گزارش دویست و شانزدهمین جلسه شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی

در جلسه مجازی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی مورد بحث قرار گرفت:
علوم انسانی و کلان مسئله کرونا

دویست و شانزدهمین (216) جلسه شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در روز پنجشنبه 4 اردیبهشت 1399، با حضور اعضای شورای بررسی متون از جمله رئیس و معاونان پژوهشگاه علوم انسانی و مشاوران و مدیران گروه‌های تخصصی شورای بررسی متون برگزار شد. این جلسه به صورت مجازی از ساعت 7:30 صبح تا 11:30 به مدت 4 ساعت با مشارکت فعال اعضای شورای بررسی متون تشکیل شد.
دکتر حسینعلی قبادی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و شورای بررسی متون در ابتدای این نشست اظهار داشت: کرونا تأثیر عمیقی در زندگی ما داشته و سبک زندگی ما را تغییر خواهد داد. شورای بررسی متون یک پنجره‌ای در پژوهشگاه علوم انسانی برای اندیشه‌ورزی است و این شورای علمی باید از این بحران به مثابه فرصتی برای روزآمدتر کردن منابع درسی، متون دانشگاهی و روش های آموزشی استفاده کند. وجه نخبگانی شورا در این شرایط برجسته شود و به نیازهای کنونی پاسخ داده شود. به گفته دکتر قبادی، کرونا در کنار تهدیداتش، فرصت‌هایی هم ایجاد کرده است. به عنوان مثال در حوزه آموزش مجازی، فرصت‌های صرفه‌جویی ملی ایجاد شده است که در شرایط فعلی کشور قابل توجه است.
دکتر قبادی افزود: یکی از محورهای اصلی این جلسه مجازی، ارائه راهکارهای مناسب برای همکاری و مشارکت گروه‌های تخصصی شورای بررسی متون در باره برگزاری همایش مجازی بررسی ابعاد انسانی-اجتماعی کرونا بود. به گفته دکتر قبادی، هر گونه فعالیت علمی از جمله برگزاری همایش‌ها، نشست‌ها و اجرای طرح‌های پژوهشی مسئله‌مند در خصوص کرونا باید منجر به خروجی مشخص و کاربردی از جمله ارایه گزارش‌های ملی، گزارش‌های راهبردی، توصیه‎های سیاستی، و راهبردهای مدیریتی باشد.
پس از سخنان دکتر قبادی، اعضای شورای بررسی متون به بحث و تبادل نظر در خصوص ابعاد انسانی- اجتماعی کرونا و از جمله نحوه مشارکت در همایش مجازی ابعاد انسانی و اجتماعی بحران کرونا پرداختند. دکتر زهرا پارساپور، معاون فرهنگی پژوهشگاه علوم انسانی، پیشنهاد همکاری معاونت کاربردی‌سازی و فرهنگی پژوهشگاه را با گروه‌های تخصصی شورا در خصوص  تأمین کارفرمایان و کاربران طرح‌های پژوهشی در باره ابعاد انسانی و اجتماعی کرونا را مطرح کرد.
سپس دکتر کریمی مطهر، دبیر شورای بررسی متون، به مدیریت ادامه جلسه پرداخت و در سخنان پیش از دستور خود به این نکته اشاره کرد که گروه‌های تخصصی شورای بررسی متون، براساس تصمیم و مصوبه پیشین شورا، در سال جاری از متن محوری به مسئله‎محوری تغییر مسیر می‌دهند. بر این اساس یکی از مسائل بنیادین امسال شورای بررسی متون نیز طبق نیاز روز جامعه، مطالعه و پژوهش درباره‌ی ابعاد انسانی و اجتماعی کرونا است.
محورهایی همانند هراس از کرونا، سوگ و سوگواری در دوران کرونا، رویکرد تاریخی به بیماری‌های فراگیر و با هم بودگی اجتماعی، کرونا و علوم انسانی، کرونا و آموزش، مدیریت بحران کرونا، موج اطلاعات صحیح و سقیم در موضوع کرونا به عنوان یک آسیب فراگیر در روند اطلاع رسانی از جمله مباحث این جلسه مجازی بود.
در ادامه دکتر مصباحی‌مقدم، رئیس گروه اقتصاد شورای بررسی متون در این جلسه مجازی بر بررسی و مطالعه آثار ملی اقتصادی ناشی از بحران کرونا طی یک نشست تخصصی اشاره کرد و گفت: آثار ملی و بین‌المللی اقتصادی ناشی از کرونا، رشد فعالیت‌های گروه‌های جهادی، جایگزینی برخی فعالیت‌های تجاری و اقتصادی در فضای مجازی، کاهش برخی مصارف اقتصادی در دوره شیوع کرونا، افزایش هزینه دولت در دوره بحران کرونا و اثر کاهش درآمد نفت بر بودجه کشور از جمله مباحث و موضوعات صورت گرفته در این نشست خواهد بود.
دکتر صادق‌زاده، رئیس گروه علوم تربیتی شورای بررسی متون نیز با اشاره به ظرفیت گروه‌های شورا بررسی متون اظهار داشت: به نظر می‌رسد که کلان مساله امسال شورای بررسی متون، همین بحث مواجهه با کرونا و دوران پساکرونا باشد. وی همچنین از آمادگی این گروه برای اجرای طرح پژوهشی مساله‌محور درباره بازنگری نظام آموزش عالی ایران در دوران پس کرونایی خبر داد.
گروه هنر شورای بررسی متون، پیشنهاد ایده‌پردازی در خصوص فعالیت‌های آموزشی در حوزه هنر در بحران کرونا را ارائه کرد. بر این اساس تهیه ویدئوهای کوتاه برای معرفی کتاب‌های مهم و آثار فاخر هنری در فضای مجازی، برگزاری همایش مجازی با عنوان ابعاد انسانی-اجتماعی هنر و بیمارهای فراگیر توسط گروه هنر مطرح شد.
دکتر بهروز دری، رئیس گروه مدیریت شورای بررسی متون، برگزاری نشست‌های تخصصی مجازی با محورهای مدیریت استرس در شرایط بحران سازمانی، راهکارهای افزایش تاب‌آوری سازمان‌ها در شرایط بحران کرونا، استفاده بهینه از فرصت در شرایط بحران کرونا، مربی‌گری در بحران کرونا، مدیریت رفتار فردی و سازمانی در شرایط بحران کرونا، مدیریت بحران و بحران مدیریت در شرایط کرونایی، تصمیم‌گیری در شرایط بحران کرونا و بازخوانی بحران کرونا و آثار آن در مدیریت آینده کشور را پیشنهاد داد. وی همچنین تأکید کرد که فرصت جدیدی برای تولید محتوای مناسب و کیفی برای شناخت بهتر ابعاد بحران کرونا فراهم آمده است.
گروه علوم اجتماعی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی نیز برگزاری نشست تخصصی با عنوان آثار و پیامدهای اجتماعی بحران کرونا را پیشنهاد داد.
در این جلسه، رئیس گروه عربی شورا نیز به گنجاندن کلان مسئله‌ها در برنامه این گروه در سال جاری و همچنین برگزاری بیشتر جلسات به صورت مجازی در تالار گفتگوی وبینار اشاره کرد. رئیس گروه ادبیات فارسی نیز به کیفیت خوب برگزاری جلسات این گروه به صورت مجازی اشاره کرد. رئیس گروه روان شناسی شورای بررسی متون نیز به آمادگی این گروه به برگزاری وبینارهای تخصصی پیامدهای روان شناختی کرونا پرداخت. رئیس گروه باستان شناسی نیز بر آمادگی این گروه در مطالعه علمی شیوه مواجهه انسان در دنیای باستان و دنیای معاصر با بیماری های فراگیر همانند کرونا تأکید کرد.
همچنین در این جلسه، دکتر توسلی مدیر گروه علوم سیاسی شورا پیشنهاد داد که تجارب انسانی و مدیریتی در حوزه‌های مختلف مبارزه با کرونا و به ویژه در بخش بهداشتی و درمانی کشور به صورت علمی ثبت و ضبط شود. بر این اساس یک طرح بین‌رشته‌ای برای مطالعه ابعاد مختلف انسانی و اجتماعی کرونا از دیدگاه علوم اقتصادی، علوم سیاسی، علوم اجتماعی، روان شناسی، انسان شناسی و ... طراحی و اجرا شود. این طرح با تأکید بر تجربیات ملی، منطقه‌ای و جهانی مبارزه با کرونا بسیار ارزشمند خواهد بود.
در پایان نشست مجازی مدیران و مشاوران شورا همچنین در خصوص شیوه تسکین و تخفیف آلام انسانی ناشی از بحران کرونا بحث و گفتگوی لازم انجام شد و گروه روان‌شناسی شورا و پژوهشکاه علوم انسانی آمادگی خود برای اجرای طرح‌های پژوهشی و برگزاری نشست و کارگاه علمی اعلام کردند.