یادداشت بمناسبت عید سعید فطر
«یا قابل التوب»
حضرت علی (ع) فرموده‌اند رسول خدا(ص) در ماه رمضان برای ما خطبه‌ای ایراد کرد و فرمود: «ای مردم! همانا ماه برکت و رحمت و آمرزش به شما روی آورده است. این ماه نزد خدا برترین ماه است و روزهایش برترین روزها و شب‌هایش برترین شب‌ها و ساعت‌هایش برترین ساعات. در این ماه شما به میهمانی خدا دعوت شده‌اید و در زمره بهره‌مندان از کرامت خداوند قرار گرفته‌اید. در این ماه نفس‌های شما تسبیح خداست و خواب شما عبادت است و اعمال شما پذیرفته و دعاهایتان به اجابت می‌رسد. من برخاستم و عرض کردم: ای رسول خدا! برترین کارها در این ماه چیست؟ پیامبر فرمود: ای ابا الحسن! برترین کارها در این ماه خویشتن‌داری و پرهیز (ورع) از حرام‌های خدای عزیز و جلیل است.» با جستجو در آیات و روایت می‌توان دریافت که ورع درجاتی دارد: اولین درجه آن ورع اهل توبه است که انسان از هر معصیتی می‌پرهیزد و توبه می‌کند و به اطاعت روی می‌آورد. از این بالاتر ورع اهل صلاح است که آنها از مشتبهات نیز می‌پرهیزند: «دَعْ ما یُرِیبُک الی ما لایُرِیبُک»: «کاری که مشتبه است و حلال بودن آن روشن نیست را ترک کنید.» این ورع صالحین است. درجه بالاتر از آن ورع اهل تقواست. اینان نه تنها از محرمات پرهیز داشته و از مشتبهات نیز اعراض می‌کنند بلکه از حلالهایی که انسان را به سوی مشتبه می‌کشاند نیز می‌پرهیزند. بالاترین درجه ورع صدیقین است. و آن این که از هر چه غیر خداست وارسته‌اند، از هر چه غیر حق است پرهیز می‌کنند. اگر قلب جز محبت خدا چیز دیگر را نپذیرفت قلب صدّیق است. در سوره احزاب خداوند فرمود: مَا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَیْنِ فِی جَوْفِه قلب یعنی همان لطیفه الهی و همان جان الهی، و انسان بیش از یک قلب ندارد. اگر هر انسانی یک قلب دارد و اگر به ما آموختند که از خدای سبحان مسئلت کنید که در این قلب جز محبت حق چیزی راه پیدا نکند: «وَ قَلْبِی بِحُبِّکَ مُتَیَّماً»، این تربیت صدیقین است، آنگاه چیزی در قلب غیر از یاد حق نیست و این قلب از هر چه غیر حق است پرهیز کرده و وارسته می‌شود.
ماهی که بر ما گذشت ماه جهد در ورع و رسیدن به برترین مراتب ورع بود و اینک درپایان این ماه پرقدر و عظمت در آستانه عید بزرگ فطر هستیم. عید فطر، عید بازگشت به فطرت و سرشت پاک انسان است. تمرین ورع که رسول خدا آن را افضل اعمال این ماه خواندند، راهی است برای خودسازى و بازگشت به فطرت پاک توحیدى و آنچه افضل اعمال این ماه است، همانا چراغ راه هر روز زندگی بندگان صالح خداوند است، چرا که رمضان ماه توشه برداشتن و آموختن و مجاهدت برای یک سال است و البته هر روز سال نیز، روزهای آمادگی برای درک رمضان الکریم است. عید فطر، عید توفیق در ورع است. این عید ، عید دمیدن روح ایمان و سرور و نشاط براى بندگان الهى، روز نمایش عظمت دین و بازگشت دوباره به فطرت انسانى و روز فتح و پیروزى در جهاد اکبر براى رهروان خداجوى مىباشد.
بارها از واژه عید نام بردیم اما عید در قرآن به چه معنی است و چرا روزی چون فطر عید مسلمین است؟ واژه «عید» در قرآن کریم تنها یک بار آن هم در آیه ۱۱۴، سوره مائده آمده است «قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَیْنَا مَآئِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لِّأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَةً مِّنکَ وَارْزُقْنَا وَأَنتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ؛ عیسى پسر مریم گفت بار الها پروردگارا از آسمان خوانى بر ما فرو فرست تا عیدى براى اول و آخر ما باشد و نشانهاى از جانب تو و ما را روزى ده که تو بهترین روزىدهندگانى».
از آیه ۱۱۴، سوره مائده استفاده می‌شود که حضرت عیسی مسیح(ع)، روز نزول مائده را که سال روز وقوع یک معجزه الهی در تاریخ است، برای همه انسان‌ها «عید» قرار داده است تا این روز، آیت و حجتی از جانب خداوند برای مردمان در تمامی اعصار بوده باشد رعید در لغت از مادّه عود به معنى بازگشت است. به روزهایى که مشکلات از قوم و جمعیّتى برطرف می شود و بازگشتِ به پیروزیها و راحت هاى نخستین می کنند، عید گفته می شود.
در اعیاد اسلامى از آن رو که در پرتو اطاعت یک ماه مبارک رمضان و یا انجام فریضه بزرگ حج، صفا و پاکى فطرى نخستین به روح و جان باز مى گردد و آلودگی ها که برخلاف فطرت است از میان می رود، «عید» گفته شده است. و از آنجا که روز نزول مائده، روز بازگشت به پیروزى و پاکى و ایمان به خدا بوده است؛ حضرت مسیح(ع) آن را «عید» نامیده است. از اعیاد اسلامی به حسب نظرهاى مختلفى که اهل نظر دارند برداشتهاى مختلفى وجود دارد.چنانکه امام خمینی (قدس سره) می‌گوید آن برداشتى که اهل معرفت از عید مىکنند، با آن برداشتى که دیگران مىکنند بسیار متفاوت است. آنها بعد از اینکه در ماه مبارک رمضان آن ریاضتها را مىکشند و کشیدند، روز عید روز لقاى آنهاست؛ روز لقاء اللّه است. آن روز براى آنها. «الغیرک من الظّهور ما لیس لک؛ آیا برای غیر تو ظهوری هست که برای غیر تو نیست تا آشکار کننده تو باشد؟(فرازی از دعای عرفه) آنها همه چیز را از او مىدانند و آن روزرا عید مىکنند براى اینکه بعد از ریاضات یوم ورود به حضرت است.
اما عید فطر برای چه کسی عید است؟ بهجت عید به قلب چه کسانی وارد می‌شود؟ آیا جز این است که آن کس از نعمت عید برخوردار می‌شود که افضل اعمال ماه درقول رسول خدا(ص) را پیش گرفته باشد؟ امام علی (ع): إنَّما هُوَ عیدٌ لِمَن قَبِلَ اللّهُ صِیامَهُ وشَکَرَ قِیامَهُ، وکُلُّ یَومٍ ال یُعصَى اللّهُ فیهِ فَهُوَ عیدٌ. این، عید کسى است که خداوند، روزه او را پذیرفته و عبادتش را قبول کرده است و هر روزى که در آن معصیت خدا نشود، آن روز عید است.
میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در کتاب ارزشمند المراقبات مینویسد«عید عبارت است از زمانی که خداوند متعال از میان روزها انتخاب فرموده تا رحمت و عنایت و انعام خود را بر بندگانش نازل فرماید تا آنان برای دریافت خلعتها و جوایز و عطایای حق تعالی جمع شوند و اجازه فرموده تا در پیشگاه مقدسش حضور یافته و نزد او به فقر و مسکنت و عبودیت خود اعتراف کرده از گناهان خویش استغفار کرده و حوائج و نیازهایشان را عرضه دارند ... و وعده فرموده آنان را اجابت کند و فوق رغبتشان با ایشان عطا فرماید ... ودوست دارد بندگانش در این عید، گمان خود را به پروردگار خود نیکو کرده وبه مغفرت و عطای او بیشتر امیدوار باشند ... و انسان زیانکار بیچاره در چنین روزی، آن کسی است که از معنا و حقیقت عید غافل شود و در روز عید ...با جهالت به اعمال و مراسمی لغو و بیهوده، خود را مشغول دارد واز توجه به خدای تعالی و انس با محبوب و گفت‌وگو و قرب به او اعراض کرده و به گفت‌وگو و انس با غیر خدا و غافلین و محجوبان از حق‌تعالی راضی شود»
پروردگارا در پایان این رمضان ما را شایسته آن بگردان به حق بر دل و زبان آوریم الْحَمْدُ لِلهِ عَلَى مَا هَدانا، وَلَهُ الشُّکْرُ عَلَى مَا أَوْلانا.
نظر شما :