گزارش شورای سیاست‌گذاری چهارمین دوسالانه‌ی کنگره‌ی بین‌المللی امام علی(ع) پژوهی

گزارش برگزاری جلسه مجازی شورای سیاست‌گذاری چهارمین دوسالانه‌ی کنگره‌ی بین‌المللی امام علی^(ع) پژوهی

در راستای سیاست‌های راهبردی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و هم‌چنین اهداف مرکز تحقیقات امام علی ^(ع) سومین جلسه‌ی شورای سیاست‌گذاری چهارمین دوسالانه‌ی کنگره‌ی بین‌المللی امام علی ^(ع) پژوهی 31 فروردین‌ماه 1400،  به‌صورت مجازی برگزار شد.

حاضرین در این جلسه عبارت بودند از؛ دکتر حسینعلی قبادی (رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، دکتر سید محمدمهدی جعفری (استاد دانشگاه شیراز)، دکتر ناصر الهی (نماینده‌ی دانشگاه مفید)، دکتر علی‌الله اکبری (مدیرکل روابط عمومی جامعه المصطفی العالمیه)، دکتر رمضانعلی شیرزاد (نماینده‌ی معاون پژوهشی جامعه المصطفی العالمیه)، دکتر حسن برزگر (نماینده‌ی معاون پژوهشی وزارت متبوع)، دکتر اسماعیل رمضانی (چابک نماینده‌ی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی)، علی قهرمانی (نماینده‌ی بنیاد بین‌المللی نهج البلاغه)، دکتر علیرضا ملایی‌توانی (معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه)، دکتر زهرا پارساپور (معاون فرهنگی و علوم انسانی کاربردی پژوهشگاه)، دکتر سیدمحمدرحیم ربانی‌زاده (رئیس مرکز تحقیقات امام علی^(ع))، دکتر محمدعلی گرامی (عضو هیأت علمی پژوهشگاه)، دکتر عبدالمجید مبلغی (عضو هیأت علمی پژوهشگاه)، و محمدعلی معتضدیان (کارشناس مرکز تحقیقات امام علی^(ع)).

در ابتدای جلسه دکتر قبادی ضمن خیر مقدم به حاضرین و تشکر از حضور مؤثر اعضای شورای سیاست‌گذاری کنگره در ادوار گذشته و هم‌چنین تلاش‌های مسئولان و کارکنان قبلی و فعلی مرکز تحقیقات امام علی^(ع) برای برگزاری این کنگره به بیان مطالبی در راستای موضوع این دوره از کنگره پرداخت، از جمله :

- فضای مجازی بستر خوبی برای برگزاری کنگره‌ها و همایش‌های بین‌المللی بوجود آورده است که این شرایط فرصت خوبی برای این کنگره بین‌المللی نیز به شمار می‌آید.

- ارتباط ادواری و مستمر ما با امام علی ^(ع) پژوهان ازطریق بانک جامع اطلاعاتی که در اختیار مرکز تحقیقات امام علی^(ع)  است نیز فرصت مغتنمی برای اجرای این کنگره فراهم کرده است.

-سعی شود در منشوری که برای مرکز امام تحقیقات علی ^(ع)  تدوین شده است، جنبه‌های جهانی و انسانی درآثار امام علی^(ع) مورد تأکید و پژوهش بیشتر قرار گیرد.  ابعاد جهانی مربوط به حقوق شهروندی و انسانی امام علی ^(ع) در این کنگره لازم است برجسته شود.

هم‌چنین ما باید نسبت به مراکز دیگر که به لحاظ پژوهشی منصوب به امام علی ^(ع) هستند کار متمایز علمی و پژوهشی بهتری ارائه دهیم.

در ادامه‌ی این نشست مجازی دکتر ربانی‌زاده، رئیس مرکز تحقیقات امام علی ^(ع) با عرض خیرمقدم به حضار و تشکر از کسانی‌که برای سالیان گذشته دراین مرکز خدمت‌گذاری کرده‌اند و هم‌چنین پشتیبانی مداوم دکتر قبادی از این کنگره بیان کرد: امام علی ^{(ع )} متعلق به بشریت است و به فرقه و مکتب خاص اختصاص ندارد و تمام انسان‌های آزادی‌خواه به او علاقه‌مندند. به‌همین جهت ما هم تلاش می‌کنیم تا در مرکز و خلال چنین برنامه‌هایی به موضوع جهانی‌بودن ابعاد وجودی حضرت بپردازیم.

سپس حاضرین به ارائه‌ی نقطه نظرات خود در خصوص دستورات جلسه پرداختند.

دکتر قبادی با موضوع پیشنهادی کنونی «مسئولیت اجتماعی در اندیشه و سیره امام علی^(ع) موافق بودند زیرا در جلسه‌ی قبلی شورا این موضوع برای چهارمین کنگره مورد موافقت اکثر اعضا قرار گرفته بود.

سپس دکتر محمدعلی گرامی به بیان نقطه نظرات خود پرداخت و گفت: برای متفاوت‌بودن کار این کنگره نسبت به بقیه و بعد بین‌المللی آن بهتر است ترکیبی بین موضوع امام علی ^(ع)  پژوهی و شیعه پژوهی داشته باشیم چون شیعه پژوهشی جایگاه خاص خود در خارج از ایران و در محیط‌های آکادمیک جهانی دارد و صرف امام علی^(ع)  پژوهی درون دینی می‌شود و از بعد جهانی آن کاسته می‌شود. استاد سیدمحمدمهدی جعفری نیز موافقت خود با موضوع کنگره را ابراز کرد.

دکتر علیرضا ملائی‌توانی نیز به ارائه‌ی دیدگاه‌های خود در مورد موضوع کنگره پرداخت و گفت: مسئولیت اجتماعی انسان در سیره‌ی اندیشه‌ی امام علی ^(ع) نگرانی‌های محدود شدن به قلمرو اسلام و شیعه را از بین می‌برد و امام علی ^(ع) در یک گستره‌ی جهانی دیده می‌شود و پیشنهاد می‌دهم کلمه‌ی «انسان» به موضوع کنگره اضافه شود. هم‌چنین پیشنهاداتی از جمله این‌که زمان برگزاری کنگره تداخلی با اعیاد خاص شیعی نداشته باشد بهتر است. برای جنبه‌ی بین‌المللی به رویدادهایی نظیر بعثت و هفته‌ی وحدت توجه شود و حامیان مالی کنگره نهادینه و دارای جایگاهی ثابت و لوگوی معین باشند. ایجاد یک مجمع دائمی بین نهادهای که در مورد نهج‌البلاغه فعالیت دارند، برای مبادلات و ارتباطات علمی بیشتر و دست آخر ایجاد یک کتاب‌شناسی تحلیلی در زبان‌های مختلف عربی و انگلیسی در مورد امام علی^(ع).

دکتر عبدالمجید مبلغی نیز گفت: دو نوع گفتمان در پژوهش‌های دینی وجود دارد یکی مطالعات دینی و اسلام معاصر که نگاه گسترده‌تر و جهانی دارد. دوم، دین‌پژوهشی که رویکرد درون‌گرایانه دارد. فعلاً پژوهش‌های حاضر در کشور عمدتاً ناظر به گفتمان دوم دارد که درون‌نگر و درون‌دینی است. پرسش‌گری و ایده‌پردازی در عرصه‌ی امام علی ^(ع)  پژوهی باید به عرصه‌ی مطالعات الهیات و دینی معاصر کشیده شود (گفتمان اول) همچنین نگاه انتقادی به وضعیت موجود در حوزه‌ی امام علی پژوهشی فعلی باید سر لوحه‌ی فعالیت‌های کنگره‌های شبیه به این قرار گیرد.

 دکتر ناصر الهی هم در ادامه‌ی جلسه گفت: باید با پارادیم‌های موجود بین‌المللی در خصوص مسئولیت‌پذیری اجتماعی کار کنیم.  بحث مسئولیت اجتماعی در جهان پررنگ شده و در اقتصاد محیط زیست و ... تسری دارد و ضروری است این پاردایم را با توجه به بیانات حضرت امیر مطرح و گسترش دهیم.  باید از نگاه دینی و درون مکتبی خاص به این موضوع و حضرت امیر^{(ع )} پرهیز کنیم و با توجه به پارادیم‌های جهانی و غیر مکتبی به آن بپردازیم.

دکتر زهرا پارساپور هم در ادامه مباحثات جلسه عنوان داشت :مراکز شیعه‌شناسی در دانشگاه‌های دنیا نظیر هاروارد، انگلستان و حتی در اسرائیل هستند که سؤالات و شبهات اساسی را مطرح می‌کنند. پژوهشگاه و مرکز تحقیقات امام علی ^(ع)  نیز بهتر است برنامه‌هایی برای پاسخ‌گوی به سؤالات و ابهامات موجود داشته باشند و صرفاً به موضوعات قدیمی نپردازند.

وی همچنین شکل‌گیری حلقه‌ی شیعه‌پژوهی و امام علی^{(ع )} پژوهی در پژوهشگاه و در بین پژوهشگران و استادان حاضر در این حلقه را برای کنگره‌هایی نظیر این را ضروری دانست.

دکتر اسماعیل رمضانی هم نظرات خود را این‌چنین طرح کرد: با فرض رو به تکامل بودن هر همایش و برطرف شدن نقایص قبلی لازم است، مبانی و اهداف اصلی که مصوب شده را پی‌گیری کنیم. هم‌چنین جنبه‌ی بین‌المللی گسترش بهتری داشته باشد. وی همچنین با موضوع تصویب شده موافقت داشت.

حاضرین در پایان جلسه دو موضوع زیر را تصویب کردند :

-تلاش و برنامه‌ریزی برای برگزاری کنگره در تیرماه سال‌جاری

-مسئولیت‌پذیری اجتماعی انسان در اندیشه، سیره و سخن امام علی ^(ع)  به عنوان موضوع این دوره از کنگره