گزارش روز چهارم مدرسه‌ تابستانی «اخلاق در پژوهش»

گزارش روز چهارم مدرسه تابستانی «اخلاق در پژوهش»

چهارمین روز از مدرسه‌ تابستانی اخلاق در پژوهش، روز  سه شنبه 25 شهریورماه برگزار شد که دربرگیرنده‌ی دو نشست با سخنرانی دکتر آیت اله میرزایی با موضوع «پیامدهای اخلاقی علم سیاست زده» و  دکتر قدیر نصری با موضوع «در میانه اخلاق و مهارت: مرور شش تجربه مانا» بود. در ادامه گزارشی از نشست‌ها ارائه می‌شود.

پیامدهای اخلاقی علم سیاست زده

دکتر آیت اله میرزایی در نشست خود با عنوان پیامدهای اخلاقی علم سیاست زده به بررسی نقش ساختارهای سیاسی بر اخلاق پژوهش پرداخت. ایشان رانت تحصیلی را در قالبهای مختلف عاملی برای نهادینه سازی بی اخلاقی در سطح ساختارهای کلان نظام آموزش عالی دانست و گفت کمرنگ شدن شایسته سالاری، ساقط شدن قشر دانشگاهی از جایگاه گروه مرجع اجتماعی و حتی برخی کاستیهای در فرایندهای پژوهشی در هر دو سطح حوزه و دانشگاه برآیند این عامل ساختاری است. ایشان ورود مبتنی بر سهمیه به نظام آموزشی و پژوهشی را عامل عدم انتقال ارزشهای علمی دانست زیرا افرادی که بدون طی مراحل لازم مدرکی علمی را دریافت میکنند، لاجرم نتوانسته اند جامعه پذیری لازم در حوزه پژوهش را به دست آورند که این امر به نوبه خود میتواند چرخه انتقال ارزشهای علمی را مختل کند.

در میانه اخلاق و مهارت: مرور شش تجربه مانا

دکتر نصری در نشست خود با عنوان «در میانه اخلاق و مهارت: مرور شش تجربه مانا» به بررسی الگوهای پژوهشی برجسته در حوزه علوم انسانی پرداخت. ایشان با بررسی روش و منش برخی از اساتید برجسته در حوزه علوم انسانی هر یک از آنها را به مثابه معیاری برای بررسی اخلاق فردی در حوزه پژوهش مورد بررسی قرار دادند.

دکتر نصری نکته کلیدی بحث خود را در قالب مفهوم «نابالغی» طرح کرد. این مفهوم میراث اندیشه کانت است و در معنای آن در آغاز مقاله روشنگری چیست؟ آمده است: «روشنگری یعنی خروج از نابالغی به تقصیر خویشتن خویش و نابالغی یعنی ناتوانی از کاربست اندیشه خود بدون هدایت دیگری». دکتر نصری عدم التزام ما به نقشهایی که برعهده داریم را یکی از مهمترین آسیبها در حوزه اخلاق به طور عام و در حوزه اخلاق پژوهش به طور خاص دانست.