گزارش نشست فرهنگنامه‌نویسی در ایران به مناسبت سالروز درگذشت دکتر معین
نشست فرهنگنامه‌نویسی در ایران روز سه‌شنبه 12 تیرماه 1397 به مناسبت سالروز درگذشت دکتر محمد معین و به همت پژوهشکده زبان و ادبیات و حمایت معاونت فرهنگی اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و با همکاری معاونت فرهنگی- اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی(کانون خبر و رسانه) برگزار شد.
در این نشست دکتر ابوالقاسم رادفر، استاد احمد سمیعی گیلانی و دکتر مهدخت معین به ایراد سخن پرداختند.
دبیر نشست، دکتر مریم شریف‌نسب بود که برگزاری این جلسه را علاوه بر گرامی‌داشت فعالیت‌های علمی استاد محمد معین، یادآوری اهمیت تهیه و تدوین کتاب‌های مرجع دانست. وی افزود: بایسته است مراکز بزرگ پژوهشی از جمله پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، بخش زیادی از همت خود را صرف تالیف کتاب‌های معتبر مرجع سازد.
نخستین بخش نشست، خوشامدگویی رئیس پژوهشکده زبان و ادبیات، دکتر یوسف محمدنژاد بود. محمدنژاد پس از خیر مقدم به حاضران به ذکر شمه‌ای از ویژگی‌های شخصیتی و علمی دکتر محمد معین پرداخت و بهره‌مندی از آموزش سنتی، اشراف بر علوم قدیم و زبان عربی، تسلط به زبان فرانسه، اهتمام به پژوهش‌های میان‌رشته‌ای، ارتباط تنگاتنگ با دانشمندانی از سراسر جهان، تلاش برای ترجمه آثار معاصر جهان، سفرهای متعدد به بسیاری از دانشگاه‌های معتبر جهان، تلاش برای غنای فضای دانشگاهی و تهیه منابع مناسب برای رجوع دانشجویان و... را از ویژگی‌های بارز ایشان دانست.
در ادامه، دکتر ابوالقاسم رادفر، استاد پژوهشکدۀ زبان و ادبیات، در سخنانی به سیر فرهنگ‌نگاری در شبه قاره هند و نیز ایران پرداخت و با اشاره به مهم‌ترینِ این فرهنگنامه ها، برخی از ویژگی‌های بارز سبکی و کاربردی هریک آنها را برشمرد. وی سپس بر جایگاه ممتاز مرحوم دکتر محمد معین در تدوین لغتنامۀ دهخدا تأکید کرد و به تببین ارزش های علمی و تحقیقی فرهنگ فارسی معین پرداخت.
سپس استاد احمد سمیعی گیلانی به نقل شمّه‌ای از زندگینامه دکتر محمد معین و خاطرات شخصی خود از شخصیت ایشان پرداخت. سمیعی در بخشی از سخنان خود گفت: «معین نسل‌های متعددی از دانشجویان را با همین روحیه علمی پرورش داد. محضر درس او خصلت کارگاهی داشت و در آن، هم انتقال معلومات صورت می‌گرفت و هم روش تحقیق آموخته می‌شد. بدین سان، شاگردان معین، تنها با انبانی از محفوظات از درس فارغ نمی‌شدند؛ مهارت پژوهش نیز کسب می‌کردند. وی در همه مراحل تعلیم، نقش استاد راهنما را ایفا می‌کرد و دانشجویان را طی دوران تحصیل، به پژوهش علمی وامی‌داشت. دکتر شهیدی، همکار نزدیک و جانشین او، در اداره لغت نامه همان شیوه او را در تدریس دانشگاهی پیروی می‌کرد. ...»
در ادامه جلسه، نماآهنگی از مصاحبه با تعدادی از نامداران حوزه فرهنگ‌نویسی (استادان دکتر حسن انوری، دکتر سعید نجفی اسداللهی، دکتر رسول شایسته و دکتررضا مصطفوی سبزواری) پخش شد. شایان گفتن است که این نماآهنگ را کانون خبر و رسانه معاونت فرهنگی اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی به همین مناسبت تهیه کرده و در اختیار پژوهشکدۀ زبان و ادبیات گذارده است.
پس از آن دکتر مهدخت معین، فرزند مرحوم دکتر معین، به شرح احوال و آثار و مهم ترین فعالیت‌های علمی-پژوهشی استاد زنده یاد پرداخت. در بخشی از سخنان وی شرح تولد پدر این‌چنین نقل شد: «به تاریخ لیله دوشنبه 17 شهر رجب المرجب 1336 نورچشمی محمدآقا فرزند جناب نورچشمِ محترم، آقا شیخ ابوالقاسم، به مبارکی متولد شد شش ساعت از شب گذشته. اللهم احفظه و وسّع رزقه و طوّل عمره و عمر والدیه بمحمد و علی و آله‌الطاهرین. (یادداشت محمدتقی معین‌العلماء بر پشت قرآن) [...] بعدها در خانواده و در مدرسه، همه جا، محمد را «محمدآقا» صدا می‌زدند درحالی که شاگردان دیگر را به شغل پدرشان می‌نامیدند[...] حتی در بعضی از مدارک تحصیلی ازجمله تصدیق ششم ابتدایی، نام ایشان را «محمدآقا» نوشته‌اند. ...»
در پایان جلسه، فیلم مستند «یادآر ز شمع مرده، یادآر» ساخته منوچهر مشیری در باب زندگی مرحوم استاد دکتر محمد معین پخش شد.
نظر شما :