گزارش نشست رونمایی ازکتاب «خاندان ابراهیم(ع)؛ بازخوانی داستانهایی از کتاب پیدایش»
به همّت پژوهشکده مطالعات قرآنی باهمکاری انجمن ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، نشست رونمایی ازکتاب «خاندان ابراهیم(ع)؛ بازخوانی داستان هایی از کتاب پیدایش»، باحضور مترجم (آقای سیّد روح اله شفیعی) و منتقد (آقای مهندس سپهر محمّدی اردهالی) روز شنبه مورّخ 17تیرماه 1396 از ساعت 10 تا 12 در محلّ تالار اندیشه ی پژوهشگاه برگزار شد.
در ابتدای جلسه، دبیر نشست، سرکار خانم دکتر محققیان، گزارش مختصری پیرامون کتاب، موضوع آن، عناوین اصلی و فرعی کتاب، و ... ارائه فرمودند و بعد از معرفی اجمالی نویسنده، مترجم و ناقد کتاب، از جناب آقای شفیعی، به عنوان مترجم کتاب، درخواست نمودند تا گزارش مختصری از جریان ترجمه و خاستگاه آن و البته مشکلات این فرایند، بفرمایند.
مترجم، پس از کسب نظر اوّلیّه از حضّار دربارهی پرسش های احتمالی ای که انگیزهٔ شرکت ایشان در این نشست بوده است، به بازگویی توضیحاتی پیرامون شخصیّت پدید آورنده ی اثر و فرآیند تصمیم گیری درباره ی ترجمه ی آن پرداخت، و نکاتی را پیرامون محتوای کتاب به آگاهی حضّار رساند.وی افزود این ترجمه را در راستای تکمیل پژوهش دیگر خود - که به بررسی تاریخی و تطبیقی مفهوم دینی «أهل بیت» میان اسلام و دیگر ادیان ابراهیمی (یهودیّت و مسیحیّت) پرداخت، و سال گذشته با عنوان «خاندان پیامبران در کتاب مقدّس و قرآن» از سوی دانشگاه ادیان و مذاهب به چاپ رسید - انجام داده است. او افزود که یک سال را صرف ترجمه ی این اثر نموده، و نیز اثر ترجمه شده در مجموع سه بار به دست ویرایش و بازبینی سپرده شده است.
شفیعی در توضیحات خود پیرامون محتوای کتاب گفت: هریک از شانزده نوشتاری که در این ترجمه گردآوری شده اند، می توانند از منظری به کار پژوهشگران و علاقمندان حوزه ی الاهیّات بیایند، و آنان را با نگاه های دیگرگونه ای که در دستگاه اندیشه ی یهودی به داستان های کتاب پیدایش وجود دارند، و می توان آن ها را از نمودهای مکتب تأویل گری تورات به شمار آوَرد، آشنا سازند.وی برای نمونه به تأویل داستان کُشتی گرفتن یعقوب(ع) با خدا/فرشته اشاره نمود، و مطرح شدن گزینه ی دیگری مانند عیسو به عنوان هماورد این کُشتی ازسوی نویسنده را از دستاوردهای فراوانی برای پژوهشگران حوزه ی مطالعات قرآنی برخوردار دانست، که می تواند به تحوّل نوع نگرش ایشان به جایگاه کتاب مقدّس در تفسیر قرآن بیانجامد. وی در ادامه به حوزه ی فلسفه ی دین و فلسفه ی اخلاق پرداخت و با اشاره به واکنش یکی از نویسندگان به خوانش معروف کیرکگور از داستان قربانی ابراهیم(ع)، توضیح داد که برپایه ی نگاه نویسنده، این داستان لزوماً به معنی عبور ابراهیم(ع) از ساحت اخلاقی اگزیستنس برای ورود به ساحت ایمان، نیست.همچنین؛ وی به نوشتار دیگری اشاره نمود که نویسنده در آن به بازگویی همسانبودن زندگی اسماعیل(ع) و اسحاق(ع) می پردازد، و نشان می دهد که حتّی اسماعیل(ع) نیز تجربه ی قرارگرفتن در آستانه ی قربانی شدن را از سر گذرانده است.در نمونه ای دیگر، مترجمتوضیح داد که چگونه نویسنده ی یکی از نوشتارها به این خوانش از تورات می رسد که یهوه بهمثابه خداوند متشخّص انسان وار آیین یهود، هرگز به برخورداری یهودیان از سرزمین موعود رضایت نداشتهاست. او تأکید نمود که خوانش هایی ازاین دست، که با خوانش های رایج و متداول از کتاب مقدّس تفاوتهایی فاحش دارند، نه تنها می توانند بستر مناسبی را برای گفتگوی سازنده میان پیروان ادیان فراهم سازند؛ بلکه شاید بتوانند زمینه ساز زدودن سوءتفاهم هایی تأسّف بار مانندبحران خاورمیانه و مشکلات اعراب و اسرائیل نیز باشند.
محمّدی اردهالی در مقام ناقد گفت: کتاب اثری بی نظیر، و خواندن آن لذّت بخش است، و دریغا که پژوهشگران حوزه ی متون مقدّس ادیان ابراهیمی، از وجود چنین نگرش هایی به محتویات کتاب مقدّس بی خبر باشند. او - برای نمونه - این نقد را به ترجمه ی انجام شده روا دانست که مطابقت کامل واژه های بهکاررفته در داستان زندگی اسماعیل(ع) و اسحاق(ع) در کتاب پیدایش، آنچنان که باید و شاید، به نمایش درنیامده است. وی افزود که در برخی موارد پژوهشگر مسلمان می تواند دیدگاه نویسنده ی یهودی را پی بگیرد، و نشان دهد که بازخوانی وی از متن کتاب مقدّس چه اندازه با متن قرآن هماهنگ است، یا می تواند باشد. به عنوان مثال مطابقت یادشده در داستان زندگی اسماعیل(ع) و اسحاق(ع)، در قرآن نیز به چشم می خورَد. همچنین؛ قرآن مطابقت بیشتری را میان داستان قربانی اسحاق(ع) و صلیب عیسی(ع) به نمایش می گذارد.ازسوی دیگر او به این نکته اشاره نمود که می توان با بهره گیری از خوانش دیگرگون کتاب مقدّس، به تفسیری روشن تر از قرآن نیز رسید، و - برای نمونه - به بینامتنیت میان نوشتار چهاردهم این کتاب با آیات 36 تا 41 سوره ی نجم اشاره نمود.
در بخش پایانی نشست نیز حاضران به اظهارنظر درباره ی محتوای کتاب پرداختند، و مترجم و ناقدان به دیگر پرسش های ایشان پاسخ دادند.
نظر شما :