گزارش نشست سی و سوم «نظام سیاسی اسلام»

سی و سومین جلسه از نشست‌های علمی «نظام سیاسی اسلام» در دفتر پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین‌الملل در تاریخ پنجم خرداد برگزار گردید. پیرو مباحث دو جلسه قبل پیرامون ماهیت دولت از جهت استقلالی یا تبعی بودن آن، یکی از اساتید بر لزوم توجه به این مسأله از حیث نوع دولت تأکید کردند. به عقیده ایشان نوع طبیعی یا قراردادی یا الهی بودن دولت معلوم می‌کند که چنین دولتی ماهیت استقلالی یا تبعی دارد. دولت طبیعی گرایش به استقلالی بودن دارد و دولت برآمده از قرارداد اجتماعی، هویت تبعی پیدا می‌کند. اما دولت الهی ترکیبی از استقلالی ـ تبعی بودن است. زیرا از سویی مولود قرارداد اجتماعی نیست و از سوی دیگر حاکم اسلامی فعال مایشاء نیست. دولت اسلامی محدود به شریعت اسلامی عمل می‌کند. پس استقلال از نوع دولت طبیعی را ندارد. با وصف این، گفته شد که صرف قراردادی بودن دولت موجب تبعی دانستن آن نیست. چنانکه در نظریه سیاسی هابز، دولت یا همان لویاتان که برآمده از قرارداد است به حاکم مطلق تبدیل می‌شود. به طوری که شهروندان تابعیت او را پیدا می‌کنند.

در ادامه بحث، حاضرین در این نشست علمی به ضرورت تعریف دقیق و  روشن از مفهوم «استقلال» دولت توجه کردند. از مجموع مباحث طرح شده اساتید چندین تعریف قابل توجه معلوم کردید. از جمله تعاریف طرح شده، موجودیت و مشروعیت؛ اصالت ؛ صاحب اختیار بودن؛ حقوقی ـ تکلیفی بودن مفهوم استقلال بودند که با وصف آن ،تأکید شد که همه این تعاریف قابل جمع است.

جلسات نظام سیاسی اسلام همه هفته روزهای سه‌شنبه از ساعت 10 تا 12 صبح در دفتر پژوهشکده برگزار می‌گردد.