حمایت از برنامه‌های پژوهشی با محوریت ایران فرهنگی

اعضای پژوهشکدۀ زبان و ادبیات روز 21 دی ماه 1400، با دکتر موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه و دکتر یحیی فوزی، معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه دیدار کردند.
به‌گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در ابتدای این دیدار اعضای پژوهشکده زبان و ادبیات، ضمن ابراز مسرّت و قدردانی از برگزاری این‌گونه دیدارها، که امکان ارتباط مستقیم اعضاء با مدیریت پژوهشگاه و بیان دغدغه‌‌ها و مسائل خود را به‌صورت مستقیم به آنان می‌دهد، به معرفی زمینه‌ها و محورهای فعالیت‌ پژوهشی خود و طرح دیدگاه‌ها، مسائل و پیشنهادهای خود پرداختند و ریاست دکتر نجفی را تبریک و انتخاب عضوی از اعضای پژوهشگاه به ریاست آن را آغاز دوره‌ای جدید برای پژوهشگاه دانستند و اظهار امیدواری کردند در دورۀ جدید علاوه بر شکوفایی، رشد و ارتقاء جایگاه علمی و فعالیت‌های پژوهشی اعضاء، آرامش و انگیزه فعالیت بیشتر برای اعضاء و تعالی آنان ایجاد شود. سپس دکتر علیرضا شعبانلو، رئیس پژوهشکده زبان و ادبیات، با تشریح فعالیت‌های مختلف این پژوهشکده و گروه‌های آن، اظهار امیدواری کرد با درایت و همکاری همه اعضای پژوهشگاه، پژوهشگاه بتواند به جایگاه اصلی خود در مسیر پیشرفت کشور دست یابد.

در ادامه، دکتر نجفی ضمن عذرخواهی از تأخیر در برگزاری این دیدار که مقرر بود پیش از این برگزار شود، هدف از برگزاری این دیدارها را همکاری و هم‌فکری مدیریت پژوهشگاه با پژوهشکده‌ها و مراکز و آشنایی با مسائل پژوهشکده‌ها در ارتباط با مسائل کلان پژوهشگاه و کوشش برای رفع مشکلات و مسائل آنان دانست. رئیس پژوهشگاه با اشاره به سیاست‌ها و برنامه‌های کلان پژوهشگاه در دوره جدید و ایجاد ثبات و آرامش لازم در پژوهشگاه، به‌عنوان امری که لازمۀ محیط علمی است، بازنگری در جهت‌گیری و فرایندهای مرتبط با طرح‌ها و فعالیت‌های پژوهشی را حاصل وضعیت پژوهشی نابسامانی دانست که از دوران قبل در پژوهشگاه وجود داشته، که این وضعیت، مسائل و چالش‌های فراوانی برای اعضای هیأت علمی ایجاد کرده است.

 وی اظهار امیدواری کرد تا با تدوین فرایندها و پیش‌بینی‌های لازم براساس گزارش‌های تهیه شده توسط اعضای کمیسیون «ارزیابی کیفیت و تحول در پژوهش»، که مبتنی بر نظرات و پیشنهادهای دریافت شده از اعضای پژوهشکده‌ها و مراکز پژوهشگاه هستند، نقطه اتکای مطلوبی برای پژوهش‌‌های آتی پژوهشگران ناظر به مسائل و مباحث روز علوم انسانی و چالش‌های کشور فراهم آید و منجر به تعالی و ارتقاء جایگاه پژوهشگاه در سطح جامعه علمی کشور شود.

تقویت هویت ملی مصداق عملی از موضوع عمومی‌سازی علوم انسانی است
رئیس پژوهشگاه جهت‌گیری پژوهشکده‌ها و مراکز مختلف پژوهشگاه در توجه به مسائل و نیازهای امروز جامعه و دستگاه‌های مختلف کشور را از وظایف پژوهشگاه دانست و پژوهش‌های اعضای پژوهشکده زبان و ادبیات را حائز این امتیاز دانست که علاوه بر قدمت و اهمیت زبان و ادبیات فارسی، در زمینه یکی از محورهای اساسی هویت ملی کشور فعالیت می‌کنند و می‌توانند با تمرکز بر پژوهش‌های مورد نیاز کشور در این حوزه، زمینه‌ساز تقویت و ارتقاء فرهنگی از یکسو و نقش‌آفرینی مورد انتظار مسئولان مختلف کشور از جایگاه علمی پژوهشگاه از سوی دیگر باشند.

دکتر نجفی فعالیت در جهت تقویت هویت ملی را از مسائل اساسی کشور و ازجمله زمینه‌های پژوهش مورد نیاز کشور و مصداقی عملی از موضوع عمومی‌سازی علوم انسانی و بسط و گسترش نقش و اهمیت آن در جامعه برشمرد که پژوهشکده زبان و ادبیات می‌تواند در این حوزه فعالیت داشته باشد؛ نقشی که به شکل‌ها و روش‌های مختلف اعضای این پژوهشکده ‌می‌توانند در محورهای و مؤلفه‌های مقوّم هویت ملی ایرانیان ایفا کنند ازجمله؛ پژوهش درخصوص هریک از مشاهیر زبان و ادب فارسی همچون مولوی‌، حافظ‌‌ و... و پرورش پژوهشگران برجسته دربارۀ ابعاد مختلف فکری و اندیشه‌ای این مفاخر علمی و ادبی، که نمونه‌ای از نیازهای دستگاه‌های مختلف فرهنگی و رسانه‌ای کشور است و پژوهشگران پژوهشگاه می‌توانند در کنار برآوردن نیازهای سایر کشورها در بهره‌گیری از دانش آنان برای معرفی و آشنایی با این شخصیت‌ها و اندیشه‌های آنان، میراث فرهنگی و علمی غنی کشورمان را نیز به آن کشورها معرفی کنند. رئیس پژوهشگاه با تمایز میان حساسیت و تعصب به مفاخر ادبی و فرهنگی همچون نظامی، مولوی و... با غرور و فخرفروشی؛ بر لزوم و جدیت در پرداختن به معرفی شخصیت و اندیشه‌های آنان توسط پژوهشگران ایرانی تأکید و ارائه برنامه‌ پژوهشی در این عرصه و برنامه‌ریزی برای پرورش متخصص درباره این مفاخر را مورد حمایت مدیریت جدید پژوهشگاه برشمرد.

تمدّن و روحیه خاص ایرانیان

دکتر نجفی با اشاره به روحیه خاص ایرانیان در اخذ مابه‌الامتیاز هر فرهنگی همچون علم و تکنیک غربی  در عین عدم پذیرش سلطه آنان و هضم دستاوردها و ویژگی‌های خوب آن فرهنگ‌ها در فرهنگ خود را، ظرافت و ظرفیتی مختص به فرهنگ ایرانی دانست و پژوهش در این زمینه را نیز از دیگر مصداق‌های پژوهش‌های مورد نیاز در کشور برشمرد. رئیس پژوهشگاه انتخاب دین اسلام توسط ایرانیان و همچنین شکل‌گیری و اخذ رسم‌الخط فارسی تحت تأثیر خط عربی، که آن نیز تکامل‌یافته خط فینیقی و سریانی بوده است، از یک سو وعدم پذیرش زبان عربی از سوی دیگر را نمونه‌ شاخص دیگری از فرهنگ، تمدّن و روحیه خاص ایرانیان برشمرد که روحیه‌ای بر مبنای اعتدال و میانه‌روی بوده و متأثر از بحث هویت ملی ایرانیان است و با مسئله تفاخر و برتری‌بینی تمایز اساسی دارد. وی در ادامه گفت: اعضای پژوهشکده ادبیات با پژوهش‌های لازم در حوزه خط فارسی و آموزش آن می‌توانند نقش مهمی در مباحث تمدّنی، فرهنگی و علمی کشور بر عهده داشته باشند.

اهمیت توجه به آموزش کودکان و دانش‌آموزان
رئیس پژوهشگاه پژوهش در ارتباط با آموزش و پرروش دانش‌آموزان علوم انسانی و احیاء اعتماد به نفس و تشویق و احساس عزّت دانش‌آموزان این رشته در برابر سایر رشته‌ها را نیز ازجمله دیگر زمینه‌های مورد نیاز کشور و از مسائل اساسی برشمرد و با اشاره به خاطره‌ای از آیت‌ا... آملی لاریجانی، رئیس وقت قوه قضائیه، در سفر به ژاپن و دیدن دانش‌آموزان ژاپنی در کاخ دادگستری آن کشور، و اینکه این اقدام نظام آموزشی ژاپن در آشنایی و آموزش دانش‌آموزان با قوانین مدنی از اوایل دوران تحصیل، منجر به کاهش محسوس تعداد پرونده‌های حقوقی در شهر توکیو، به‌عنوان یکی از شهرهای پرجمعیت جهان، شده است، اهمیت توجه به آموزش کودکان و دانش‌آموزان را متذکر و توجه به نقش زبان به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های هویت‌بخشی در کودکان و نوجوانان و تربیت و پرورش آنان را از دیگر مصداق‌های قابل توجه در کاربردی‌سازی و عمومی‌سازی علوم انسانی برشمرد.

ضرورت پرداختن به مسائل فرهنگی در گسترۀ ایران فرهنگی
دکتر نجفی به ضرورت و اهمیت پرداختن به مسائل فرهنگی، ادبی و علمی جاری در گسترۀ ایران فرهنگی (که شامل شبه‌قاره، منطقه قفقاز و حتی سایر کشورهایی که در گذشته به ایران تعلق داشته و هنوز هم متأثر از فرهنگ ایرانی هستند و حتی سایر کشورهایی که تحت تأثیر اندیشه و فرهنگ ایرانی قرار دارند)، بر عدم محدودسازی فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیأت علمی در چارچوب مرزهای فعلی کشور تأکید کرد و با بیان اهمیت تقویت، نقش‌آفرینی و تأثیرگذاری فرهنگی و علمی ایران و رقابت موجود در این‌باره میان کشورهای مختلف در جایگزینی مؤلفه‌های فرهنگی خود در آن کشورها، حمایت و لزوم ارائه برنامه پژوهشی در گسترۀ ایران فرهنگی را از دیگر محورهای فعالیت و پژوهش‌های اعضای پژوهشکده زبان و ادبیات ارزیابی کرد.

همکاری و همفکری اعضا در تدوین برنامه‌های کلان پژوهشگاه

در ادامه جلسه، دکتر فوزی، معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه نیز ضمن ابراز مسرّت از حضور در جمع اعضای پژوهشکده ادبیات، به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین پژوهشکده‌های پژوهشگاه، با اشاره به رویکردهای مختلف مدیران در تدوین و برنامه‌ریزی برای مؤسسات، که گاهی مبتنی بر نگاه از بالا به پایین بوده و سیاست‌هاو برنامه‌ها توسط مسئولین یک مرکز تدوین و برای اجرا توسط اعضاء ابلاغ می‌شود، سیاست‌ جدید پژوهشگاه در تدوین برنامه‌های کلان با همکاری و همفکری اعضای پژوهشکده‌ها و مراکز را بر مبنای دیدگاه پایین به بالا توصیف کرد و آن را واجد این مزیت دانست که با این روش گروه‌ها تشخص و هویت پیدا کرده و بنا به هدف و مأموریتی که برای خود تعریف می‌کنند، برنامه‌ها و چارچوب فعالیت‌های پژوهشی اعضای خود را شکل ‌دهند و در این جلسه و دیدارها نیز، علاوه بر آشنایی مدیران پژوهشگاه با مسائل مختلف پژوهشکده‌ها و مراکز، اعضای پژوهشکده‌ها و مراکز می‌توانند برنامه‌‌های پژوهشی پیشنهادی خود را به صورت مستقیم با مدیریت پژوهشگاه مطرح کنند.

پیگیری برقراری دوره‌های کارشناسی ارشد

در ادامه جلسه، اعضای پژوهشکده زبان و ادبیات ضمن بیان مسائل و دیدگاه‌های خود درباره مسائل مختلف ازجمله: لزوم جذب اعضای هیأت علمی به‌منظور جایگزینی با اعضای بازنشسته و بهبود وضعیت نیروی انسانی پژوهشکده؛ چالش‌ها و مسائل ناظر به ارائه طرح نامه و فرایندهای تصویب آن؛ رفع موانع موجود در فرایندهای ترفیع و ارتقاء اعضای هیأت علمی به‌ویژه ناظر به شیوه‌نامه ابلاغی فرصت مطالعاتی در جامعه و صنعت برای اساتید و پژوهشگران حوزه علوم انسانی؛ مسائل ناظر به مجلات پژوهشکده و موضوع انتخاب مدیران مسئول و سردبیران این نشریات؛ وضعیت آموزشی دانشجویان و دوره‌های تحصیلات تکمیلی این رشته در پژوهشگاه به‌ویژه موضوع منع جذب دانشجویان دوره کارشناسی ارشد و درخواست پیگیری برقراری دوره‌های کارشناسی ارشد این رشته در پژوهشگاه؛ مسئله پرداخت حق‌الزحمه رساله‌ها و حق‌التدریس اعضای هیأت علمی؛ مسائل اجرای آیین‌نامه تمام وقت ویژه اعضای هیأت علمی پژوهشگاه و مسائل ناظر به شیوه اجرایی همسان‌سازی حقوق اعضای هیأت علمی؛ وضعیت فعالیت‌های پژوهشی کارشناسان پژوهشکده؛ و... را مطرح و با اشاره به جهت‌گیری پژوهشی مدیران پیشین پژوهشگاه در ضرورت انجام پژوهش‌های موضوعی و میان‌رشته‌ای، آن رویکردها را مانعی در راه انجام پژوهش‌هایی با محوریت تصحیح متون و اسناد ادبی و احیاء و انتشار مواریث فرهنگی یا پرورش پژوهشگرانی متخصص درباره مفاخر ادبی دانستند و نقش سیاست‌های مدیران پژوهشگاه در جهت‌دهی و تصمیم‌سازی دربارۀ این مسائل را مسئله‌ای تعیین‌کننده  ارزیابی کردند.

پژوهش‌های مرتبط با نیازهای روز جامعه
در خاتمه جلسه، دکتر نجفی با اشاره به رویکرد مدیریت جدید پژوهشگاه در پرداختن به مسائل پژوهشکده‌ها و مراکز مختلف پژوهشگاه و اهمیت بررسی و حل مسائل مختلف داخلی پژوهشکده‌ها و مراکز پژوهشگاه با محوریت مدیریت پژوهشکده‌ها و مراکز، بر لزوم انعکاس مباحث و تصمیم‌گیری‌های صورت گرفته در جلسات مختلف شورای پژوهشی و شورای تحصیلات تکمیلی به اعضای پژوهشگاه از سوی رئیسان پژوهشکده‌ها و مراکز، تأکید و اظهار امیدواری کرد که این دیدارها منجر به آشنایی بیشتر با مسائل و نگرانی‌های اعضای پژوهشگاه در ارتباط مسائل کلان پژوهشگاه و بررسی راهکارهای لازم در راستای حمایت مدیریت پژوهشگاه از برنامه‌ها و پیشنهادهای اعضای هیأت علمی به‌منظور شکوفایی و انجام پژوهش‌های مرتبط با مسائل و نیازهای روز جامعه علمی کشور و ارتقاء وضعیت فعالیت‌های پژوهشی اعضای پژوهشگاه شود. پایان/