دکتر توحیدلو: ضرورت شناسایی گلوگاه‌های فساد از سوی متخصصان علوم انسانی
دکتر توحیدلو: ضرورت شناسایی گلوگاه‌های فساد از سوی متخصصان علوم انسانی
دکتر سمیه توحیدلو رئیس پژوهشکده علوم انسانی کاربردی پژوهشگاه علوم انسانی در پنل تخصصی علوم انسانی و راهکارهای مقابله با فساد که به مناسبت هفته پژوهش در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، گفت: در جوامعی که تولید ناخالص داخلی مبتنی بر خلاقیت و تولید نیست و بر درآمدهای نفتی متکی می‌شود، عواملی که باعث فساد می‌شوند زیاد است، طبق آمار سازمان شفافیت در دوره‌ای که بالاترین قیمت نفتی را داشته‌ایم، از نظر فساد رتبه ۷ را داشته‌ایم.
وی ادامه داد: ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که در حال دیده‌تر شدن است، در جامعه ما به لحاظ معیشتی وضعیت فقیری داریم و طبق آمار ۱۵ درصد مردم شهری و ۱۲ درصد روستایی‌ها درگیر فقر هستند.
توحیدلو اضافه کرد: بانک مرکزی می‌گوید ۲۵ میلیون نفر درگیر فقر مطلق هستند اما فقر نسبی حدود ۵۰ میلیون نفر است. بنابراین یک هراس از آینده در جامعه ما وجود دارد، حدود ۷۷ درصد مردم بر این باورند که نمی‌شود به دولت و به اطرافیان اعتماد کرد. این در حالی است که این آمار در سال ۸۵ حدود ۴۰ درصد بوده است.
رئیس پژوهشکده علوم انسانی کاربردی پژوهشگاه علوم انسانی و پژوهشگر حوزه سیاست‌گذاری اجتماعی گفت: ما درگیر یک تصمیم‌گیری‌های نابرابری‌ساز هستیم، نمونه این تصمیم‌ها هم کم نیستند، مثلا درباره همین سود سپرده‌ها، طبق محاسبه‌هایی که انجام شد دولت از جیب هر ایرانی مبلغ ۵۰۰ هزار تومان پرداخت کرده است.
وی گفت: در زمینه خصوصی‌سازی هم از دهه هفتاد تاکنون مشکلات زیادی هم داشته‌ایم. خصوصی‌سازی اگر چه می‌تواند یک سری از بخش‌های رانتی را کنترل کند اما اگر به شیوه‌های غیرشفاف عمل کند کاملا به چیزی که امروز می‌بینیم تبدیل می‌شود.
توحیدلو گفت: ما یک سری دولت پنهان ایجاد کرده‌ایم که سودهای کلان بانکی دریافت می‌کنند، رانت‌های مختلف دارند و اتفاقا اینها کسانی بوده‌اند که سمت‌های مهمی داشته‌اند و قائم مقام وزیر بوده‌اند. متاسفانه یک حرکت به سمت ارزش‌های فردگرایانه شکل گرفته است، حتی درصد زیادی از جامعه کاری که بابک زنجانی کرد را زرنگی می‌دانند!
وی گفت: من تفکیک نهاد اقتصاد از سیاست را پیشنهاد می‌دهم تا بتوانیم فساد را کنترل کنیم اما باوری که در زمینه‌های مختلف سیاسی و قضایی وجود دارد چنین تفکیکی را نمی‌پذیرد. امکان رقابت‌های معنادار بر سر منابع مختلف چیز دیگری است که جامعه ما به آن گرفتار شده است و رانت‌های اطلاعاتی همچنان به دلیل نبود رسانه‌های آزاد وجود دارد و مثلا در یک لحظه عده‌ای می‌توانند بفهمند ارز چه می‌شود. متاسفانه مردم به مثابه مردم امکان هیچ‌گونه رقابتی ندارند. این همه مباحث درباره کارآفرینی مطرح می‌شود مثلا اسنپ، تپسی ولی سرمایه‌گذاری‌های کلان آنها همیشه توسط دولت و فرادولت صورت می‌گیرد.
رئیس پژوهشکده علوم انسانی کاربردی پژوهشگاه علوم انسانی و پژوهشگر حوزه سیاست‌گذاری اجتماعی ادامه داد: اقتصاد سیاسی در جامعه یک نکته مهم در ارتباط با فساد است، نمی‌شود درباره فساد صحبت کرد اما به اقتصاد سیاسی جامعه نگاه نکرد. اکنون در بین دولتی‌ها این فکر وجود دارد که درباره فساد سیتماتیک صحبت نکنند و متاسفانه یکی از تابوها وجود فساد سیستماتیک است. مگر می‌شود بحث‌های مربوط به سود سپرده و مالیات را ندید.
* ۲۸۰ هزار میلیارد تومان سود سالانه بانکی را 5 تا 6 درصد افراد دریافت می‌کنند
وی افزود: سالانه ۲۸۰هزار میلیارد تومان سود بانکی پرداخت می‌شود چیزی معادل ۱۹ درصد درآمد کشور، معادل ۴۰ درصد درآمد رفاهی اما تنها ۵ تا ۶ درصد افراد از این سود استفاده می‌کنند و به همین خاطر یک عده فقیرتر و یک عده غنی‌تر می‌شوند. ۳۰ تا ۴۰ درصد درآمد صرف بحث‌های رفاهی می‌شود اما ۲۵ میلیون نفر فقر مطلق و ۵۰ میلیون فقر نسبی داریم. وقتی چیزی به اسم رشوه باب می‌شود، رشوه به این معنا که کار راه بیافتد، فساد خوب شکل می‌گیرد. هر چه در یک جامعه فساد خوب بیشتر باشد مقابله با فساد سخت‌تر می‌شود آپن ارزش‌ها تغییر می‌کند.
توحیدلو گفت: برای مقابله با فساد اول باید سنجش میزان فساد کنیم، مقابله با فساد در جامعه ما تابو است. اساسا درباره شاخص‌های فساد باید در جامعه ما جایی باشد که میزان فساد را تضمین کند و برای این کار نهاد علم و علوم انسانی باید وارد کار شود. سنجش فساد حز از طریق نهاد علم امکان‌پذیر نیست و مجموعه علوم انسانی باید گلوگاه‌های فساد را مشخص کند و راهکارهای مقابله با آن را ارائه کند.
فارس
نظر شما :