دکتر دلشاد تهرانی در مراسم میلاد امیرالمومنین(ع) و بزرگداشت روز معلم : امیر المومنین (ع) معلم ادب و استاد اخلاق بود

مراسم میلاد مبارک  حضرت علی(ع)  و گرامیداشت روز معلم  توسط معاونت فرهنگی- اجتماعی و با همکاری مرکز تحقیقات امام علی (ع)  در روز یکشنبه 13/2/94 در سالن حکمت برگزار شد. در ابتدای این مراسم  خانم دکتر بروجردی معاون فرهنگی- اجتماعی پژوهشگاه در سخنان کوتاهی ضمن خیر مقدم خدمت اساتید، دانشجویان و همکاران گرامی  اظهار داشت: امسال تقارن مبارکی بین ولادت علی بن ابی طالب (ع) به عنوان معلم بزرگ بشریت با روز معلم و روز گرامیداشت مقام شامخ علم پیش آمده است . این تقارن در حقیقت یک فرصتی است برای همه کسانی که خود را مرهون و مدیون علم و معلمی می دانند.

 وی  خاطر نشان کرد:همان طور که می دانید  پیامبر اکرم (ص) خودش را شهر علم، مرکز علم  ومرکز دانش معرفی می کند و علی (ع) را راه رسیدن به مرکزیت  آن شهر معرفی می­­کند. لذا برای رسیدن به معرفت کامل و جامع باید از راههای آن وارد شد و راه رسیدن به حقیقت از مجرای صحیحش، می تواند همواره بالندگی انسان را فراهم کند .

این عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تأکید کرد: انسان باید به آن چیزی که دریافت می کند، نگاه کند و به عبارتی بداند از کدام سرچشمه و کدام منبع به دست آمده است؟ اگر ما علمی را می آموزیم، باید ببینیم آن سرچشمه علم و معرفت در کجا نهادینه شده است؟ در همین جا است که پیامبر(ص) می فرماید که من خانه علم هستم و علی(ع) راه ورود به خانه علم است .

وی در ادامه افزود:  جمله ای از علی بن ابی طالب (ع) نقل می­کنند که می فرماید هر کس به من حرفی بیاموزد، من را بنده خود کرده که البته قابل تعبیر و تفسیر است که این بنده که اینجا آمده،  خود خداوند است یا معلمی که راه رسیدن به خدا و حقیقت را هموار می کند  و امام صادق (ع) نیز می فرمایند هلاک می شود و به نابودی کشیده می شود کسی که برای زندگی خود حکیمی برنگزیند که  او را ارشاد کند .

وی در انتها یادآور شد: من خود را مدیون همکاری، همفکری، همدلی، هم زبانی و تعامل که بین همه دوستان و همکاران است می­دانم و این روز را به همه معلمین و اساتید و همه کسانی که هم خود را معلم می دانند و هم خود را متعلم می دانند، تبریک می­گویم. همچنین خدمت همه عزیزان روز پدر ، روز معلم ، روز مرد و روز مقاومت مردانه در مقابل جهل و رفتن به سمت علم ، بالندگی و سرافرازی را تبریک عرض می کنم.

دکتر مصطفی دلشاد ترانی : در بزنگاههای اخلاقی میزان پایبندی افراد به اخلاق مشخص خواهد شد

 در ادامه این مراسم دکتر مصطفی دلشاد تهرانی عضو هیأت علمی دانشگاه علوم حدیث ضمن تبریک میلاد امیرالمومنین  علی (ع)، روز معلم  و روز پدر در ابتدای سخنان خود گفت: از باب اینکه شأن موسسه گرانقدر شأن پژوهشی است، باید  امیر المومنین علی (ع) را هم منبع بسیار خوبی برای پژوهش دانست. یعنی اندیشه  و سیره ایشان هم منبع گرانقدری برای زندگی است  و هم جای کار تحقیقی و پژوهشی فراوانی دارد.

  وی با اشاره به  جایگاه پژوهشگاه از نظر علمی، توانمندی و نیروی انسانی خاطر نشان کرد:  پژوهشگاه علوم انسانی جزو بهترین  پژوهشگاههای کشور است و جا دارد به امیرالمومنین(ع) و اندیشه و سیره او بیشتر از این توجه کنیم . ما از امیر المومنین(ع) گنجینه بسیار گرانقدرنهج البلاغه را داریم که جا دارد در مرکز تحقیقات امام علی (ع) و یا در بخشی  دیگر مرکزی را برای پژوهش در  نهج البلاغه سامان بدهیم و از آن بهره برداری کنیم. وی با ذکر عناوین متعدد  پژوهشی که می­توان پیرامون نهج­البلاغه انجام داد، خاطر نشان کرد: ما در رویکرد پژوهشی به نهج البلاغه با سه عرصه اساسی پژوهش رو به رو هستیم که شامل مباحث پیرامونی ، مباحث ساختاری  و مباحث معرفتی است که در هر سه زمینه کارهای بر زمین مانده ، انجام نشده و در عین حال مفید بسیاری وجود دارد که  می­تواند راهگشا باشد و افق جدیدی را باز بکند و حتی  زمینه نظریه پردازی را فراهم بکند.

 این استاد دانشگاه در بخش دیگری از صحبتهای خود، به اهمیت اخلاق در نزد امیرالمومنین(ع)  اشاره کرد و گفت: حضرت علی(ع) مطلبی را در عرصه اخلاق به نام بزنگاههای اخلاق  مطرح می­کنند که هر انسانی و هر جامعه ای و هر مدیریتی در طی مراحل خودش در بزنگاههایی قرار می­گیرد  که در آن بزنگاهها مشخص می­شود که چه میزان  پایبند به اخلاق خواهد بود. در این بزنگاهها مانند قدرت داشتن یا سختیها  یا دشمنی ها و کینه­ورزی هاگوهر انسان شناخته می­شود. زیرا بسیاری از  افراد در این  بزنگاهها بر خلاف ادعای اخلاقی خود، ماهیت اصلی خود را نشان می­دهند.

 وی با اشاره به اینکه  خودامیر المومنین(ع) در بزنگاه داشتن حکومت  و قدرت در عمل نشان داد که در این بزنگاه، اخلاق همواره مدنظر ایشان است، به ذکر برخی نمونه­های تاریخی  پرداخت  و گفت: خوارج به عنوان یکی از مهمترین مخالفان حضرت علی(ع)، حضرت را تکفیر کردند و مشرک خواندند و حتی تهدید به ترور کردند، اما امیرمومنان(ع) جز با منطق با آنان صحبت نکرد و حتی آنها را جمع نمود و حقوق آنها را برشمرد تا آن را از حضرت بخواهند.

دکتر دلشاد تهرانی افزود: حضرت علی(ع) سه حق را برای آنها برشمرد. اول آنکه فرمود شما را از مساجد و مجامع خود منع نمی­کنیم و اعتراض  جزو حقوق شماست. دوم اینکه حقوق مالی شما را کامل می­دهیم. اینطور نیست که به خاطر اعتراض حقوق  مالی شما را قطع کنیم تا تحت فشار قرار گیرید و سوم هم آنکه تا زمانی که با ما سخن بگویید با شما سخن می­گوییم  و تعرضی به شما نمی کنیم اما اگر شمشیر کشیدید، ما هم با شمشیر با شما مقابله می­کنیم. همین اخلاق حضرت  باعث شد که بسیاری از خوارج  برگردند و تنها تعداد اندکی در جنگ نهروان باقی ماندند.

 وی  وقایع پس از جنگ جمل را یکی دیگر از نمونه­های رعایت اخلاق توسط حضرت علی(ع) دانست و خاطر نشان کرد: حضرت علی(ع) پس از پایان جنگ بالای سر کشتگان دشمن حاضر شد و از هر کدام خوبیهای آنها را یادآور شد و حتی گریست و خود ایشان دستور دفن آنها را صادر کرد و بر بدن آنها نماز خواند.

   وی نحوه برخوردحضرت علی(ع) با عایشه پس از جنگ جمل  را یادآور شد و افزود: حضرت دستور دادند که کسی حق دشنام به عایشه را ندارد و حتی  بردو نفر که بعد از دستور ایشان  به عایشه توهین کردند، حد جاری کردند. حضرت علی(ع) پس از جنگ جمل به دیدن عایشه  در بصره رفتند ولی قبل از ورود به خانه عایشه، زنان همراه او بدترین دشنامها را به حضرت دادند، اما حضرت سکوت کردند و هیچ نگفتند و پس از رفتن به خانه عایشه نیز با او با احترام سخن گفتند. همه این موارد نشان از رعایت اخلاق در بحرانی­ترین شرایط است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم حدیث به رفتارهای حضرت در جنگ صفین اشاره کرد و گفت: عده ای از یاران حضرت در جنگ صفین به معاویه دشنام دادند، اما حضرت به آنها گفتند دوست ندارم از دشنام دهندگان باشم. وقتی اصحاب پرسیدند که پس چه بگوییم؟ حضرت فرمودند بگویید خدایا خون ما و آنها را حفظ کن! یعنی حتی برای دشمن خود نیز دعا می­کردند.

وی با خواندن بخشی از نامه حضرت علی(ع) به مالک اشتر اظهار داشت: ایشان به مالک توصیه می­کنند که مبادا به کسی ظلم کنی. کسی که به بندگان خدا ظلم کند، خداوند دادستان اوست و هیچ توجیهی را نیز خداوند نخواهد پذیرفت. حتی حضرت بیان می­فرمایند که چنین کسی پیوسته در جنگ با خداست.

دکتر دلشاد تهرانی  به نامه 25 نهج­البلاغه که به مسئولان اخذ مالیات است ، اشاره کرد وگفت: حضرت علی(ع) به این افراد توصیه می­کنند که مبادا مردم را بترسانی.  مبادا به صاحب دام در مقابل دام توهین کنی و مبادا با دام در مقابل صاحبش بدرفتاری کنی!

وی  نامه دیگر حضرت را به فرستادگان خود برای مقابله با تجاوزات عمال معاویه یادآور شد و افزود: در آن نامه هم حضرت دستور می­دهند که مبادا مسلمانی را تحقیر کنید. مبادا مال کسی را به زور بگیرید. مبادا چارپای کسی را به زور بگیرید، هرچند بی­مرکب باشید و مبادا به دشمنان دشنام دهید.

وی نحوه برخورد حضرت با قاتلشان را نیز  از دیگر موارد رعایت اخلاق توسط ایشان دانست و خاطر نشان کرد: حضرت علی(ع) ابن ملجم را در خانه خود اسکان دادند و دستور دادند از همان غذای خودشان به ابن ملجم داده شود.

وی با تأکید بر اینکه حضرت علی(ع) معلم اخلاق بود، گفت: امیرمومنان (ع)  هیچ کاری را جز با کرامت و اخلاق و مدارا انجام نداد  و در بحرانی­ترین شرایط هم اخلاق را رعایت کردند. در عین حال در همه مسائل حکومتی خودشان را شریک می دانستند و اگر جایی خرابکاری می شد، به گردن می گرفتند  و عذر می خواستند و در نهایت اصلاح می کردند.

وی در پایان سخنانش به حکمتی از امیر المومنین(ع) اشاره کرد و گفت: ایشان می­فرمایند که فقدان ادب  و اخلاق سبب و علت هر بدی است . پس اگر قرار است سیاست ما درست شود ، حکومت  ما درست شود ، مدیریت و اقتصاد درست شود،  باید اخلاق درست شود. امیر المومنین(ع) معلم ادب  و استاد اخلاق بود  و انشاءالله ما هم در پی رعایت اخلاق باشیم.

در انتهای این برنامه، ضمن پخش کلیپهایی از استاد مطهری و اساتید پژوهشگاه از نفرات برتر مسابقات خاطره نویسی و متن ادبی تقدیر به عمل آمد.

فایل های ضمیمه

• 27001