سخنرانی علمی « مسئلۀ محاسبه‌پذیری جهان در مناقشۀ لایبنیتس و دکارت» برگزار شد.
سخنرانی علمی « مسئلۀ محاسبه‌پذیری جهان در مناقشۀ لایبنیتس و دکارت » روز ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ توسط علیرضا شفاه ارائه شد. چکیده سخنرانی به قرار ذیل است؛
طرح ریاضیاتی دکارت از جهان در آرزوی محاسبه پذیر کردن جهان به میان می آید. این طرح پیش از آنکه توصیفی از واقعیت جهان باشد طرحی برای درک جهان است. با اینهمه دکارت در فیزیک خود دچار ناکامی‌های بزرگی شد. لایبنیتس در رساله ی دینامیک خود طرحی تازه برای پیگیری محاسبه پذیری جهان در می اندازد که با توجه به آن می توان دریافت که چگونه دکارت نتوانسته موضع اساسی فلسفی خود را در در فیزیکش نیز ادامه دهد.
می‌توان نشان داد که باروری فلسفه‌ی دکارت مدیون طرح محاسبه‌پذیر بودن جهان در مقام یک موضع‌گیری است که باید آن را نگاه داشت. «می‌اندیشم پس هستم» تنها توصیف یک وضع واقع نیست بلکه شیوه‌ای است که در آن توصیف جهان ممکن می‌شود. به عبارتی اینکه دکارت توصیف جهان را به سیاق ریاضیات پیگیری می‌کند و ریاضی را الگوی تفکر و معقولیت می‌گیرد، نه تنها توصیفی از جهان به دست می‌دهد بلکه شیوه‌ای را برای توصیف تجویز می‌کند. این پیگیری است که سوژه را به مفهومی بارور و پویا تبدیل می‌کند. این در حالی است که همو در فیزیکش –به خلاف متافیزیکش- محاسبه‌پذیری را نه به عنوان یک موضع که نیاز به نگاهداشت دارد بلکه به عنوان یک فرض که خواهی نخواهی برقرار است مطرح کرده و این تصور از محاسبه‌پذیری، درک مفهوم نیرو و زایش حرکت در جهان را برای او ناممکن کرده است. زیرا حرکت تنها مربوط به جنبه‌ای از شی‌ء است که نه به نحو بالفعل بلکه به نحو بالقوه ممتد است و لذا به سادگی نمی‌توان آنرا محاسبه‌پذیر شمرد.
نظر شما :