گزارش سخنرانی «قرنطینه، کرونا و زیست آنلاین نوجوان»
سخنرانی با عنوان «قرنطینه، کرونا و زیست‌آنلاین نوجوانان» روز سوم دی‌ماه 1399، توسط پژوهشکده‌ی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و با همکاری کرسی ارتباطات علم یونسکو و انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات؛ روز چهارشنبه سوم دی‌ماه 1399 به صورت مجازی برگزار شد.
عضو هیأت علمی پژوهشکده‌ی ارتباطات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با طرح نسبت میان کرونا و مطالعات نسلی در نشست «کرونا، قرنطینه و زیست آنلاین نوجوان» گفت: هرچند به‌طور معمول نسل گروهی از افراد هستند که در فاصله زمانی معینی به دنیا آمده‌اند اما از گروه‌هایی که مقارن با یک رویداد تاریخی بوده‌اند نیز تحت عنوان نسل یاد می‌شوند مانند نسل جنگ، نسل بحران. کرونا نیز به عنوان یک پاندمی جهانی میتواند زمینه‌ساز طرح این سوال باشد که آیا نسل‌ساز است؟
معصومه تقی‌زادگان در سخنرانی خود در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: در حال حاضر شاهد طرح مفاهیمی مانند «نسل تاج» ، «نسل کووید 19» یا «نسل قرنطینه» در گزارش‌های مطبوعاتی هستیم و شواهد نیز حاکی از آن است که بسیاری از مفاهیم نسلی در توضیح شرایط زیست در دوره‌ی کرونا کارآمد هستند از جمله این‌که تأکید بر بالا بودن میزان مرگ و میر گروه‌های سنی بالاتر را می‌توان با مفهوم شکاف نسلی توضیح‌پذیر ساخت، عده‌ای نیز با اشاره به رفتارهای نسلی مختلف مانند عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی و قرنطینه‌ای از سوی جوانان به امکان روی دادن جنگ بین‌نسلی اشاره کرده‌اند، البته در مقابل ما شاهد حمایت بین‌نسلی در دوره‌ی کرونا نیز بوده‌ایم. همچنین طرح گمانه‌زنی‌هایی در مورد افزایش آمار تولد با توجه به انزوای والدین در دوران قرنطینه را می‌توان نشانه‌هایی از ظهور یک نسل جدید با رفتارهای نسلی خاص (الگوهای صرفه‌جویی، احتیاط، شستن دست، عدم لمس صورت، عادت فاصله اجتماعی) دانسته‌اند. این‌ها نشانه‌هایی دال بر توانایی کووید 19 در تعریف یک نسل است.
وی در ادامه گفت: شاید برای مطمئن بودن از این‌که کووید 19 نسل‌ساز است زود باشد، اما به احتمال قریب‌به‌یقین شاهد شکل‌گیری یک نسل میانه، نسل متقاطع یا خرده‌نسل هستیم. چرا که شرایط زیست قرنطینه‌ای سبب تغییری ساختاری در زیست روزمره‌ی همه ازجمله، کودکان شده است. کودکان در این هنگامه بیش از هر زمان مجوز زیست آنلاین پیدا کرده‌اند اما سوال این است که ما چه‌قدر درباره‌ی این تغییر اطلاعات داریم؟ شرایط جدید چه تأثیری بر روابط اجتماعی کودکان با هم‌سالانشان گذاشته و آن‌ها در شرایط قرنطینه چه راه‌کارهایی در پیش گرفته‌اند؟ شرایط جدید سبب کشف یا افزایش استفاده از چه فضاهایی شده است؟ قرنطینه سبب افزایش چه نوع رفتارهایی در کودکان شده است مثلاً استفاده از اپلیکیشن‌ها را افزایش داده یا بر حضور کودکان در شبکه‌های اجتماعی چه تأثیری داشته است؟ آیا این حضور تنها منجر به افزایش مصرف شده است یا شاهد افزایش تولید محتوا توسط کودکان نیز هستیم؟
عضو هیأت علمی پژوهشکده‌ی ارتباطات پس از آن براساس مصاحبه با نوجوانان از تغییرات رخ داده در زندگی روزمره آن‌ها سخن گفت، ازجمله این‌که آن‌ها توانسته‌اند خود را با شرایط فعلی و زیست‌آنلاین تطبیق دهند و با استفاده از اپلیکیشن‌هایی مانند زوم، واتساپ و تلگرام به بازسازی روابط جمعی خود پرداخته‌اند، تولد، دورهمی و جشن‌های مناسبتی برگزار کرده‌اند. نوجوانان بازی‌های جمعی خود را به فضای آنلاین منتقل کرده‌اند و روزانه با دوستان‌شان قرارهای بازی دارند. این شرایط سبب شده است که اکثر آن‌ها به خلاف انتظارشان شاهد گسترش دایره‌ی مراودات و عمق دوستی‌هایشان در دوران قرنطینه باشند. نوجوانان همچنین به بازسازی روابط خود با هم‌سالانشان در حلقه‌های فرامدرسه‌ای و فراجنسیتی پرداخته‌اند.
تقی‌زادگان با اشاره به این‌که نوجوانان از شرایط و زیرساخت‌های آموزش آنلاین راضی نیستند، گفت: نوجوانان در حال تجربه شرایط آموزشی نوینی هستند که در چهارچوب قواعد قبلی نیست، یادگیری در این شرایط فعلی متمرکز و یک‌سویه نیست. نوجوانان از سلطه‌ی مکانی و زمانی مدرسه رها شدهاند و گاهی اگر از کیفیت و برنامه‌ی آموزشی راضی نباشند هم‌زمان با حضور در کلاس به فعالیتهای دیگر مشغول هستند. آن‌چه نوجوانان از روند یادگیری خود روایت می‌کنند نشان‌دهنده‌ی پیش‌روی آن‌ها به سوی یادگیری مشارکتی و چندمنبعی است. نکته‌ی مهم دیگر این است که آن‌ها پس از یک‌دوره سردرگمی یا شعف ناشی از تعطیلی مدارس توانسته‌اند به برنامه‌ی نسبتاً منظمی برای پوشش دادن فعالیتهای آموزشی و فراغتی خود دست یابند.
دکتر تقی‌زادگان در خاتمه افزود: آن‌چه این فرضیه‌ی ساخت نسل متقاطع در دوره‌ی پاندمی کرونا را قوت می‌بخشند این است که شرایط ناشی از همه‌گیری کرونا سبب تبدیل اینترنت از یک رسانه به فضا-رسانه شده است، در حالی‌که این تجربه از تجربیات نسل آینده در مرحله‌ی هویت‌یابی‌شان است.
نظر شما :