گزارش نشست تخصصی ارزیابی و نقد رشته مدیریت آموزشی

نشست تخصصی ارزیابی و نقد رشته مدیریت آموزشی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

نشست تخصصی ارزیابی و نقد رشته مدیریت آموزشی به همت دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و گروه علوم تربیتی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی روز پنج‌شنبه، 25 مهر 1398، ساعت 8:30 الی 13 در سالن اندیشه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. در این نشست تخصصی دکتر محمدرضا آهنچیان (مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی)، دکتر سیدکاظم اکرمی (رئیس گروه علوم تربیتی شورا)، دکتر عباس خلجی (معاون دبیرخانه شورای بررسی متون)، دکتر محمدرضا بهرنگی (عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی)، دکتر عبدالرحیم نوه‌ابراهیم (عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی)، دکتر عباس عباس‌پور (عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی)، دکتر جعفر ترک‌زاده (عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز)، دکتر ناصر شیربگی (عضو هیئت علمی دانشگاه کردستان)، دکتر بیژن عبدالهی (عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی)، دکتر محمد حسنی (عضو هیئت علمی دانشگاه ارومیه)، دکتر هدی‌سادات محسنی (عضو هیئت علمی دانشگاه الزهراء)، دکتر رضوان حسین‌قلی‌زاده (عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد)، دکتر علی خلخالی (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامسر)، دکتر علیرضا صادق‌زاده قمصری (عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس)، دکتر مرتضی طاهری (عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی)، دکتر آرش رسته‌مقدم (دانش‌آموخته محترم دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی)، سمیه ابراهیمی کوشک (دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد)، علی‌اکبر امراهی(دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد)، علی‌اکبر سادین (دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه خوارزمی) و دکتر سیدمحمدحسین حسینی (دبیر گروه علوم تربیتی) حضور داشتند.
نشست با تلاوت آیاتی از قرآن کریم و سرود ملی آغاز شد. در ابتدای این نشست، دکتر اکرمی ضمن خوش‌آمدگویی به شرکت‌کنندگان در نشست، به تشریح رسالت و فعالیت‌های گروه علوم تربیتی شورای بررسی متون پرداخت و گفت: گروه علوم تربیتی از گروه‌های اصلی شورای بررسی متون است که در مدت فعالیت‌ آن حدود 500 کتاب گرایش‌های مختلف علوم تربیتی در آن نقد شده است، همایش‌ها و نشست‌های تخصصی مختلفی توسط این گروه برگزار شده است و گروه در دانشگاه‌های مختلف نشست‌هایی در زمینه نقد کتاب‌های دانشگاهی برگزار کرده است. البته امروزه نقد نظریه‌ها و جریان‌های علمی رشته مهمتر است. این نشست نیز با هدف ارزیابی و نقد رشته مدیریت آموزشی برگزار می‌شود و امید است جریان‌ها و نظرات علمی مختلف رشته مدیریت آموزشی بررسی و نقد و در صورت امکان حرف یا نظریه جدیدی درباره رشته مدیریت آموزشی قابل عرضه به محافل و مجلات علمی جهان طرح شود.
در ادامه دکتر خلجی نیز ضمن خوش‌آمدگویی و تشکر از آقایان دکتر آهنچیان، دکتر اکرمی و شرکت‌کنندگان محترم، به تشریح رسالت و فعالیت‌های شورای بررسی متون پرداخت و توضیح داد: شورای بررسی متون در سال 1374 فعالیت‌ خود را آغاز کرد، از آن زمان تاکنون از 7 گروه به 17 گروه، و از نقد متون به نقد جریان‌ها، نظریه‌ها و مکاتب علمی رسیده است و در آینده نزدیک نیز با تصویب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به مرکز نقد و اعتلای علوم انسانی تبدیل خواهد شد. این شورا بیش از 6000 کتاب دانشگاهی را نقد کرده و دارای شبکه نخبگانی با بیش از 2500 استاد در رشته‌های مختلف است. ماحصل فعالیت‌های این شورا نیز در نقدنامه‌ها ونشریه پژوهشنامه انتقادی متون منتشر می‌شود.
سپس دکتر آهنچیان به شرکت‌کنندگان در نشست خیرمقدم گفت و از  دکتر قبادی و پژوهشگاه علوم انسانی در برگزاری این نشست تشکر کرد. وی درباره دلیل برگزاری این نشست اظهار کرد: دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی و وزارت علوم باید پاسخگوی مراجع قانونی کشور درباره میزان توسعه‌یافتگی علمی کشور و توسعه‌یافتگی رشته‌ها باشند. درباره برخی از رشته‌ها، مانند علوم انسانی و علوم پایه حساسیت بیشتری وجود دارد. دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی در بررسی و ارزیابی رشته‌ها محدودیت‌های اجرایی دارد و بیشتر درگیر برنامه‌های درسی می‌شود. بنابراین برآن شدیم تا از پژوهشگاه‌ها، دانشگاه‌ها و مؤسسات دانشگاهی کمک بگیریم. اولین نشست ما به دلیل استقبال دکتر قبادی، در پژوهشگاه علوم انسانی آغاز شد. از نگاه دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی اگر یک رشته نظم و قلمرو مشخصی داشته باشد، تصمیم‌گیری را آسان‌تر خواهد کرد. برای  دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی رشته‌های اجتماعی و انسانی اهمیت‌ بیشتری دارد. در این بین رشته مدیریت آموزشی به دلیل پرطرفدار بودن و باارزش بودن و اثرگذاری آن در توسعه ملی مدنظر قرارگرفت و بر آن هستیم تا از همگرایی و همفکری استادان رشته استفاده کرده و شبکه‌سازی کنیم و بتوانیم از انحصارگرایی پرهیز نماییم.  
در ادامه دکتر محسنی درباره برخورداری رشته مدیریت آموزشی از اصالت علمی و متناسب با بسترهای اجتماعی و فرهنگی، نقش آن در جریان‌های علمی و توسعه‌ای، سیر تحول این علم در دوران مدرن و سنتی و دیدگاههای متفاوت در رابطه با ماهیت علمی و رشته بودن آن و یافته‌های خود از 19 سال (2000-2019) پژوهش در حوزه مدیریت آموزشی سخنرانی خود را ارائه کرد. ابراهیمی درباره رشته مدیریت آموزشی اظهار کرد: مدیریت آموزشی یک حوزه مطالعاتی میان رشته‌ای است. نظریه‌ها در این رشته نیز از ترکیب اقدام، عمل و علم برمبنای فلسفه علم، جامعه‌شناسی علم، روانشناسی، فلسفه سیاسی و جهان‌بینی عملگرایان نضج می‌گیرد. فقدان نگاه یا پارادایم میان رشته برای ترکیب علم و عمل در تولید نظریه‌ها و عدم‌توجه به بافت و قدرت‌های اثرگذار در شکل‌گیری نظریه‌ها گسست روش و هدف را در این حوزه به دنبال داشته است.
سپس شرکت‌کنندگان درباره محورهای سه‌گانه نشست بحث و تبادل‌نظر کردند و در پایان جلسه بحث‌ها و نظرات ارائه شده جمع‌بندی شد. از مهمترین موارد مطرح شده در این نشست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
•    درباره علم بودن یا نبودن مدیریت آموزشی تناقض وجود دارد و روشن کردن ابعاد آن نیازمند زمان بیشتری است.
•    محدود شدن مدیریت آموزشی به مدرسه یا فراتر رفتن آن از مدرسه و پرداختن به آموزش در سازمان‌ها و مؤسسات نیز موضوعی چالشی و موردسؤال است.
•    مدیریت آموزشی، علمی وابسته به موقعیت و فرهنگ است.
•    توسعه رشته و کارآیی بیشتر آن نیازمند شکل‌گیری انجمن‌ها، نظام مدیریت آموزشی و اتحادیه‌های مختلف در زمینه رشته است و باید درباره آن تصمیم‌گیری شود.