گزارش نشست علمی «درآمدی بر طیف طبقه‌بندی مدیران با برداشتی از حدیث علوی»
نشست علمی «درآمدی بر طیف طبقه‌بندی مدیران با برداشتی از حدیث علوی» با همکاری مرکز تحقیقات امام علی علیه السلام و گروه مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبایی روز 15 بهمن ماه 1397 در سالن اندیشه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. سخنران این جلسه دکتر وجه الله قربانی زاده، دانشیار گروه مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبایی بود که سخنان خود را اینگونه آغاز کرد :
امروزه بر همگان روشن و مبرهن است که نظریه‌های علمی فرهنگ‌محور هستند؛ به عبارت دیگر، هر نظریه‌ای در بستر و شرایط زیست‌بومی که نظریه‌پرداز در آن رشد و نمو یافته، اعم از ویژگی‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی توسعه می‌یابد و تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد. از سوی دیگر دو کارکرد را برای نظریه علمی برشمرده‌اند که عبارتند از الف) توصیف پدیده مورد مطالعه و ب) قابلیت پیش‌بینی رفتار آن پدیده.
حال اگر در عرصه مدیریت جامعه اسلامی در صدد موفقیت و کامیابی هستیم در درجه اول ناگزیر از نظریه‌پردازی متناسب با شرایط زیست‌بوم خود و با بهره‌گیری از تجارب بزرگان، حکما و پیشینیان خویش می‌باشیم. در غیر این‌صورت، در علوم انسانی و اجتماعی استفاده مستقیم و بلاتغییر از نظریه‌های علمی که خاستگاه‌شان زیست‌بوم فرهنگی و ارزشی متفاوت است، محل ایراد و اشکال فراوان می‌باشد. به بیان دیگر، اگر نظریه وارداتی است، به قول ادوارد سعید بایستی به بحث «کوچ نظریه» توجه کنیم و آن نظریه را پس از جرح و تعدیل و متناسب‌سازی یا بومی‌سازی به کار بندیم.
در ادامه سخنران نشست سعی کرد با مبنا قرار دادن این حدیث از امام علی (ع) که می‌فرماید: «فاصطف لولایه اعمالک اهل‌الورع والعلم والسیاسه » یعنی برای سرپرستی امور خود کسی را برگزین که اهل ورع، علم و سیاست باشد (بن علی‌ابن‌الحسین، 1366: 132) و کنکاش در معانی این سه واژه کلیدی در کتاب نهج‌البلاغه و با بهره‌گیری از روش علمی به نام جبر بولی طیفی از انواع مدیران را ایجاد کند. لازم به یادآوری است که جبر بولی/ جبر منطق یا جبر مجموعه‌ها برای تحلیل تطبیقی کیفی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در آن دست‌کم دو شرط الف) استفاده از داده‌های دو-ارزشی در مقیاس اسمی و ب) استفاده از جدول ارزش برای نمایش داده‌ها بایستی رعایت شود.
دکتر قربانی زاده همچنین اضافه کرد: با استفاده از جبر بولی برای تبیین حالت‌های مختلف ترکیب وجوه غالب و مغلوب سه ویژگی ورع، علم و سیاست که در حدیث مبنایی به آن تصریح شده است، طیفی از مدیران ایجاد می‌شود که نشان دهنده هشت حالت است؛ در یک طرف طیف که هر سه ویژگی یاد شده حالت غالب به خود می‌گیرد «مدیر لایق» جایابی می‌شود و در طرف مقابل طیف که هر سه خصیصه وجه مغلوب پیدا می‌کند، نوعی مدیر متبلور می‌شود که با عنوان «نالایق» برچسب‌گذاری می‌گردد. در میان دو سر طیف یاد شده شش حالت یا نوع دیگر از مدیران ظاهر می‌شوند که متناسب با غالب یا مغلوب بودن خصایص سه‌گانه، عناوین متفاوتی را به خود اختصاص می‌دهند. با طراحی ابزار سنجش ویژگی‌های مورد بحث می‌توان در عرصه عمل نسبت به شناخت وضع موجود خصایص مدیران در نظام اسلامی مطابق با طیف یاد شده اقدام کرد و از این راه می‌توان در گزینش کارگزاران تراز جمهوری اسلامی در سمت‌ها و پست‌های مدیریتی، دقت لازم را به خرج داد.
نظر شما :