لزوم مشارکت اعضای هیأت علمی جهت اصلاح آئین‌نامه ارتقاء و شیوه‌نامه ترفیع

دکتر موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه و دکتر یحیی فوزی، معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه روز سه‌شنبه مورخ 20 اردیبهشت ماه 1401 از ساعت 11:00 در سالن اندیشه با اعضای پژوهشکده‌های مطالعات فرهنگی و ارتباطات، و اخلاق و تربیت دیدار و گفت‌وگو کردند.

به‌گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ابتدای این دیدار، دکتر نجفی با اهداء سلام و درود بر پیامبر گرامی اسلام (ص) و اهل بیت علیهم السّلام و خوشامدگویی به اعضای حاضر در جلسه، اظهار امیدواری کرد برگزاری این جلسات ضمن امکان طرح مستقیم مسائل مختلف علمی و اداری از سوی اعضای پژوهشکده‌ها، منجر به بهبود وضعیت پژوهشی و اداری و شکل‌گیری محیطی پرنشاط و به‌دور از اضطراب و در شأن یک مؤسسه پژوهشی از یکسو و ارتقاء سطح برنامه‌های پژوهشی و آگاهی از مسائل مختلف پژوهشگاه از سوی دیگر شود.

شرایط و زمینه‌های تحقق اهداف و مأموریت‌های پژوهشکده‌ها و مراکز پژوهشی پژوهشگاه

سپس دکتر سیده زهرا اجاق، رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ضمن معرفی گروه‌های این پژوهشکده شامل: ارتباطات و علم و فناوری؛ ارتباطات، فرهنگ و سیاست؛ و مطالعات فرهنگی و اعضا و برنامه‌های پژوهشی آنها، ثمرۀ برگزاری این دیدار را علاوه بر افزایش انگیزه در انجام برنامه‌های پژوهشی همکاران، تقویت روحیه همدلی و نگرش مثبت دانست. دکتر اجاق بهبود شرایط سخت‌افزاری ازجمله تأمین فضای مناسب برای انجام فعالیت‌های پژوهشی و اداری اعضای هیأت علمی این پژوهشکده؛ درخواست جذب اعضای جدید برای گروه‌‌های پژوهشکده؛ تسهیل امکان اجرای طرح‌های پژوهشی کارفرمایی برای سایر نهادها و مؤسسات اجرایی کشور از قبیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیما و سایر دستگاه‌ها و نهادهای علمی و اجرایی کشور؛ و نیز فراهم کردن شرایط و تسهیل برگزاری نشست‌ها و سخنرانی‌های مختلف با حضور اساتید خارج از پژوهشگاه را از درخواست‌های اصلی برای فعال‌تر و گسترده‌تر شدن زمینه‌های فعالیت این پژوهشکده به منظور تحقق اهداف و مأموریت‌های درنظرگرفته شده برای آن برشمرد.

در ادامه جلسه اعضای پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات نیز ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این دیدار از سیاست‌ها و رویکردهای مدیریت پژوهشگاه در ایجاد فضای مطلوب پژوهشی به‌ویژه تسهیل و تسریع در انجام فرایندهای برنامه‌های پژوهشی با تدوین شیوه‌نامه جدید پژوهشی، نکات و مسائل مختلف علمی و اداری خود را در محورهای مختلف مطرح کردند، ازجمله: ایجاد دسترسی به مقالات و آثار علمی در پایگاه‌های مختلف به‌ویژه Jstor، Web of Science و سایر پایگاه‌های معتبر؛ تهیه نرم‌افزارهای مخصوص ترجمه متون علمی به زبان‌های بین‌المللی؛ تسریع در فرایند بررسی درخواست تبدیل وضعیت اعضای هیأت علمی؛ درخواست احتساب هزینه‌کرد مربوط به مطالعات کمّی مانند تهیه پرسشنامه آنلاین و... در شیوه‌نامه اعطای اعتبار پژوهشی (گرنت)؛ پیشنهاد برگزاری برنامه‌های مراسم هفته پژوهش به شکل همایش ملّی؛ اهمیت مسأله برندسازی و معرفی فعالیت‌ها و برنامه‌های مختلف پژوهشگاه به جامعه، سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی کشور از یکسو و مجامع و مؤسسات علمی بین‌المللی از سوی دیگر؛ مسائل مربوط به حوزه انتشارات پژوهشگاه به ویژه رفع مشکلات شبکه توزیع کتاب؛ مسائل مرتبط با کتابخانه به‌ویژه ضرورت عودت کتاب‌ها از سوی اعضاء به‌ویژه در مورد کتاب‌های کم‌یاب؛ درخواست اصلاح شیوه‌نامه ترفیع به‌ویژه در ارتباط با احتساب و ذخیره امتیاز بندهای مختلف غیر از بند مقالات علمی ـ پژوهشی برای تبدیل به پایه و ابلاغ امتیازات اخذ شده عضو متقاضی.

ابعاد مختلف شیوه‌نامه جدید پژوهشی و امکان ارائه برنامه‌های پژوهشی متنوع 

رئیس پژوهشگاه با تشریح ابعاد مختلف شیوه‌نامه جدید پژوهشی برای ارائه برنامه‌های پژوهشی به‌ویژه برنامه‌های پژوهشی مشترک، پیشنهاد و ارائه برنامه‌های پژوهشی گروهی به صورت میان‌رشته‌ای با مشارکت پژوهشکده‌ها و مراکز مختلف پژوهشگاه را از ویژگی‌های برجسته این شیوه‌نامه برشمرد که اعضای پژوهشکده‌ها و مراکز مختلف پژوهشگاه به‌ویژه پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات با توجه به ماهیت رشته و گرایش‌های خود می‌توانند با پیشنهاد موضوعات مختلف، نقش مؤثری در پرداختن به مسائل و چالش‌های پیش‌روی کشور داشته باشند. دکتر نجفی ارائه برنامه پژوهشی فردی نوع «ب» را نیز از جمله دیگر ویژگی‌های این شیوه‌نامه دانست که هدف از آن ترویجی‌سازی و برقراری ارتباط بیشتر و مؤثرتر میان دانشگاهیان و اندیشمندان علوم مختلف به‌ویژه پژوهشگران حوزه علوم انسانی با مردم و جامعه ضمن فعالیت در فضای مجازی و تولید محتوای علمی ـ آموزشی بوده است. رئیس پژوهشگاه بر اهمیت و جایگاه مهم فعالیت در فضای مجازی در برنامه‌های پژوهشگاه تأکید کرد و گفت: به دلیل تناسب فعالیت‌ها و مأموریت‌های در نظر گرفته شده برای پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ضرورت دارد این پژوهشکده در این بخش فعال‌تر بوده و نقش پررنگ‌تری ایفا کند. بر این اساس رئیس پژوهشگاه مقرر کرد با توجه به ضرورت ایجاد کانال در پیام‌رسان‌های مختلف به منظور انعکاس مباحث پژوهشی و علمی اعضای پژوهشگاه، دکتر اجاق و دکتر ساعی برنامه و ساختار پیشنهادی خود را ضمن هماهنگی با معاونت کاربردی‌سازی علوم انسانی و فرهنگی و مدیریت‌های زیرمجموعه آن به‌ویژه مدیریت ترویج دستاوردهای پژوهش‌های علوم انسانی جهت طرح در شورای پژوهشی پژوهشگاه ارائه دهند. 

لزوم توجه به سیاست‌ها و برنامه‌های پژوهشگاه در برگزاری نشست‌های علمی

دکتر نجفی با اشاره به سیاست‌های راهبردی و برنامه‌های کلان پژوهشگاه در دوره فعلی به‌ویژه در زمینه به‌کارگیری نیروهای داخل پژوهشگاه در مدیریت‌ها و بخش‌های مختلف ازجمله هیأت ممیزه و نشریات پژوهشگاه، ضمن تشریح رویکرد و برنامه‌ریزی صورت گرفته برای افزایش کیفیت سخنرانی‌ها، نشست‌ها و همایش‌هایی که در پژوهشگاه برگزار می‌شود، مجدداً تأکید کرد: یکی از شاخص‌های مهم در برگزاری نشست‌ها و همایش‌ها این است که برآمده از فرایندهای طبیعی پژوهش‌ورزی‌ اعضای هیأت علمی داخل پژوهشگاه و منبعث از مسائل و پژوهش‌های ناظر به مأموریت‌های پژوهشگاه باشد و ضرورت دارد سیاست‌های پژوهشگاه در این زمینه در دعوت از سخنرانان سایر مؤسسات و مراکز علمی مورد توجه جدی قرار گیرد.

ضرورت اتخاذ نگاه ملی در مسأله همسان‌سازی و اولویت برقراری عدالت اجتماعی 

رئیس پژوهشگاه با تشریح وضعیت بودجه پژوهشگاه در سال 1400 و اختصاص کمترین مقدار به پژوهشگاه در میان مؤسسات پژوهشی، مسأله همسان‌سازی و اجرای آیین‌نامه تمام وقت ویژه اعضای هیأت علمی را ازجمله چالش‌های ایجاد شده برای پژوهشگاه در سال گذشته برشمرد که در کنار برنامه‌ها و سیاست‌های مالی مدیریت پیشین پژوهشگاه منجر به ایجاد وضعیت و شرایط بسیار نامناسب مالی و ایجاد بدهی‌های متعدد بالغ بر 14 میلیارد تومان شده بود. دکتر نجفی گفت: پس از قبول مسئولیت ریاست پژوهشگاه، تلاش شد با اصلاح هزینه‌ها از یکسو و جذب بودجه به شکل‌های مختلف از سوی دیگر، بخش عمده‌ای از دیون پژوهشگاه تسویه شود. رئیس پژوهشگاه علاوه بر ضرورت اجرای ابلاغ مصوبات نهادها و مؤسسات بالادستی در بحث همسان‌سازی حقوق اعضای هیأت علمی، گفت: با پیگیری مسئولین پژوهشگاه اجرای بخش اول همسان‌سازی صورت گرفته اما ضرورت دارد با اتخاذ نگاه ملی و توجه به مشکلات و چالش‌هایی که این موضوع در سطح کشور ایجاد می‌کند، ضمن توجه به وضعیت اقتصادی سایر اقشار جامعه به‌ویژه معلمان، کارگران و اقشار مختلف جامعه، قشر دانشگاهی کشور با همدلی و انسجام با همه مردم در تحقق عدالت اجتماعی و پیشرفت کشور و گذر از چالش‌های مختلف پیش‌رو با مسئولین کشور همکاری داشته باشند.

تناسب فعالیت‌ها و مأموریت‌های پژوهشکده‌ها با مسائل و نیازهای جامعه

در ادامه جلسه، دکتر سید روح‌ا... شهابی، رئیس پژوهشکده اخلاق و تربیت نیز با قدردانی از برگزاری این دیدار، پس از اشاره به سابقه تأسیس این پژوهشکده و تشریح و معرفی گروه‌های سه‌گانه این پژوهشکده شامل: مطالعات فکرپروری برای کودکان؛ روان‌شناسی و علم‌النفس؛ و اخلاق کاربردی و اعضای آنها، گفت: تناسب فعالیت‌ها و مأموریت‌های این پژوهشکده با مسائل و نیازهای جامعه را می‌توان از ویژگی‌های شاخص برنامه‌های پژوهشی اعضای پژوهشکده اخلاق و تربیت برشمرد. رئیس پژوهشکده اخلاق و تربیت پرداختن به ابعاد مختلف مسائلی همچون خانواده، آموزش، اخلاق و اعتیاد را، که ازجمله مسائل اساسی و چالش‌های مهم پیش‌روی کشور هستند، ازجمله موضوعات برنامه‌های پژوهشی اعضای هیأت علمی این گروه برشمرد که نشان‌دهندۀ ظرفیت و توانمندی این پژوهشکده برای ایفای نقش در سطوح بالاتر و ملی است. دکتر شهابی از تدابیر و رویکردهای مطلوب پژوهشی مسئولین پژوهشگاه و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته به منظور تسهیل و تسریع در بررسی و رسیدگی به درخواست‌های مختلف اعضای پژوهشگاه قدردانی و خواستار حمایت بیشتر مدیریت پژوهشگاه از برنامه‌های این پژوهشکده شد.

در ادامه جلسه اعضای پژوهشکده اخلاق و تربیت نیز ضمن ابراز مسرّت از برگزاری این دیدار و قدردانی از فضای مطلوب پژوهشی پدید آمده، دیدگاه‌ها و مسائل موردنظر خود را مطرح کردند، ازجمله: درخواست حمایت و امکان اجرای طرح‌های کلان به صورت مشترک با اعضای سایر دانشگاه‌ها و مراکز علمی با محوریت مسائلی همچون خانواده، فرزندآوری و جمعیت؛ بررسی امکان اختصاص فضای فیزیکی بیشتر برای انجام هرچه بهتر فعالیت‌های مختلف علمی و اجرایی اعضاء؛ درخواست تسریع در فرایند بررسی و انتشار کتاب‌ها از سوی مدیریت نشر آثار علمی و برنامه‌ریزی برای توزیع مناسب کتاب‌های منتشر شده؛ مسائل مختلف ناظر به درخواست‌های ارتقاء اعضای هیأت علمی به‌ویژه درخصوص تشکیل کمیته علمی و نحوۀ ارزیابی مقالات اعضای هیأت علمی پژوهشگاه که در نشریات داخل پژوهشگاه منتشر شده‌اند؛ درخواست حمایت و بررسی امکان جذب دانشجو در مقطع دکتری در رشته تعلیم و تربیت با گرایش فلسفه برای کودکان؛ درخواست تغییر و اصلاح نام گروه مطالعات فکرپروری برای کودکان؛ تسهیل فرایندهای برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی به‌ویژه در ارتباط با مسائل هزینه‌های ثبت‌نام متقاضیان و هماهنگی مناسبتر با مدیریت ترویج دستاوردهای پژوهش‌های علوم انسانی.

تأکید بر حمایت از ارائه برنامه‌های پژوهشی ناظر به مسائل و نیازهای کشور

در پایان جلسه دکتر نجفی با اشاره مجدد به تنوع برنامه‌های پژوهشی در نظر گرفته شده در شیوه‌نامۀ جدید پژوهشی و امکان اجرای طرح‌های مشترک و گروهی، بر حمایت مدیریت پژوهشگاه از پرداختن به مسائلی که ناظر به موضوعات و چالش‌های کشور هستند تأکید کرد. وی یادآور شد یکی از برنامه‌های اصلی مدیریت پژوهشگاه امکان ارائه برنامه‌ پژوهشی در قالب‌های مختلفی است که در شیوه‌نامه پژوهشی جدید با امکان ارائه برنامه‌های پژوهشی فردی نوع «ب» و یا برنامه‌های پژوهشی مشترک و میان‌رشته‌ای با مشارکت مجموعه‌ای از پژوهشگران پژوهشکده‌ها و مراکز مختلف پژوهشگاه و در صورت نیاز سایر دانشگاه‌ها و مراکز علمی، لحاظ شده است. وی گفت: توجه و پرداختن به ابعاد مختلف مشکلات، مسائل و چالش‌‌های مختلف کشور ضرورتی است که باید در برنامه‌های پژوهشی مؤسسات و نهادهای علمی همچون پژوهشگاه توجه شود تا ضمن ایفای نقش و انجام وظایف و مأموریت‌های خود، با ارائه راه‌حل و پیشنهادهای متنوع مبتنی بر پژوهش‌های علمی، به مسئولین نهادهای مختلف اجرایی کشور یاری رسانند. 

لزوم مشارکت اعضای هیأت علمی در اصلاح آئین‌نامه ارتقاء مرتبه اعضای هیأت علمی و شیوه‌نامه ترفیع

دکتر نجفی با اشاره به برنامه‌ریزی صورت گرفته در شورای پژوهشی برای اصلاح آئین‌نامه ارتقاء مرتبه اعضای هیأت علمی متناسب با مأموریت‌ها، برنامه‌ها و اهداف مورد انتظار از مؤسسات و مراکز پژوهشی، و همچنین اصلاح شیوه‌نامه ترفیع پژوهشگاه، بر ارسال پیش‌نویس پیشنهادی جهت دریافت نظر اعضای هیأت علمی دربارۀ مفاد آنها پس از تدوین و نهایی شدن ویراست اولیه تأکید کرد. 

اهمیت سامان‌دهی و تسریع در فرایند برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی

رئیس پژوهشگاه با اشاره به قوانین و مقررات وضع شده در زمینه برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی، مقرر کرد به منظور تسهیل و تسریع در رسیدگی به درخواست‌های برگزاری این دوره‌ها و ابعاد مختلف آن ازجمله هزینه‌های ثبت‌نام متقاضیان، کارگروهی متشکل از معاون کاربردی‌سازی علوم انسانی و فرهنگی، مدیریت ترویج دستاوردهای پژوهش‌های علوم انسانی، مدیریت تحصیلات تکمیلی، دکتر داود مهرابی، رئیس پژوهشکده متقاضی برگزاری دوره و نماینده‌ای از واحدهای ذی‌ربط پژوهشگاه ـ به حسب ضرورت ـ تشکیل و ضمن بررسی ابعاد مختلف موضوع، نسبت به اخذ تصمیمات لازم اقدام کنند.

انتخاب رئیسان پژوهشکده‌‌ها و مراکز پژوهشگاه و ضرورت تقویت نقش و جایگاه آنها

رئیس پژوهشگاه در پایان جلسه، موضوع انتخابات رئیسان پژوهشکده‌ها و مراکز مختلف پژوهشگاه را یادآور و با اشاره به برگزاری انتخابات در پژوهشکده‌هایی که بیش از 9 عضو دارند، گفت: اگرچه انتخاب رئیسان پژوهشکده‌ها و مراکز از اختیارات رئیس پژوهشگاه است اما با توجه تدوین آئین‌نامه‌ای در زمینه انتخاب آنها از دوره‌های پیشین و مزیت‌های آن، مدیریت پژوهشگاه ضرورتی برای تغییر روند در این موضوع احساس نکرد. وی تأکید کرد: اگر در پژوهشکده‌ها و مراکزی که اعضای آنها کمتر از تعداد مشخص شده است، اجماع نظر در معرفی یک عضو به عنوان رئیس وجود داشته باشد، مدیریت پژوهشگاه با توجه به رویکرد خود در واگذاری مسئولیت و فعال‌تر کردن پژوهشکده‌ها و مراکز، با در نظر گرفتن جوانب و اهمیت موضوع، براساس اتفاق‌نظر اعضای آن پژوهشکده یا مرکز اقدام به انتصاب رئیس آن خواهد کرد. دکر نجفی تعیین وضعیت مدیران گروه‌های مختلف پژوهشی را نیز از اولولیت‌های برنامه رئیسان پژوهشکده‌ها و مراکز برشمرد که ضرورت دارد پس از برگزاری انتخابات و مشخص شدن رئیسان، ضمن معرفی مدیران گروه‌ها، برنامه‌ها و وظایف مورد انتظار از آنها با قوت و جدیت بیشتری پی‌گیری شود./پایان