تازه‌های نشر طرح جامع اعتلای علوم انسانی

تازه‌های نشر: «نقش انجمن‌های علمی در گسترش علوم انسانی»
 مؤلف: محمد منصورنژاد
 
اثر جدید طرح جامع اعتلاء با عنوان «نقش انجمن‌های علمی در گسترش علوم انسانی» در مرداد ماه به بازار نشر آمد. اثر جدید طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور با عنوان «نقش انجمن‌های علمی در گسترش علوم انسانی» در مرداد ماه ۱۴۰۰ با شمارگان ۳۰۰ نسخه به بازار نشر عرضه شد. این کتاب با موضوع بررسی نقش و ارتباط انجمن‌های علمی و رشته‌های علوم انسانی در ایران از جمله طرح‌های انجام گرفته در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است که در ذیل کلان طرح ملی طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور سامان یافته است. ‌مؤلف طرح دکتر محمد منصورنژاد به همراه ۴ تن از همکاران خود دکتر اکرم قدیمی، دکتر خسرو قبادی؛ دکتر حسین سالاری و مهندس مرتضی منصورنژاد این طرح را به انجام رسانیده و در بخش‌های اصلی آن را در قالب این کتاب منتشر ساخته است. ‌مؤلف کتاب نقش انجمن‌های علمی در گسترش علوم انسانی در ابتدای اثر موضوع این پژوهش را چنین مطرح می‌کند که نقش بالقوه و بالفعل مجموعا ۱۵۰ انجمن‌های علمی علوم انسانی، با توجه به ظرفیت‌های بالای آنها در ارتقا، اعتلا و گسترش علوم انسانی حایز اهمیت بسیار است؛ زیرا هم ماهیت این تشکل‌ها فرهنگی بوده و نقش منظور شده برای آنان از جنس علم است و هم نوع فعالیت آنها حرکتی خودجوش از درون «اجتماعات علمی» است و این خود بهترین مجرای اصلاح امور است. با این همه هم‌اکنون انجمن‌های علمی علوم انسانی فعال (جدای از انجمن‌هایی که تحرکی ندارند)، بر علوم انسانی رسمی ایران، نقش تعیین کننده‌ای ندارند، به‌ویژه این که علوم انسانی کشور در ابعاد گوناگون، در وضعیت مطلوبی به‌سر نمی‌برد. برای برون‌رفت از برخی مشکلات رشته‌های علوم انسانی و نیز گسترش کمّی و کیفی این رشته‌ها، عوامل متعددی ایفای نقش می‌کنند. در مطالعه‌ی حاضر توجه بحث بر نقش نهادهای مدنی، با تأکید‌ بر «انجمن‌های علمی» است. طی سال‌های اخیر، درباره‌ی انجمن‌های علمی ایران، پژوهش‌های ارزشمندی صورت گرفته و بخش‌هایی از آنها در این پژوهش نیز بازتاب یافته است. ازجمله نوآوری‌های تأمل حاضر آن است که اول‌بار، برای «انجمن‌های علوم انسانی ایران»، در عرض سایر انجمن‌های علمی کشور (غیر علوم انسانی اعم از پزشکی و علوم پایه و....) هویت و نقش مستقل قائل شده و کارکرد و عملکرد ویژه آنان در چهار محور «سیاستی» «حرفه ای» «انتقادی» و «عمومی»، مورد ارزیابی همه‌جانبه قرار گرفته است. کارهای میدانی بسیار خوبی در این مطالعه انجام و گزارش شده است. حتی گزارش‌هایی از محل کار و فعالیت انجمن‌های علمی علوم انسانی انجام و نقاط قوت و ضعف این انجمن‌ها بررسی شده است و این همه می‌تواند در آینده به‌وسیله‌ی دیگر پژوهش‌ها تکمیل شود. در این مطالعه در کنار «قوت‌ها و فرصت‌های انجمنی»، «ضعفها و تهدیدات انجمنی» نیز مورد مداقه قرار گرفته، همچنین برای برون رفتن از مشکلات، راهبردها و راه‌کارهایی مشخص پیشنهاد شده است. ایده‌ی «جامعه شبکه ای انجمنی» نیز از دیگر ابتکارات پژوهش حاضر است و....
 نامطلوب بودن وضعیت علوم انسانی ایران، ‌مسئله و مدعایی است که نه‌تنها مورد توجه کارشناسان علوم انسانی کشور است، بلکه از سوی سیاست‌گذاران نیز مورد عنایت قرار گرفته، و برای بازنویسی و بازفهمی علوم انسانی در این سامان، دست به اقداماتی نیز زده‌اند. در میان مسائل یاد شده از سوی اصحاب علوم انسانی درباره‌ی وضعیت علم و ازجمله علوم انسانی، کمتر از ضعف‌ها و ناتوانی‌های انجمن‌های علمی و از توانایی‌های آنها برای رفع مشکلات در حیطه دانش، سخن به میان آمده است. در یک جمع‌بندی کلی و بر اساس ‌مسئله‌ی تحقیق حاضر به این موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
 یک) در ایران حکومت‌ها به تنهایی در تدبیر علوم انسانی، توفیق نداشته‌اند و «مهندسی فرهنگی» نیز برای تحول در علوم انسانی مسیر درستی نیست؛ دو) انجمن‌های علمی مثل سایر نهادهای مدنی در سطح کشور و جهانی در حال گسترش‌اند و به‌دنبال به‌دست آوردن جایگاه هویتی خویش هستند؛ سه) جهت‌گیری کلی سیاست‌ها و اقدامات دولت‌مردان، پذیرش نقش انجمن‌های علمی برای گسترش کم و کیف علوم انسانی این سامان نیست؛ چهار) انجمن‌های علمی در کنار نهادهای رسمی به جِدّ می‌توانند در ابعاد گوناگون به گسترش علوم انسانی کشور یاری رسانند. بر این اساس پرسش اساسی که این پژوهش در پی پاسخ آن است چنین مطرح شده است: انجمن‌های علمی علوم انسانی، در گسترش علوم انسانی ایران بالفعل چه نقشی دارند و بالقوه چه نقشی می‌توانند داشته باشند؟
 در ادامه پژوهشگر این طرح تلاش کرده است تا در فصول مختلف کتاب به این پرسش‌ها پاسخ دهد: یک) در گسترش و اعتلای علوم انسانی چه نقش‌هایی از انجمن‌های علمی علوم انسانی انتظار می‌رود؟ دو) انجمن‌های علمی علوم انسانی ایران در وضعیت موجود چه نقشی در گسترش و اعتلای علوم انسانی دارند؟ سه) انجمن‌های علمی علوم انسانی ایران برای ایفای نقشی که از آنها انتظار می‌رود، با چه موانعی روبه‌رو هستند؟ چهار) راهبردها و راهکارهای رفع موانع انجمن‌های علمی علوم انسانی ایران برای ایفای نقش مورد انتظار، کدامند؟ این کتاب در چهار فصل و ۳۴۰ صفحه در مرداد ماه ۱۴۰۰ از طریق کتاب‌فروشی‌ها در دسترس علاقه‌مندان پژوهش‌های علوم انسانی و اجتماعی قرار گرفت.

برای دیدن سایر کتاب‌های جدید انتشارات پژوهشگاه نیز اینجا را ببینید