رونمایی از کتاب «اتصال به ریشه، انطباق با زمان» در مراسم جشن انقلاب

رونمایی از کتاب «اتصال به ریشه، انطباق با زمان» در مراسم جشن انقلاب

جشن چهل‌و دومین سالگرد پیروزی شکوه‌مند انقلاب اسلامی روز 21 بهمن‌ماه 1399 در سالن حکمت پژوهشگاه به صورت حضوری و مجازی برگزار شد و در حاشیه‌ی این مراسم از کتاب «اتصال به ریشه، انطباق با زمان» رونمایی به‌عمل آمد.

اتصال به ریشه، انطباق با زمان
فراتحلیل عملکرد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در افق برنامۀ راهبردی اول

تدوین: دکتر سلمان صادقی‌زاده

بهمن‌ماه 1399

می‌توانید اطلاعات کتاب را اینجا ملاحظه بفرمایید

برای دیدن سایر کتاب‌های جدید انتشارات پژوهشگاه نیز اینجا را ببینید

معرفی کتاب «اتصال به ریشه؛ انطباق با زمان»

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی روز سهشنبه 21 بهمن‌ماه 1399، مقارن با جشن چهل‌ودومین سالگرد پیروزی شکوه‌مند انقلاب اسلامی از کتاب «اتصال به ریشه؛ انطباق با زمان» رونمایی کرد. اثر یادشده فراتحلیلی بر عملکرد پژوهشگاه در افق نخستین برنامه‌ی راهبردی است.
برنامه‌ی راهبردی نخست، برنامهای پنج ساله - 1393 تا 1398- بود که پس از حدود ده‌ماه کار کارشناسی روز چهارشنبه مورخ 26 آذرماه 1393 نهایی شد. دکتر حسینعلی قبادی به‌عنوان رئیس «کمیته‌ی تدوین برنامه‌ی راهبردی» اهداف کلان این برنامه را برشمرده است که به تلخیص بدانها اشاره میشود:  
«ارتقاء جایگاه پژوهشگاه در سطح ملی، منطقهای و جهانی بر پایه‌ی اسناد بالادستی، رهنمودها و سیاستهای کلی نظام»، «ارتقاء مجموع منابع انسانی متعهد و متخصص، روزآمد و کاردان»، «تقویت ظرفیتهای علمی، پژوهشی و فرهنگی پژوهشگاه»، «تمهید بسترهای لازم در جهت نیل به اهداف برنامه‌ی توسعه» و «برنامه-مداری و بهره‌برداری از مشارکت و خِرد جمعی».
با پایان‌یافتن مقطع زمانی برنامه‌ی راهبردی نخست، ریاست محترم پژوهشگاه تصمیم به بررسی روند اجرایی‌سازی برنامه و میزان تحقق اهداف آن گرفت؛ کتاب «اتصال به ریشه؛ انطباق با زمان» نیز با هدف پاسخ‌گویی به این نیاز تدوین و در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی رونمایی شد. در ادامه توضیحی کوتاه از کتاب میآید.
اثر متشکل از پیش‌گفتار، مقدمه و 8 فصل مجزاست؛ در پیش‌گفتار که با‌عنوان «افتخار و شکوفایی» به قلم دکتر حسینعلی قبادی نگاشته شده، آمده است: «باور پژوهشگاه این است که عنصر جوهری اعتلاء در علوم‌انسانی از اعتلای انقلاب اسلامی جدایی‌پذیر نیست. بلکه این دو توأمانند و از سوی دیگر عمیقاً با پیشرفت ایران نیز پیوند می‌خورند و سه ضلع یک حقیقت را باز می‌تابانند.»
دکتر قبادی در این پیشگفتار به موضوعات مهمی از جمله «محورهای رهنمودهای مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای شورای بررسی متون پژوهشگاه»، «اعتلای علوم‌انسانی و تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی و پیشرفت کشور»، «شایسته‌سالاری، اخلاق‌گرایی، ارزش‌مداری اصیل تمدن ایرانی- اسلامی، برنامه‌مداری، جامعه‌گرایی با رویکرد اصالت کار»، «توسعه‌ی مدیریت دانایی محور»، «تأکید بر رهیافت کاربردی سازی» و «ضرورت کاربست ابزارهای مختلف دیپلماسی علمی و دیپلماسی عمومی به منظور توسعه فرهنگی و اجتماعی» اشاره کرده و جهتگیری کلان پژوهشگاه در برنامه‌ی راهبردی نخست را در این مسیر تبیین کرده است.
عنوان فصل نخست، بازآرایی ساختار سازمانی است و در آن به اقدامات در حوزه‌ی تشکیلاتی پرداخته می‌شود.
در این فصل ضمن بررسی روند تصمیمگیری در جهت ابلاغ ساختار جدید که روندی مشورتی و شورایی بوده است، به بررسی تفکیکی تحولات رخ داده در واحدهای تشکیلاتی مختلف پرداخته شده است. در ادامه فراتحلیلی از بازآرایی ساختاری در تشکیلات ابلاغی جدید     صورت گرفته و این تحول ذیل چند محور: 1. موازنه‌ی جدید نیروهای علمی و غیرعلمی، 2. تمایزیابی ساختاری 3. تمایزیابی کارکردی و 4.منضبط‌سازی اداری مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل دوم با عنوان جذب، آموزش، ارتقاء و بهرهوری به بررسی اقدامات در زمینه‌ی توسعه‌ی نیروی انسانی می‌پردازد و ذیل مباحثی همچون تأمین و به‌کارگیری منابع انسانی، آموزش و توانمندسازی علمی، ارزیابی عملکرد، جبران خدمات و  نگهداری به تحلیل کیفیت مدیریت نیروی انسانی در بازه‌ی زمانی برنامه‌ی راهبردی نخست میپردازد.
یکی از بخشهای مهم این فصل به بررسی روند جذب اعضای هیأت علمی    اختصاص دارد. پژوهشگاه در امر «شایستهگزینی» به‌مثابه آرمانی محوری در برنامه‌ی راهبردی نخست، بسیار موفق عمل کرده است و در این دوره با جذب 63 نفر از فارغ التحصیلان دانشگاه‌های برتر کشور (جذب شدگان فارغ التحصیل دانشگاه تهران - 25 نفر؛ حدود 40 درصدجذب شدگان- و دیگر دانشگاه‌های تراز اول کشور هستند)، از رقم 51 نفر که در برنامه پیشبینی شده، پیشی گرفته است. در پایان این بخش نیز به جوایز و افتخارات کسب شده توسط اعضای هیأت علمی در این بازه‌ی زمانی اشاره شده است.
فصل سوم با عنوان پژوهشگاه داناییمحور و تعمیق پژوهش‌های انسانی به بررسی اقدامات در حوزه‌ی پژوهشی میپردازد. در این فصل ضمن روندشناسی تولیدات پژوهشی، سرانه‌ی تولید علم در پژوهشگاه     مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. بنابر آمارهای ارائه شده عملکرد پژوهش در اکثر حوزه‌های پژوهش با پیشرفت قابل‌توجهی برخوردار بوده و تولیدات پژوهشی افزایش قابل‌توجهی داشته است. در این فصل طرح‌های پژوهشی، کتاب‌های انتشار یافته، مقاله‌های پژوهشی و سخنرانی‌های علمی     مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه ضمن روندشناسی پژوهش‌های انتقادی به بررسی عملکرد شورای متون، کرسی‌های مناظره، نقد، نظریه‌پردازی و آزاداندیشی و واحد نشریات در افق برنامه‌ی راهبردی نخست پرداخته شده است. در بخش آخر این فصل فراتحلیلی از اقدامات زیرساختی، تشکیلاتی و ستادی در حوزه‌ی پژوهش صورت گرفته است.
فصل چهارم کتاب با عنوان «علم در ساحت  کاربرد و ترویج» به بررسی عملکرد پژوهشگاه در حوزه‌ی کاربردی‌سازی و ترویج یافته‌های دانش می‌پردازد و ضمن بررسی مهم‌ترین اقدامات صورت‌گرفته در حوزه‌ی کاربردی‌سازی علوم انسانی به بررسی مرکز آموزش‌های تخصصی آزاد(ماتا)    ، تغییر ساختاری آن مرکز، ارائه‌ی آموزش‌های مجازی در ماتا، ایجاد زیر ساخت‌ها، استفاده از ظرفیت اساتید مطرح کشور و طرح ترویج یافته‌های پژوهشی (تیپ)    می پردازد.
فصل پنجم با عنوان «علوم انسانی در مسیر تمدنسازی»، به اقدامات مهمی در حوزه‌ی تمدنی میپردازد که از جمله‌ی آنها میتوان به گردآوری و تکمیل تصاویر مجموعه نسخ خطی شاهنامه متعلق به بنیاد شاهنامه، انتقال مجموعه‌ای از نسخ خطی دیجیتال گنج بخش پاکستان، انتقال اسناد اداری و تاریخی به سازمان اسناد و کتابخانه‌ی ملی ایران، مرمت و سامانبخشی کتابخانه‌ی مینوی، تلاش برای تقویت زبان و فرهنگ ملی و نگاشتن دانشنامههای بنیادی اشاره کرد.
فصل ششم با عنوان «علوم انسانی و اثربخشی راهبردی» به بررسی مهمترین اقدامات در حوزه‌ی راهبردی می‌پردازد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به طرح کلان ملی مطالعات امنیت اجتماعی، کرسی‌های مطالعات راهبردی، گزارش‌های راهبردی و اثربخشی در عرصه‌ی سیاست‌گذاری کلان کشور اشاره کرد؛ تعدادی از گزارش‌های راهبردی پژوهشگاه پس از بررسی در کمیسیون‌های تخصصی هیأت دولت مورد توجه معاون اول رئیس جمهور نیز قرار گرفتند. هم‌چنین طراحی الگوی توانمندسازی اجتماع‌محور در منطقه مکران    یکی از اقدامات کلان پژوهشگاه به‌منظور ایفای نقش راهبردی علوم انسانی در مواجهه با بحران‌های اجتماعی بود.
فصل هفتم نیز با عنوان رسانهمداری و آرمان پژوهشگاه بدون دیوار     فعالیتهای سایبری پژوهشگاه در دوره‌ی برنامه‌ی راهبردی نخست را نشان می دهد. در این دوره اتاق سرور جدید احداث و ساختار شبکه‌ی ارتباط داخلی تقویت شد، هم‌چنین شاهد راه‌اندازی نسخه‌ی جدید پرتال و راه‌اندازی نسخه‌ی جدید وبگاه پژوهشگاه هستیم که در نتیجه‌ی تحولات یادشده رتبه‌ی وبگاه پژوهشگاه در الکسا از 4856 در سال 1394 به 2933 در سال 1399 ارتقاء یافت. پرتال جامع علوم انسانی نیز کارنامه‌ی درخشانی را عرضه کرده و با ادامه روندی صعودی در آذر ماه 1399 به آمار بازدید روزانه بیش از 100 هزار مخاطب در روز دست یافته است.
فصل هشتم و واپسین فصل کتاب نیز باعنوان «پژوهشگاه جامعهمحور در مواجهه با بحران‌های اجتماعی» به بررسی اقدامات در مقابله با ویروس منحوس کرونا پرداخته است؛ از این نظر پژوهشگاه در زمره‌ی فعالترین نهادهای علمی کشور بوده است و اقداماتی مانند همایش ملی ابعاد انسانی-اجتماعی کرونا در ایران، پویش ملی رسانه‌‌ای امید، جلب مشارکت علمی اعضای هیأت علمی پژوهشگاه برای تألیف طرح‌نامه با موضوع کرونا، برگزاری نشست‌های ترویجی در شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، چاپ چهار اثر مهم در مورد کرونا و ارائه‌ی طرح ملی گردآوری، مستندسازی، تحلیل و فراتحلیل داده‌های مرتبط با کرونا     ازجمله اقدامات صورت گرفته در این حوزه است.
در مجموع اثر یادشده با استفاده از دو روش فراتحلیل و فراترکیب، داده‌های کمی و کیفی برگرفته از عملکرد تمامی واحدهای پژوهشگاه در بازه‌ی زمانی برنامه‌ی راهبردی نخست را مورد بررسی تفصیلی و تحلیلی قرار داده و بنا بر شاخصهایی ارزیابی کرده است. نتیجه‌ی این ارزیابی عملکرد نشان میدهد پژوهشگاه علوم انسانی  و مطالعات فرهنگی در مجموع در دستیابی به اهداف برنامه‌ی راهبردی نخست موفق عمل کرده و در برخی موارد از انتظارات مصرح در سند برنامه‌ی راهبردی پیشی گرفته است.