصه فعالیت خود صاحب‌نظر بوده و دیدگاه کلان در عرصه پژوهشی خود دارند. این فعالیت و این دروازه‌بانی حوزه علوم انسانی که قرار است دبیران طراحی کنند، نیازمند یک تفوق علمی است. اگر کسی قرار باشد جریان‌ها را بشناسد و کتاب در هر عرصه معرفی کند و صاحب‌نظران هر حوزه را بشناسد، اصولاً یک کار اجرایی انجام نمی‌دهد، بلکه در حال انجام یک کار علمی سطح بالاست. این تغییر نیازمند تغییر موقعیت دبیران بود که محقق شد. البته در نهایت رؤسای گروه‌ها ناظر علمی و تأییدکننده اصلی هستند.
در پژوهش‌نامه نیز در حال تدوین آیین‌نامه‌ای برای تغییر شکل داوری‌ها و ارزیابی‌ها متناسب با اهداف تازه هستیم. رایزنی‌هایی با استادان صورت گرفته است که استادان جدید وارد شورای بررسی متون شوند.

آیا گروه‌های تخصصی شورای بررسی متون در دوره جدید، دچار تغییر و تحولاتی می‌شوند؟

یکی دیگر از تحولاتی که در این عرصه دنبال می‌کنیم، تغییر رویکرد گروه‌ها از رشته‌محوری به مسئله‌محوری است. به‌عنوان مثال: قبلاً در گروه‌ها توجه به مسائل علوم سیاسی، علم اقتصاد، فلسفه علم، علوم تربیتی و ... بود اما در رویکرد تازه‌ای که در دوره جدید دنبال شده این مسائل سیاست، اقتصاد، علم، تعلیم و تربیت و ... است که مورد توجه قرار می‌گیرد نه صرفاً موضوعات مندرج در علوم. به‌عنوان مثال: مسئله سیاست صرفاً مخصوص علوم سیاسی نیست و شامل حوزه‌هایی چون اقتصاد سیاسی، فلسفه سیاسی، جغرافیای سیاسی و... هم می‌شود و ما نباید از این چندبعدی بودن مسائل غفلت کنیم. به‌نظر ما این رهیافت اصولاً آغاز بارور کردن علم است و این چیزی است که در احکام جدید مورد توجه بوده و در انتخاب اعضای گروه‌ها دنبال خواهد شد.
به‌لحاظ عملیاتی نیز در مورد بحث حوزه عمومی که مطرح شد، رایزنی‌هایی برای راه‌اندازی ‌پُرتال پلاس داشتیم (‌پُرتال علوم انسانی که از پیش داریم) تا Book Review در ‌پُرتال قرار بگیرد و بتوانیم یک سامانه عمومی و سازوکاری برای نقد و بررسی کتاب در حوزه علوم انسانی داشته باشیم. برنامه دیگری که در نظر داریم تأسیس یک نشریه علمی_ترویجی است که با اعتبار علمی به بازخوانی کتاب‌ها اختصاص پیدا کند.
در مجموع باید بگویم در این مدت، علاوه بر دریافت گزارش‌های عملکرد سالانه گروه‌های مختلف شورا و تسویه بدهی‌های مالی تجمیع شده چندساله که وقت زیادی را صرف کرد، ما به‌دنبال فعالیت‌های تمهیدی نیز بودیم و تقریباً پس از چهار، پنج ماه به سمت تغییر ترکیب اعضاء و گروه‌ها حرکت کردیم، البته از استادان پیشین، نظرات آنان و نیز انباشت دانشی و ساختاری شورا در دوره‌های قبل نیز استفاده کرده و خواهیم کرد. به‌عنوان مثال: در دوره قبل از پراکندگی نقدنگاری به سازوکار مشخص‌تری برای نگارش نقد رسیده بودند، که بسیار آورده مهمی بوده و آن را ادامه خواهیم داد، اما این سازوکار نیز متناسب با اهداف جدید نیازمند تغییر است.
نکته مهم در این زمینه آن است که هیچ یک از این تحولات بدون حمایت‌های فکری و مدیریتی دکتر نجفی امکان پذیر نبود. دکتر نجفی به‌عنوان یکی از متفکرین برجسته کشور در حوزه علوم انسانی در این زمینه دغدغه جدی دارند و تحول شورای بررسی متون را یکی از مأموریت‌های خودشان در ریاست پژوهشگاه می‌دانند و هم عملاً در این عرصه خیلی کمک کرده‌اند. به‌عنوان مثال: با عنایت ویژه دکتر نجفی، پرداخت معوقات شورای بررسی متون که به سه سال رسیده بود، انجام شد و کار بزرگی بود و راه را برای تحولات اساسی باز کرد. به‌علاوه این تحولات ساختاری که در شورا اتفاق افتاد نیز بدون نقطه‌نظرات راه‌گشا و همراهی ایشان با تیم جدید امکان‌پذیر نبود که لازم است همین جا از ایشان تشکر و قدردانی داشته باشم.

•    با توجه به توضیحی که درباره صدور احکام شورا ارائه شد، اگر توضیح بیشتری در مورد مدیران، دبیران و فعالیت گروه‌ها در دوره جدید دارید بفرمایید.

-    خدا را شکر، استادان برجسته، خلاق و صاحب‌نظری در عرصه علوم انسانی دعوت ما را پذیرفته‌اند. البته استادان گذشته نیز همگی از استادان برتر عرصه علوم انسانی بودند، اما برای تحقق تغییرات در شورا نیازمند حضور استادان با ذهنیت‌های جدید بودیم. احکام در حال صدور است. در حال حاضر رؤسای شش گروه مشخص شده‌اند و برای بقیه نیز در حال رایزنی هستیم.
 دکتر غلامرضا خواجه‌سروی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی برای گروه علوم سیاسی، دکتر عادل پیغامی از دانشگاه امام صادق برای گروه اقتصاد، دکتر سیدحسن حسینی، استاد دانشگاه شریف برای گروه مطالعات علم و فناوری، دکتر محمدمهدی الشریف، استاد حقوق دانشگاه اصفهان برای گروه فقه و حقوق، دکتر حبیب‌الله بابایی عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برای گروه تاریخ و تمدن و دکتر مجید معارف از دانشگاه تهران، برای گروه الهیات دعوت ما را پذیرفتند و رایزنی‌ها با استادان برجسته دیگری برای دیگر گروه‌ها هم در جریان است.
 به‌طور کلی تلاش شده طیفی از استادان برتر از دانشگاه‌های مختلف مورد توجه واقع شوند که همگی صاحب دیدگاه و نوآور در عرصه خود هستند. در مورد دبیران هم محققین جوان و اندیشمندی در این عرصه قبول زحمت کردند؛ از جمله دکتر اباصالح تقی‌زاده برای گروه علوم سیاسی، دکتر علیرضا شفاء برای گروه مطالعات علم و فناوری، دکتر سیدعلی متولی امامی برای گروه تاریخ و تمدن، دکتر علیرضا بلیغ برای گروه علوم اجتماعی، سیدعلی کشفی برای حوزه مردم‌شناسی و مطالعات فرهنگی، دکتر مرتضی سلمان‌نژاد برای گروه الهیات و دوستان دیگری که همگی پژوهشگران و محققینی هستند که مجدّانه در حوزه‌های علمی خود مشغول فعالیت بوده‌اند.
شورای دبیران برای هم‌آهنگ کردن گروه‌ها به گفت‌وگوی علمی می‌پردازد تا آهنگ موزونی از شورای بررسی متون به گوش برسد و باوجود تفاوت موضوعی حرکت واحدی درجریان باشد. تغییری هم در گروه‌ها نسبت به وضعیت قبلی شکل گرفته است. تحول اول، همان‌طور که پیش‌تر عرض شد گروه‌ها مسئله‌محور شده است. تحول دیگر هم کوچک و چابک کردن گروه‌ها بود. گروه‌ها پیش از این حدوداً 15 نفره بود و تعدد افراد مانع شکل‌گیری جلسات منسجم با خروجی‌های مفید می‌شد. ما با هدف پویایی و هدفمند کردن فعالیت‌ها، گروه‌ها را کوچک کردیم.
گروه‌ها در حال حاضر هفت نفره تعریف شده‌اند و در هر جلسه سه نفر مدعو به تناسب موضوع جلسه امکان حضور دارند. به این ترتیب انتظار داریم در جلسات و اساساً به‌طور کلی در روند تعریف‌شده برای شورای بررسی متون، کیفیت فدای کمیت نشود و با تغییر شکل گروه‌ها و تغییر موقعیت دبیران، اعضاء و تغییر در رؤسای گروه‌ها به هدف ارتقاء کیفیت و اثرگذاری بر فضای علوم انسانی کشور دست یابیم.

•    از نظر شما در این مسیر جدید با چه چالش‌هایی مواجه خواهید شد؟

-    چالش اولی که در حال حاضر با آن مواجهیم چالش مالی است که چالش سنگینی است. متأسفانه بودجه پژوهشگاه برای بخش‌هایی که اتفاقاً بخش‌های هدفمند و آینده‌دار هستند، مانند شورای بررسی متون یا دبیرخانه طرح اعتلاء و ...کفایت نمی‌کند، با این وجود دکتر نجفی برای این منظور به ما قول‌های خوبی داده اند. اما فعلاً ما ناگزیریم در برخی فعالیت‌هایی که تعریف هم کرده بودیم، به‌منظور تأمین اعتبار با تأخیر کارها را پیش ببریم. اگرچه ما تلاش‌ کردیم، هزینه‌ها را تا حد امکان کاهش دهیم. با توجه به وضعیت بودجه فعلاً در نظرداریم ده گروه را فعال کنیم. اگرچه در روند تحول برخی از گروه‌ها نیز ادغام شده‌اند.
چالش دیگرذهنیت سال‌های گذشته فعالیت شورای بررسی متون است. صدها نفر از استادانی که مستقیماً با شورای بررسی متون در ارتباط بودند، ذهنیت گذشته را دارند و باید توجه داشت که تحول در نگاه، نیاز به بازنگری و گذشت زمان است.

•    علاوه بر بحث‌های تحول ساختاری که به ادغام گروه‌ها اشاره کردید، آیا تحول ساختاری دیگری هم در برنامه‌های آتی در نظر دارید که در موردش صحبت کنید؟

-    یکی از مهمترین اتفاقاتی که ما به‌دنبال آن هستیم و پیش از این اشاره شد بحث ‌پُرتال بود این به‌نحوی محور تحولی ماست. چون اگر جایی نباشد که خروجی‌های نقد دیده شود، فایده‌ چندانی بر این فعالیت‌ها مترتب نیست. در نتیجه، ‌پرتال برای ما مؤلفه‌ای محوری در برنامه تحول است. البته در این زمینه هم دچار مشکل اقتصادی هستیم. در هر صورت، به‌غیر از چالش مالی یک اقتضاء به بهره‌برداری رساندن ‌پُرتال، اصلاح وضعیت داوری مقالات است و ما نیاز به یک سامانه داوری معتبر و چندمرحله‌ای داریم که در هر مرحله ارزیابی کیفی محتوایی جدی صورت گیرد و توجه لازم در ارزیابی کتاب‌ها، نویسندگان و فرایند داوری وجود داشته باشد. در نتیجه، برای هدف انتشار در ‌پُرتال فرایند قبل از انتشار و نسبت آن با شورا به اصلاحات ساختاری نیاز دارد. ایرادات اتصال ساختاری پژوهش‌نامه با شورا و شبهه تعارض منافع نیز باید برطرف شود که مسائل خاص خودش را دارد.

•    از شما برای فرصتی که برای این گفت‌وگو اختصاص دادید، متشکریم. ان‌شاء‌الله در آینده نیز درباره عملکرد شورای بررسی متون و مسائل مربوط به آن با شما گفت‌وگویی خواهیم داشت./پایان