گزارش نشست اول بررسی طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی»
گزارش نشست اول بررسی طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی»
اولین نشست مجازی بررسی طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» در تاریخ ۲۶ مهرماه 1400، از سوی پژوهشکده‌ی مطالعات فرهنگی و ارتباطاتِ پژوهشگاه و به‌صورت غیرحضوری (برخط) برگزار شد.
در این نشست، دکتر محمدصادق نصراللهی، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، اشاره کرد: اگر من به‌عنوان موافق در مورد این طرح گفت‌و‌گو می‌کنم، این موافقت مطلق و ناظر به کل طرح نیست و طبیعتاً انتقاداتی به جزئیات آن دارم، اما اصل ورود مجلس در نظم‌دهی و قانون‌گذاری را موافقم. متأسفانه این ورود مجلس به حوزه‌ی فضای مجازی دیر هنگام است. آخرین مصوبه‌ی مجلس در خصوص فضای مجازی مربوط به قانون جرائم رایانه‌ای 12 سال گذشته است.
عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) افزود: سال 88 شبکه‌های اجتماعی موبایلی نفوذ خیلی جدی در زندگی مردم نداشتند، اما امروز شاهد این هستیم که اصلی‌ترین پلتفرم زیست اجتماعی مردم پیام‌رسان‌های اجتماعی است؛ پس این ورود میمون و مبارک است. مجلس نهاد قانون‌گذاری و عصاره‌ی ملت است و براساس خرد جمعی اداره می‌شود و همه می‌دانیم اگر مجلس مصوبه‌ای بگذارد، اگرچه ناقص اجرا شود، ثمره‌ای بر آن مترتب است.
وی تأکید کرد: اصل ورود مجلس در حوزه‌ی فضای مجازی که من می‌خواهم با وصف نامنظم بودن، خطابش کنم، یک اتفاق مبارک است که باید پیش از این اتفاق می‌افتاد. در حال حاضر عملاً کلان‌داده‌ی کشور ما در اختیار کسانی غیر از ما است که البته به لطف تدابیر دولت قبل از تلگرام نیمه آمریکایی کلاً به سامانه‌های فیس‌بوک کاملاً آمریکایی منتقل شد. در عصر انقلاب اطلاعات، داده ارزشمندترین سرمایه‌ی یک کشور است که علاوه بر اشتغال، از ابعاد مختلف می‌تواند برای کشور فرصت‌آفرین باشد و متأسفانه ما این فرصت و ظرفیت را از دست داده‌ایم.
نصراللهی ادامه داد: اگر همین کلان‌داده در سامانه‌های داخلی ما شکل می‌گرفت، امروز یک ظرفیت عظیم اشتغال‌زایی و تحلیل داشتیم. امروز پرونده‌هایی داریم که امکان پیگیری قضایی آنها وجود ندارد، به‌دلیل اینکه سامانه‌اطلاعات مربوط به آنها در داخل کشور نیست و آن سامانه با ما همکاری نمی‌کند. آیا محدودیت‌هایی که به بهانه‌ی تروریست بر ملت ما تحمیل می‌کنند، اتفاق خوبی است؟ بومی‌سازی حمل و نقل آنلاین، چه قدر اشتغال ایجاد کرده است. آیا امکان انجام این امر در حوزه‌ی پیام‌رسان‌ها وجود نداشت؟! مهم¬ترین اقدام و تلاش ما باید در جهت شکل‌گیری این کلان‌داده در داخل کشور باشد.
وی اظهار داشت: موضوع این طرح صرفاً شبکه‌های اجتماعی و مسدودسازی نیست و به‌نظرم بازنمایی رسانه‌ای که انجام شد این طرح را به حاشیه راند. این طرح ابعاد مختلف دارد که یکی از آنها بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی است.
عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) افزود: پروژه‌ی دولت در سال 97 «هاتگرام» و «تلگرام طلایی» بود و در نزدیکی موعدی که قرار بود جداسازی اتفاق بیفتد، هاتگرام و تلگرام طلایی توسط گوگل از گوشی‌های مردم حذف شد و عملاً همین سناریو در مورد سامانه‌ی «ذره بین» اتفاق افتاد و از گوشی‌های مردم حذف شد که این در حوزه‌ی وابستگی ما در سیستم‌های عامل است. واقعاً نباید برای این مشکل چاره‌ای اندیشید؟! ما نباید بتوانیم به شکل داخلی به نیازها پاسخ بدهیم؟ لذا هر تلاشی در جهت بومی‌سازی خدمات پایه‌‌ای، ظرفیت‌هایی ایجاد می‌کند که همه می‌توانیم از آن متنعم شویم.
وی تأکید کرد: واقعاً بازنمایی نسبت به این طرح بسیار منفی بوده و ابعاد مختلف این طرح را به تبصره دو ماده 28 منحصر کرده که ممکن است بعد از یک سال، یک شبکه‌ی اجتماعی غیرمجاز مسدودسازی شود؛ این اجحاف به این طرح است. ما با یک معضل بسیار جدی در کشور مواجه هستیم و آن تکثر رگولاتورهای فضای مجازی است؛ بدون اینکه هیچ نوع تقسیم وظیفه‌‌ای در میان آنها شکل گرفته باشد.
نصراللهی با بیان اینکه فضای مجازی کل زندگی مردم ما و واقعاً زیست دوم است، گفت: اگر باور کنیم فضای مجازی یک فضای زندگی است، آن‌قدر راحت قبول نمی‌کنیم که هر کدام از این رگولاتورها به‌طور نامنظم به کار خود ادامه بدهند. آن‌چنان‌که کشورهای خارجی به سمت نظم‌دهی رگولاتورها حرکت می‌کنند. وجود یک ابر رگولاتور برای کشور یک نیاز مبرم است. لازم نیست مثل خیلی از کشورهای دیگر به سمت یک رگولاتور هم‌گرا برویم! ما پاسخ‌گو بودن رگولاتور را پیش‌بینی کرده‌ایم.
وی ادامه داد: اتفاق دیگر این است که در بخش‌های مختلف این طرح تأکید شده است که بخش خصوصی باید در خدمات پایه نقش‌آفرینی کند. در ماده‌ی حمایت‌ها بر شفافیت تأکید شده است و صندوق حمایت موظف است موارد حمایت را شفاف کند. یکی از ماده‌های مهم این طرح ماده‌ی 13 است که به حمایت از خدمات پایه و حمایت از فرهنگ ایرانی و اسلامی تأکید شده است.
در ادامه‌ی این نشست، عباس عبدی روزنامه‌نگار و پژوهشگر اجتماعی، نیز گفت: آدم غصه می‌خورد که چرا باید اطلاعاتش در اختیار دیگران باشد و اختیار قطع و وصل آن در دست دیگران باشد. البته باید غصه بخوریم که چرا به ما دارو نمی‌دهند و چرا نمی‌توانیم نفت بفروشیم. چه وضعیتی وجود دارد که مردم برخلاف این حرف‌های درست، نسبت به این طرح حساس هستند؟
وی تأکید کرد: مسئله‌ی اصلی این نیست که بتوانیم استقلال داشته باشیم. در همین فضای مجازی اولین کار این است که دنبال درست کردن شغل مردم باشند. اما برخی اصلاً باکشان نیست و سرعت اینترنت را کم و کسب و کار مردم را دچار مشکل می‌کنند. این کار به دلیل انحصار رسانه است.
عبدی اظهار داشت: صددرصد موافقم که مجلس دیر به این ماجرا ورود کرده است. اگر نرم‌افزارهای داخلی درست کار کنند، شبکه‌های خارجی نمی‌توانند با داخلی‌ها رقابت کنند، اما با این سیستم نمی‌شود. اساس هر کاری باید بر این مبتنی باشد که اینترنت یک ضرورت است و باید آن را گسترش بدهیم و لازمه‌ی آن آزادی هم است. اگر فضای رسانه را آزاد بگذارید کسی برای کسب خبر به دنبال تلگرام نمی‌رود. هیچ کدام از نیازهایی که دکتر نصراللهی به درستی اشاره کردند، در جریان این طرح و اجرای آن به‌دست نمی‌آید.
وی در بخش پایانی سخنان خود گفت: فکر می‌کنم باید نگاه‌مان نسبت به رسانه را بازنگری کنیم. متأسفانه برخی خودشان را به انحصار رسانه‌ای عادت داده و نمی‌توانند غیر از آن را ببیند. اگر این مسئله حل شود، رادیو و تلویزیون جایگزین می‌شوند و آن اهداف در چنین ساختاری پیش می‌آید و در ساختار انحصار رسانه‌ای هر اقدامی جز اینکه مردم را برای نیازهای رسانه‌ای به سمت دیگری سوق می‌دهد، نتیجه‌ی دیگری نخواهد داشت.
نظر شما :