دعوت به خوانش‌های معاصر از هویت ملی ایرانیان

دکتر موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه و دکتر یحیی فوزی، معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه 28 دی‌ماه 1400، با اعضای پژوهشکدۀ تاریخ ایران دیدار و گفت‌وگو کردند.
در ابتدای این دیدار اعضای پژوهشکده تاریخ ایران، با قدردانی از برگزاری این جلسه و امکان برقراری ارتباط مستقیم و رودررو با رئیس پژوهشگاه، به سابقه و قدمت این پژوهشکده در پژوهشگاه و فعالیت‌های مختلف صورت گرفته اشاره کردند. در این نشست به فعالیت‌هایی از قبیل: طرح‌های پژوهشی پایان‌یافته، آثار و تألیفات متنوع منتشر شده؛ آثار برگزیده اعضای این پژوهشکده در جشنواره‌های مختلف ملی، همایش‌های بین‌المللی، ملی و سایر برنامه‌های برگزار شده و پیش‌رو اشاره و ضمن معرفی گروه‌های مختلف این پژوهشکده (تاریخ اقتصادی اجتماعی؛ تاریخ سیاسی؛ وتاریخ فکری و فرهنگی)، برنامه‌ها و فعالیت‌های پژوهشی در دست اجرای این پژوهشکده تشریح شد.

 دکتر دلیر، رئیس پژوهشکده تاریخ ایران، با اشاره به برنامه‌ریزی صورت گرفته برای تحول در پژوهش و فعالیت‌های پژوهشی پژوهشگاه، پژوهشکده تاریخ را ازجمله مهم‌ترین پژوهشکده‌های پژوهشگاه معرفی کرد که اعضای آن همواره کوشیده‌اند ضمن انجام وظایف و مسئولیت‌های خود در چارچوب اهداف و مأموریت‌های پژوهشگاه، به مباحث میان‌رشته‌ای و فعالیت‌های پژوهشی مشترک در حوزه‌های مختلف و مهمی ازجمله مباحث هویتی و فرهنگی در ارتباط با مقولۀ تاریخ نیز بپردازند.

گزارشی از فعالیت‌های پژوهشکده تاریخ ایران
در ادامه جلسه اعضای پژوهشکده تاریخ ایران، ضمن آرزوی موفقیت برای رئیس پژوهشگاه و اعضای هیأت رئیسه، از تلاش‌های صورت‌گرفته برای ایجاد فضای مطلوب پژوهشی در جهت رشدوتعالی اعضای پژوهشگاه قدردانی و لزوم ایجاد آرامش و انگیزه بیشتر برای فعالیت‌های پژوهشی را متذکر و دیدگاه‌ها و مسائل مختلف علمی و اداری خود را در محورهای مختلف مطرح کردند، ازجمله: تأکید بر اهمیت پرداختن به مقولۀ فرهنگ و هویت و پیوند این مباحث با تاریخ و ضرورت تقویت و حمایت مسئولان پژوهشگاه از ظرفیت‌های موجود در این پژوهشکده برای انجام فعالیت‌های مرتبط با این موضوع؛ بررسی امکان بازنگری در ساختار پژوهشکده به منظور ایجاد مجدد گروه ایران فرهنگی یا تشکیل گروه مستقلی برای آن و بهره‌گیری از پژوهشگران رشته‌های مختلف در این حوزه به منظور انجام تحقیقات بین‌رشته‌ای؛ تسهیل در فرایندهای برقراری ارتباط با پژوهشگران سایر کشورها به‌خصوص در زمینه مباحث مربوط به ایران فرهنگی به‌منظور انجام فعالیت‌های پژوهشی مشترک در این‌باره و درخواست حمایت از مسئولان پژوهشگاه برای تبدیل پژوهشگاه به قطب پژوهشی در این زمینه؛ پرهیز از انجام فعالیت‌ها به‌صورت جزیره‌ای و مجزا از سوی اعضای پژوهشکده‌ها، مراکز و ضرورت برنامه‌ریزی برای ارائه برنامه‌های پژوهشی به صورت میان‌رشته‌ای و مشترک از سوی پژوهشکده‌ها و مراکز مختلف پژوهشگاه؛ ضرورت جذب اعضای هیأت علمی در گروه‌های مختلف این پژوهشکده؛ اهمیت تسریع در فرایندهای مرتبط با انتشار طرح‌های پژوهشی اعضای هیأت علمی؛ ایجاد هم‌افزایی در فعالیت‌ها و جریان‌سازی در مسیر علمی کشور به‌منظور رسیدن به وضعیت مطلوب و ارتقاء جایگاه پژوهشگاه؛ لزوم توجه به تنوع فعالیت‌ها و خروجی‌های پژوهشی و در نظر گرفتن این تنوع در آیین‌نامه‌های مختلف مربوط به اعضای هیأت علمی؛ تقویت و ارتقاء امکانات سخت‌افزاری به‌ویژه رایانه‌ها به منظور گردآوری و حفظ اسناد؛ وضعیت مجلات مرتبط با پژوهشکده و موضوع انتخاب مدیران مسئول و سردبیران این نشریات و بررسی امکان مشارکت کارشناسان پژوهشی در طرح‌ها و برنامه‌های پژوهشی.

هویت، تاریخ و فرهنگ

سپس دکتر نجفی با سلام و درود بر پیامبر گرامی اسلام (ص) و اهل بیت (ع)، ضمن خوشامدگویی و ابراز مسرّت از دیدار نزدیک و چهره‌به‌چهره با اعضای این پژوهشکده قدیمی پژوهشگاه، هدف از برگزاری این دیدارها را فرصتی برای آشنایی مدیریت پژوهشگاه با مسائل علمی و اداری اعضای پژوهشکده‌ها و مراکز و همراهی و هم‌فکری مدیریت پژوهشگاه در جهت رفع مشکلات و مسائل آنان دانست.
رئیس پژوهشگاه با تأکید بر اهمیت و ضرورت توجه به تاریخ در شکل‌گیری وضعیت فکری، سیاسی و فرهنگی حاضر کشور، با اشاره به روحیه استقلال‌طلبی ایرانیان در مقابل استعمارگران و سلطه‌گران در قیاس با کشورهای همسایه و منطقه خاورمیانه، ریشۀ شکل‌گیری این روحیه را در عصر صفویه و آغاز آن را در مواجهه با عثمانی‌ها معرفی کرد. دکتر نجفی بر اهمیت پژوهش‌ها دربارۀ این دوره از تاریخ ایران، با توجه به اینکه عصر صفوی از ارکان شکل‌دهندۀ هویت ماست و همچنین پژوهش دربارۀ هر دوره‌ تاریخی یا بخشی از سرزمین‌مان، که هر قطعه‌ای از آن دارای عظمت و سابقه‌ای درخشان است، تأکید و از شکل‌گیری گروه و انجام پژوهش‌های لازم درباره ارتباط میان مباحث مرتبط با هویت، تاریخ و فرهنگ حمایت کرد.

رئیس پژوهشگاه با تأکید مجدد بر اهمیت و ضرورت نقش‌آفرینی پژوهشکده‌های مختلف به‌ویژه پژوهشکده تاریخ ایران در مباحث مرتبط با محورها و مؤلفه‌های مقوّم هویت ملی ایرانیان، پژوهش درخصوص دوره‌های مختلف تاریخی ایران همچون صفویه و به‌ویژه تاریخ انقلاب در کنار پرورش پژوهشگران برجسته و متخصص دربارۀ هریک از مشاهیر و شخصیت‌های برجسته تاریخی کشور را از نیازهای اساسی کشور و سازمان‌های فرهنگی و رسانه‌ای دانست که پژوهشگران این پژوهشکده نظر به سوابق و قدمت آن، می‌توانند نقشی ممتاز در آن ایفا کنند.

جلوگیری از تحریف حقایق انقلاب

دکتر نجفی با برشمردن اقسام مطالعات و دسته‌بندی‌های مختلف در حوزه مطالعات ایران‌شناسی از جمله ایران فرهنگی، ایران سیاسی، ایران جغرافیایی، پژوهش در زمینۀ ایران انقلابی و معرفی ظرفیت‌ها و دستاوردهای انقلاب اسلامی را ازجمله نیازهای مطالعاتی کشور و از برنامه‌ها و وظایف مدیریت پژوهشگاه در تدوین سیاست‌های مرتبط با برنامه‌های پژوهشی اعضای پژوهشگاه دانست تا با انجام پژوهش‌های مختلف دربارۀ این حوزۀ کم‌تر معرفی شده، در شرایطی که با انواع تهاجم از سوی کشورهای بیگانه به‌ویژه تهاجم فرهنگی و تحریف حقایق انقلاب و کشور و تلاش برای گمراهی نسل جوان مواجهیم، با ایجاد هم‌افزایی و استفاده از ظرفیت‌های چشم‌گیر موجود در پژوهشکده‌ها و مراکز مختلف، اعضای پژوهشگاه بتوانند نقشی شایسته در راستای رسالت‌ها و اهداف ذاتی خود در چشم‌انداز انقلاب و کشور ایفا کنند و منجر به رشد و تعالی جایگاه پژوهشگاه در جامعه علمی شوند.

رفع فرسودگی تجهیزات پژوهشگاه

رئیس پژوهشگاه با اشاره به ابعاد مختلف طرح تحول در پژوهش، فرسودگی تجهیزات پژوهشگاه را مسئله‌ای اساسی تلقی و در کنار تغییر فضای فیزیکی، تغییر و جابجایی اتاق‌ها، تجهیز تالارها و کتابخانه‌های پژوهشگاه، مسئله ارتقاء سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تجهیزات پژوهشکده‌ها و مراکز، به‌ویژه رایانه‌ها و فراهم کردن ملزومات موردنیاز آنها را از جمله برنامه‌های در دست اقدام مدیریت پژوهشگاه برشمرد.
دکتر نجفی درباره لزوم انعکاس مباحث و تصمیم‌گیری‌های صورت‌گرفته در جلسات مختلف شورای پژوهشی و شورای تحصیلات تکمیلی در جلسات مختلف پژوهشکده‌ها و مراکز از سوی مسئولان آنها؛ خواستار انعکاس نظر همکاران و اعضای پژوهشگاه در جلسات شورای پژوهشی و تحصیلات تکمیلی شد. وی با اشاره هزینه‌های گزاف صورت‌گرفته برای انجام پژوهش‌ها در دوره‌های گذشته و بایگانی شدن آنها و عدم توجه به مسائل و چالش‌های مختلف پیش‌ روی کشور در حوزه‌های مختلف، برنامه‌ریزی برای تحول در پژوهش و اصلاح برنامه‌ها و فرایندهای پژوهشی بر مبنای پیشنهادهای اخذ شده از اعضای هیأت علمی پژوهشگاه و تدوین آیین‌نامه جدید برای ارتقاء کیفیت پژوهش‌ها را واجد این امتیاز دانست که می‌توان در آن علاوه بر توجه به تنوع در پژوهش‌ها از حیث کیفی، امکان انجام پژوهش‌های فردی یا مشترک و گروهی در قالب برنامه‌ پژوهشی بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت نیز در آن دیده شده و اعضای هیأت علمی از پژوهشکده‌ها و مراکز مختلف پژوهشگاه می‌توانند در انجام این طرح‌ها مشارکت داشته باشند و حتی این امکان لحاظ خواهد شد که کارشناسان پژوهشی نیز، در کنار انجام وظایف سازمانی و در صورت تمایل و ارائه برنامه‌ پژوهشی مدوّن و عدم تداخل انجام پژوهش‌ با مأموریت‌های سازمانی، به پژوهش و تحقیق بپردازند و زمینه‌های رشد و پیشرفت آنان فراهم شود.

تحول و برنامه‌های پژوهشی مبتنی بر نگاه به درون

در ادامه جلسه، دکتر فوزی، معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه، نیز ضمن ابراز مسرّت از حضور در جمع اعضای پژوهشکده تاریخ ایران و اشاره به قدمت این پژوهشکده، بر لزوم ارائه برنامه پژوهشی مدوّن از سوی اعضای هیأت علمی تأکید کرد.
وی با تشریح رویکرد و سیاست جدید مدیریت پژوهشگاه در بحث تحول و برنامه‌های پژوهشی مبتنی بر نگاه به درون و مشارکت پژوهشکده‌ها و مراکز پژوهشگاه و بالاخص گروه‌های پژوهشی در تصمیم‌سازی و ارائه برنامه پژوهشی مبتنی بر سیاست‌ها و مأموریت‌های پژوهشگاه،نقش محوری و اساسی اعضای متخصص و پژوهشگران را در این نگاه و در مقابل نگاه به بیرون و تعیین اهداف و برنامه‌ها از نهادهایی خارج از پژوهشگاه را متذکر شد.
در پایان دکتر فوزی با توجه به نگرش مدیریت پژوهشگاه بر مبنای دیدگاه پایین به بالا در تدوین برنامه‌های کلان و همکاری و هم‌فکری اعضای پژوهشکده‌ها و مراکز و تشخص گروه‌ها در ارائه برنامه‌های پژوهشی کلان مبتنی بر اهداف و مأموریت‌های پژوهشگاه، بر لزوم فعال‌تر شدن گروه‌های پژوهشی به‌منظور تحول‌آفرینی در سیاست‌های پژوهشی تأکید کرد.