گزارش نشست علمی «طرح تقویت مشارکت اجتماعی دختران تا ۱۲ سال»

پانزدهم بهمن ماه 1397، پژوهشکده مطالعات اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با همکاری اداره کل امور بانوان شهرداری تهران نشست علمی با عنوان «طرح تقویت مشارکت اجتماعی دختران تا 12 سال» و با سخنرانی دکتر پریسا سادات موسوی، دکتر ژاسنت صلیبی، دکتر احمد بخارایی و دکتر علیرضا حسن زاده برگزار کرد که دبیر علمی نشست نیز دکتر فاطمه راکعی بودند.

این نشست با حضور مشاور شهردار و سرپرست اداره کل امور بانوان شهرداری تهران، مدیرکل امور زنان وزارت آموزش و پرورش، جمعی از اساتید دانشگاه، برنامه ریزان و پژوهشگران، دانشجویان و دانش آموزان برگزارشد.

در ابتدای نشست پریسا سادات موسوی، استادیار دانشگاه شهید بهشتی درخصوص عوامل روانشناختی موثر بر تسهیل مشارکت اجتماعی دختران گفت: مشارکت اجتماعی مستلزم دو مقوله ی" انگیزه" و" آمادگی است و این مسائل می بایست در جامعه اولیه و ثانویه یعنی خانواده،مدرسه و جامعه مورد توجه قرار بگیرد و زمینه وفرصت مشارکت برای دختران فراهم شود.
وی با اشاره به نقش و اهمیت نظام خانواده در تقویت و شکل گیری روحیه مسئولیت پذیری و مشارکت جویی دختران گفت: والدین به عنوان الگو می توانند با مشارکت در فعالیت های اجتماعی و همچنین نشان دادن پیامدهای مثبت مشارکت، کودکان را نسبت به این موضوع ترغیب و تشویق کنند.
وی افزود: نقش خانواده ها در شکل گیری هویت و همچنین احساس مفید بودن بسیارحایز اهمیت است و کودکان را برای حضور در اجتماع آماده می کند و از سوی دیگر می بایست، در سطح کلان فضای مناسب برای مشارکت اجتماعی دختران فراهم شود
ژاسنت صلیبی، مدیر گروه پژوهشی بررسی مسائل اجتماعی و روانشناختی پژوهشگاه مطالعات اجتماعی و علوم انسانی نیز به عنوان دیگر سخنران این نشست به ضرورت توجه و برنامه ریزی در تقویت مهارت های زنان، به خصوص دختران، برای مشارکت اجتماعی تاکید کرد و گفت: در این مساله باید دو مولفه ی مسئولیت پذیری اجتماعی و بلوغ اجتماعی مورد توجه قرار بگیرد.
وی با بیان این که در گام نخست می بایست مسئولیت پذیری اجتماعی دختران تقویت شود، گفت: مسئولیت پذیری نسبت به خود و دیگران،تاب آوری در برابر فشارهای روانی، وظیفه شناسی، سازگاری اجتماعی و... از جمله مباحثی است که باید مورد نظر باشد و نسل امروز نیاز دارد تا از کودکی مهارت های اجتماعی را برای دستیابی به سازگاری اجتماعی کسب کند. و این مهارت ها باید درخانواده و مدرسه کسب شود.
به گفته صلیبی، بلوغ اجتماعی مرحله ای از رشد است که فرد به هویت وسازگاری با محیط دست پیدا می کند و اگر فردی به بلوغ اجتماعی برسد، قطعا از تعادل، سازگاری و مسئولیت پذیری اجتماعی برخوردار است.
احمد بخارایی، عضو هیأت علمی دانشگاه و جامعه شناس، در این نشست به مبحث موانع و مشارکت ساحتاری در مواجهه با آسیب های اجتماعی پرداخت و گفت: مشارکت، فرایند سهیم شدن در تصمیم‌های اثرگذار بر زندگی فردی و اجتماعی است و یک مساله عمیق و وسیع است و مباحث متعددی را در بر می گیرد.
وی با بیان این که مشارکت اجتماعی نیازمند شرایطی است، گفت: وجود آزادی و اعتقاد به برابری، از شرایط الزامی برای مشارکت است و در کنار تقویت مهار ت های دختران و زنان برای مشارکت اجتماعی، می بایست بستر مناسب برای مشارکت آنها در جامعه فراهم شود.
علیرضا حسن زاده، رئیس پزوهشکده ی مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی، دراین نشست به مقوله ی مشارکت اجتماعی از دیدگاه انسان شناسی پرداخت و گفت: کودکان در مباحث اجتماعی به عنوان گروه بی صدا در جامعه ی انسانی هستند و اگر به دنبال تقویت مهارت های ارتباطی و مشارکت کودکان هستیم باید دو محور تقویت خود آگاهی و ایجاد فضای کالبدی مناسب برای گفتمان کودکان مورد توجه قرار بگیرد.
وی افزود: گفتگویی شدن فضاهای مرتبط با کودکان می تواند به افزاایش کنش وری آنها و ایجاد هویت و احساس تعلق به محیط و جامعه شان کمک کند.
در ادامه فاطمه راکعی، مشاور شهردار و سرپرست اداره کل امور بانوان شهرداری تهران دراین نشست با اشاره به این که یکی از مهمترین اولویت های جوامع امروزی، افزایش مشارکت همه اقشار جامعه در فعالیت های اجتماعی است، گفت: توسعه اجتماعی مستلزم مشارکت های مردمی در ابعاد مختلف است و در واقع بدون مشارکت نمی توان به توسعه ی اجتماعی مردم محور، فراگیر و پایدار دست یافت.
وی با بیان این که مشارکت، نوعی رفتار است که شهروندان را قادر می سازد تا بر حوادث مؤثر بر زندگی شان تاثیر بگذارند، گفت: دختران امروز به عنوان مادران فردای جامعه، با تقویت مهارت ها و مسئولیت پذیری در امور مختلف می توانند توانمندی های خود را برای مشارکت اجتماعی در جامعه تقویت کنند و جایگاه خود را به عنوان اعضای فعال در جامعه اثبات کنند.
وی افزود: یکی از دغدغه‌های اصلی حوزه زنان مدیریت شهری، موضوع دختران است و برهمین اساس، تقویت مهارت های دختران در برنامه های اداره کل امور بانوان پیش بینی شد و برآن شدیم تا با برگزاری نشست علمی به فرصت ها و همچنین موانع مشارکت اجتماعی دختران پرداخته و درنهایت، چارچوب الگویی و کاربردی برای ایجاد زمینه ی حضور دختر ان در مشارکت اجتماعی تهیه شود.
به گفته راکعی چارچوب الگویی تعیین شده، در 3 منطقه شهرداری تهران به صورت پایلوت اجرا و پس از بررسی نتایج، طرح به کل مناطق تعمیم داده می شود.
کتاب افزایش مشارکت اجتماعی دختران درحال تدوین است
فرحناز مینایی پور، مدیرکل امور زنان وزارت آموزش و پرورش درادامه ی این نشست، با اشاره به ضرورت توجه به مهارت های لازم در تقویت مشارکت اجتماعی دختران گفت: براساس نتایج پژوهش های صورت گرفته، مشارکت اجتماعی دختران درایران 15 تا 20درصد است و این آمار ضرورت توجه و برنامه ریزی دراین خصوص را نشان می دهد.
وی با اشاره به این که کتاب افزایش مشارکت اجتماعی دختران پایه های نهم و دهم جهت آموزش در مدارس درحال تدوین است گفت: براساس این طرح، افزایش مشارکت اجتماعی و مدنی دختران در استان ها اجرا می شود.انگیزه و آمادگی دو مقوله ی مهم در مشارکت اجتماعی.
براساس این گزارش، ریحانه سلیمی، مشاور نوجوان شهردار تهران، مائده کیوانی، مشاور سوم شهردارو شکیبا کاظمی به نمایندگی از دختران دانش آموز، دیدگاه های خود در خصوص نیازها، ظرفیت ها و محدودیت های دختران در مشارکت اجتماعی را مطرح کردند.