گزارش پنل « گفت‌وگو درباره‌ی نشریه‌ی روش‌شناسی علوم انسانی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه»
گزارش پنل « گفت‌وگو درباره‌ی نشریه‌ی روش‌شناسی علوم انسانی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه»
پنل مجازی گفت‌وگو درباره‌ی نشریه‌ی روش‌شناسی علوم انسانی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با حضور اعضای کمیته روش‌شناسی علوم انسانی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی وابسته به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مورخ پنجشنبه 27 آذرماه 1399، در وبینار برگزار شد.
اعضای کمیته‌ی روش‌شناسی سیدمحمدرضا حسینی‌بهشتی، حمید پارسانیا، سیدمحمدتقی موحدابطحی، محسن الویری، رحیم نوبهار، محمدتقی طباطبایی، مالک شجاعی‌جشوقانی، شمس‌الملوک مصطفوی و دبیر گروه، فائقه‌السادات میرمحمدحسینی فشمی، در این نشست حضور داشتند.
در آغاز برنامه مصطفوی، مدیر پنل در مورد دلایل برگزاری این نشست گفت: چندی پیش فصلنامه‌ی علمی پژوهشی روش‌شناسی علوم انسانی صدمین شماره‌ی خود را منتشر کرد. با توجه به جایگاه روش‌شناسی در مباحث علمی، کمیته‌ی روش‌شناسی علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بر آن شد تا در هفته‌ی پژوهش نشستی با حضور اعضای کارگروه و حمیدرضا حسنی سردبیر این نشریه برگزار کند.
وی اظهار داشت: کمیته‌ی روش‌شناسی علوم انسانی تلاش می‌کند با توجه به کلان مسئله‌های مرتبط با روش‌شناسی علوم انسانی، مشکلات موجود در ارتباط با روش‌شناسی را در حوزه‌های مختلف علوم انسانی اعم از اقتصاد، فلسفه، تاریخ، روان شناسی، علوم اجتماعی و علوم سیاسی و ... بررسی کند و راهکارهایی را که می‌توان در جهت بهبود امور اندیشید، ارائه دهد. از آن‌جایی که هنوز تفکیک روشنی میان روش تحقیق در علوم انسانی و روش‌شناسی علوم انسانی وجود ندارد، این کارگروه تلاش می‌کند کتاب‌هایی را که مستقیم به موضوع روش‌شناسی اختصاص دارند در دستور کار نقد و بررسی قرار دهد و از این طریق موضوعات مرتبط با روش‌شناسی را در سطح دانشگاه ها و مجامع علمی روشن گرداند.
در ادامه حمیدرضا حسنی، سردبیر نشریه در خصوص نشریه‌ی روش‌شناسی علوم انسانی توضیح مختصری ارائه داد و گفت: این فصلنامه از باسابقه‌ترین نشریات در حوزه علوم انسانی است که از همراهی نخبگان و فرهیختگان زیادی در این حوزه برخوردار است. وی اظهار داشت: راهبرد نشریه گسترش و تعمیق مسائل روش‌شناسی، تمهید و بسترسازی هم‌سو با نیازهای بومی و ارائه‌ی مدلی موفق از علم دینی است.
دکتر حسنی بازخوردهای انتشار نشریه را از طرف اهالی حوزه و دانشگاه بسیار مهم دانست و اشاره کرد که نشریه تا به حال سه ویژه‌نامه در حوزه‌ی فلسفه‌ی تکنولوژی، علوم انسانی پیچیده و فلسفه‌ی شهرسازی داشته است.
پس از صحبت‌های حسنی، اعضای کمیته‌ی روش‌شناسی مسائل و سؤالات خود را در خصوص فعالیت‌های نشریه مطرح کرده و پیشنهاداتی جهت بهبود کار ارائه کردند.
سخنان اعضای کمیته روش‌شناسی را می‌توان حول محورهای زیر خلاصه کرد:
- ضرورت ارائه‌ی تحلیلی از مقالات منتشر شده و شناسایی خلأهای موجود
- رصد مباحثی که در سطح جهانی در ارتباط با روش‌شناسی مطرح است.
- ارزیابی تأثیری که نشریه توانسته در ارتباط با روش‌شناسی در حوزه و دانشگاه ایجاد کند.
- تأکید بر نیاز به ارزیابی عملکرد نشریه و تأثیر نشریه در حوزه و دانشگاه، به‌خصوص در حوزه‌های علمیه و در مباحث مربوط به فقه و برآورد این مسئله که این نشریه چقدر توانسته است چنین تأثیری را ایجاد کند و دید درستی در مورد روش‌شناسی به مخاطبان خود ارائه دهد.
- ارائه‌ی ارزیابی از این که دستاوردهای چاپ صد شماره نشریه چه بوده است.
- نیاز به بررسی بیشتر اصل مسئله روش‌شناسی، جایگاه دانش روش‌مند و دانش‌های غیرروش‌مند در نشریه‌ی روش‌شناسی، توجه به تاریخچه‌ی پیدایش اندیشه روش و ضرورت‌هایی که ایجاب کرده روش‌شناسی به عنوان یک جریان مطرح شود.
- پیشنهاد برای این که یک ارزیابی از درون در مورد ارزیابی نشریه انجام شود و پیشنهاد شد که مسئولیت بررسی نقادانه مجله را بر عهده‌ی جمعی از گردانندگان مجله و اندیشمندان و صاحب‌نظران واگذار کنند.
- نیاز به تعامل بیشتر و گسترده تر با مراکزی که به بحث روش می‌پردازند. از جمله میز علوم انسانی
- ضرورت توجه نشریه به رساله‌هایی که در حوزه‌ی روش‌شناسی رشته‌های مختلف علوم انسانی ازجمله علوم اجتماعی تحریر می‌شود و انعکاس محتوای این رساله‌ها در قالب مقاله در نشریه
- پیشنهاد می‌شود که موضوعاتی در آغاز هر سال اعلام شود تا اندیشمندان و صاحب‌نظران بتوانند مقالاتی را حول آن محورها ارائه دهند.
- ارزیابی این‌که در مورد مبانی روش‌شناسی علوم انسانی چه کارهایی طی این صد شماره انجام شده است و این کارها چه تأثیراتی داشته است.
پس از بیان سؤالات دوستان حاضر در جلسه که همگی از فعالیت‌های نشریه قدردانی کردند و پیشنهادات و نظرات مطرح شده را در جهت بهبود و پیشرفت نشریه دانستند، حسنی در پاسخ به سؤالات شرکت‌کنندگان و اعضای کمیته‌ی روش‌شناسی بیان کرد که نشریه‌ی روش‌شناسی علوم انسانی انعکاس دهنده دیدگاه اهالی علم در کشور است و سیر تطور نشریه نشان می‌دهد که مباحث مربوط به روش‌شناسی رشد درخور‌توجهی داشته است و پیشرفت‌های زیادی در این حوزه صورت گرفته است.
وی همچنین ضمن تشکر از نظرات و دیدگاه‌های شرکت‌کنندگان و پیشنهادات استادان درخصوص نیاز به‌داشتن ویژه‌نامه‌های تخصصی اعلام کرد که تاکنون چند ویژه‌نامه داشته‌اند و عناوین بسیار زیادی را برای انتشار ویژه‌نامه در نظر گرفته‌اند که با توجه به دشواری کار جریان انتشار آن‌ها کند است. همچنین بیان داشت که برای آشنایی با جریانات روش‌شناسی در غرب نیز فعالیت‌های انجام شده است.
نظر شما :